خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: در گزارش زیر، مهمترین اتفاقات حوزه فرهنگ در اسفندماه سال ۹۶ از قاب مهر بازخوانی شده است. هشتاد ساله شدن کتابخانه ملی، انتخاب کاشان به عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران، برپایی نمایشگاهی از آثار منحصر به فرد موزه لوور فرانسه در تهران و تعطیل شدن چند روزنامه در روزهای پایانی سال به دلیل مشکلات مالی و بحران کاغذ، از مهمترین رویدادهای این حوزه در دوازدهمین و آخرین ماه سال گذشته بود.
کتابخانه ملی ایران ۸۰ سالگی‌اش را جشن گرفت
در روزهای نخست اسفند ۹۶، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خبرنگاران را به نشستی مطبوعاتی در ساختمان اولیه کتابخانه ملی در خیابان تاریخی سی تیر تهران دعوت کرد تا در آستانه ورود این سازمان به هشتادمین سال فعالیتش، برنامه‌های نکوداشت این مناسبت را به آنها اعلام کند.
پیش از آغاز این کنفرانس مطبوعاتی، نمایشگاه «هشتاد سال با کتابخانه ملی» همزمان با ۱۸ نقطه دیگر کشورمان از جمله در دانشگاه تهران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی و ۱۲ شعبه استانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، افتتاح شد.
اشرف بروجردی، با اعلام وضعیت منابع دیداری، شنیداری و عمدتاً مکتوب موجود در مخازن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران که تعداد آنها را ۸ میلیون و ۹۶۴ مورد عنوان کرد، از تخصیص بودجه‌ای بی‌سابقه معادل ۲۰ میلیارد تومان برای خرید منابع خطی توسط سازمان متبوعش و با دستور حسن روحانی، رئیس جمهوری خبر داد و اعلام کرد که از زمانی که این بودجه تخصیص پیدا کرده، بیش از ۲ هزار کتاب، سند و نسخه خطی برای استفاده پژوهشگران توسط کتابخانه ملی خریداری شده است.
تجلیل از راویان تاریخ شفاهی با رونمایی از کتب تاریخ شفاهی، تقدیر از اهداگران اسناد نسخ خطی، رونمایی از نرم افزار کتابخانه ملی «نما»، وب سایت این سازمان، سایت مارک ایران، برپایی نمایشگاه اوراق زرین، رونمایی از مکتوبات کتابخانه ملی، رونمایی از دانشنامه ایران زمین و معجم المخطوطات العراقیه، برگزاری جشن هشتادمین سالگرد تاسیس کتابخانه ملی با حضور مقامات کشوری و لشگری و سفرای خارجی و برپایی مراسم ثبت «جامع التواریخ» در حافظه جهانی یونسکو هم از جمله برنامه‌های جشن هشتادمین سالگرد تاسیس کتابخانه ملی بود که بروجردی جزئیات آنها را تