به گزارش خبرنگار مهر، بحث داغ مدارس سمپاد و حذف این مدارس از متوسطه اول روزی نیست که در یکی از برنامه های رسانه ملی مورد نقد و نظر موافقان و مخالفان قرار نگیرد. در عمر آموزش و پرورش بعید است یک بحث تا این اندازه پای معاونان وزیر و خود وزیر را به رسانه ملی باز کرده باشد. در آخرین برنامه با این موضوع در برنامه «پیش رو» نیز مناطره ای میان رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش و سعید اسلامی، اقتصاد دان صورت گرفت.
حکیم زاده در این برنامه گفت: ما اساساً موضوعی به اسم حذف سمپاد نداریم و تصور می‌کنم به‌کاربردن این عبارت، بیشتر از طرف عده‌ای پیگیری شده است که دوست داشتند موضوع اینطور جا بیفتد که آموزش و پرورش می‌خواهد مدارس سمپاد را حذف کند؛ در حالیکه واقعیت چیز دیگری است. آموزش و پرورش اعلام کرده است که می‌خواهد آزمون‌های ورودی سمپاد را در دورۀ اول حذف کند ولی این آزمون‌ها در دوره دوم برگزار می‌شود. مدارس سمپاد در دورۀ دوم متوسطه به کار خودشان ادامه می‌دهند و تقویت می‌شوند.
در پاسخ به پرسش مجری برنامه دربارۀ دلایل تصمیم‌گیری اخیر شورای عالی آموزش و پرورش، حکیم‌زاده اظهار کرد: شورای عالی آموزش و پرورش به عنوان عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری که متشکل از متخصصان علم تعلیم و تربیت است و اعضایش تجربۀ سالیان سال کار تربیتی را دارند، با توجه به بررسی‌هایی که انجام داد به این نتیجه رسید که بر اساس سند تحول بنیادین، تربیت باید محور اصلی برنامه‌های آموزش و پرورش باشد. بر اساس سند تحول دورۀ ابتدایی برای ما از اولویت برخوردار است و همۀ متخصصان اذعان دارند اگر ما امر مهم تربیت و شکل‌دادن مهارت‌های لازم را در این دوره به فراموشی بسپریم در دوره‌های بعدی توفیق چندانی نخواهیم داشت. پس باید همۀ برنامه‌ها به نحوی اجرا شود که این مهم، لطمه‌ای نخورد.
وی افزود: برگزاری آزمون‌های تیزهوشان در پایۀ ششم، عملاً جریان تربیت را به آماده‌سازی برای تست‌های ریاضی و علوم تقلیل داده بود و از طرف دیگر استرس و اضطرابی که ایجاد می‌کرد باعث می‌شد انتظارات بسیار بالایی از طرف خانواده‌ها و مدارس وجود داشته باشد و آن شادابی و نشاط لازم برای دوران کودکی، از بچه‌های ما گرفته شود.
معاون وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: از همه مهمتر این کنکور بی‌رحم در این سن کم، دست به انتخاب از بین ۲۵۰ هزار دانش‌آموزی می‌زد که [همۀ توصیفات] کارنامۀ همه‌شان [توصیف] خیلی خوب بود. یعنی از جهت معدل جزو بهترین‌ها بودند. حالا ۲۳۵ هزار نفر از اینها، مهر بی‌کفایتی بر پیشانیشان می‌خورد و با سرخوردگی وارد دورۀ متوسطۀ اول می‌شدند و فقط ۱۴ هزار نفر گزینش می‌شدند.
وی افزود: نکتۀ بعدی که حائز اهمیت است بر می‌گردد به یک بحث علمی که آیا بر اساس تعاریف موجود، می‌توان تیزهوشان را بر اساس یک آزمون تستی سنجید که برای موفقیت در آن دانش‌آموزان باید به موسساتی بروند و هزینه بدهند تا آمادگی کسب کنند. برگزاری این آزمون‌ها، در تناقض آشکار با ارزشیابی توصیفی بود، زیرا این دانش‌آموزها قرار نیست در دورۀ ابتدایی نمره داشته باشند و تست بزنند.
در ادامه دکتر سعید اسلامی، اقتصاددان، در نقد اظهارات دکتر حکیم‌زاده اظهار کرد: آنچه در صحبت‌های خانم دکتر حکیم‌زاده گفته شد این است که نظام آموزشی کشور به این نتیجه رسیده است که ما سیستم صحیحی برای تشخیص استعدادهای درخشان نداریم. این در حالی است که گفته می‌شود باید شناسایی استعدادها در سنین پایین‌تر صورت بگیرد. به نظر می‌رسد دانش‌آموزان بااستعداد، نیاز به برنامه‌ریزی جداگانه دارند تا بتوانند از این استعدادها استفاده کنند.
وی خاطرنشان کرد: یک سؤالی که ذهن مرا حین توضیحات خانم دکتر مرا مشغول کرد این بود که چرا ورود یک دانش‌آموز به مدرسۀ تیزهوشان و موفقیت یک مدرسه در آزمون ورودی تیزهوشان اینقدر برای آحاد جامعه اهمیت دارد. این، مفهومش آن است برای پدر و مادر یک دانش‌آموز، ورود فرزندشان به مدارس تیزهوشان، مسیرهای موفقیتش را روشن می‌کند. بنابراین، حداقل از نظر والدین، کیفیت آموزش در مدارس تیزهوشان از سایر مدارس متفاوت است.
اسلامی اظهار کرد: این مدارس فرصتی را برای طبقۀ متوسط فراهم می‌کردند تا بتوانند از یک کیفیت آموزشی خوبی بهره‌مند شوند و این مدارس با هزینه‌های کمتری می‌توانستند بچه‌های بااستعداد طبقۀ متوسط را تربیت کنند. نگرانی‌ای که خانم دکتر دربارۀ اقتصاد پشت آزمون این مدارس داشتند، اتفاقاً دربارۀ مدارس غیرانتفاعی مطرح است. حذف مدارس استعدادهای درخشان، تقویت نظام اقتصادی مدارس غیرانتفاعی و محرومیت بخش بزرگی از طبقۀ متوسط برای دریافت آموزش باکیفیت را در پی دارد.
حکیم‌زاده، در پاسخ به گفتۀ اسلامی مبنی بر لزوم شناسایی استعدادها در سنین پایین‌تر اظهار کرد: شناسایی و هدایت استعدادها باید در سنین پایین‌تر صورت بگیرد ولی این مساوی جداسازی نیست. در نروژ که از لحاظ شاخص توسعۀ انسانی، کشور اول در جهان است و نظام آموزشی پیشرویی دارد، مدارس جداگانه برای دانش‌آموزان دارای استعدادهای درخشان وجود ندارد. اینکه برنامه‌هایی برای شناسایی استعدادها داشته باشیم، امر پسندیده‌ای است اما این با غربالگری دانش‌آموزان بر اساس تست‌های ریاضی و علوم متفاوت است.
وی دربارۀ برنامه‌های آموزش و پرورش برای شناسایی و هدایت استعدادهای درخشان پس از حذف مدارس دورۀ اول سمپاد خاطرنشان کرد: ما در دورۀ ابتدایی طرح شهاب، جشنوارۀ جابر بن حیان و جشنواره‌های متعدد فرهنگی، ادبی و ورزشی داریم و با توجه به جایگزین‌های موجود، جای هیچ نگرانی‌ای نیست.
اسلامی، در نقد اظهارات دکتر حکیم‌زاده خاطرنشان کرد: دربارۀ مقایسۀ خانم دکتر حکیم‌زاده با کشورهای نوردیک که استدلال بسیار رایجی است باید توضیحی بدهم زیرا مقایسۀ برخی کشورها با ایران، قیاس مع الفارق است. در فنلاند، سمپادشان را حذف نکرده‌اند بلکه همۀ مدارسشان را به سمپاد تبدیل کرده‌اند. ما نگران این هستیم که بخشی از استعدادها در این سیستم آموزش و پرورش تلف بشود.
وی افزود: در مدارس سمپاد مصوبه‌ای وجود داشته است که این مدارس می‌توانند پنجاه درصد مدارس غیردولتی شهریه دریافت کنند و اگر یکی از والدین فرهنگی باشد، آن خانواده می‌تواند با سی درصد تخفیف از امکانات مدرسه استفاده کند که سی درصد دانش‌آموزان از این تخفیف استفاده می‌کنند. در یکی از مدارس که بررسی کردیم بیست درصد دانش‌آموزان در طبقۀ اجتماعی‌ای هستند که وضعیت اقتصادی مطلوبی ندارند و اتفاقاً این طور نیست که بچه‌های سمپاد حاصل آموزش‌های پولی باشند.
اسلامی خاطرنشان کرد: مدارس سمپاد، به ویژه در شهرستان‌ها، فرصت آموزش باکیفیت را برای بچه‌ها ایجاد می‌کرد. من در دانشگاه صنعتی شریف که بودم می‌دیدم اکثر دانشجوهای شهرستانی، فارغ‌التحصیل مدارس سمپاد بودند و وجود این مدارس، فرصتی برای طبقه‌های متوسط و محروم بوده است.
وی ادامه داد: در مدارس سمپاد به علت دور هم جمع شدن این بچه‌ها و کمک فارغ‌التحصیلان این مدارس به دانش‌آموزان و انباشت سرمایۀ اجتماعی و دانش در نتیجۀ چهل سال فعالیت، هم‌افزایی صورت می‌گیرد که تقریباً بدون هزینه است زیرا سرانۀ دانش‌آموزان سمپاد از باقی دانش‌آموزان کمتر است.
او در پاسخ به انتقادی که دربارۀ مهاجرت فارغ‌التحصیلان مدارس استعدادهای درخشان به خارج از کشور در فضای رسانه‌ای مطرح می‌شود، اظهار کرد: فرار نخبه‌ها، نباید منجر شود کلاً آن‌ها را تعطیل کنیم.
اسلامی در پاسخ به مجری برنامه که دربارۀ پرورش استعدادهای متفاوت، مانند استعدادهای هنری و ورزشی در مدارس سمپاد پرسیده بود، گفت: باید استعدادها در زمینه‌هایی غیر از ریاضی و فیزیک هم پیدا شود و فکر می‌کنم موفقین وجود مدارس سمپاد هم با این مساله موافقند. این اتفاقی است که در مدارس کشورهای نوردیک می‌افتد و اگر می‌خواهیم چیزی را الگوبرداری کنیم، باید این باشد.
حکیم‌زاده در پایان برنامه، در نقد اظهارات اسلامی اظهار داشت: به نحوی دربارۀ مدارس دولتی صحبت نکنید که انگار هیچ استعدادی در آنجا شناسایی نمی‌شود. یادمان نرود، شهید حججی‌های ما و ۳۵ هزار دانش‌آموز شهید ما که مدال‌های افتخار کشور ما هستند، توسط معلمان ما و در مدارس دولتی پرورش پیدا کرده‌اند.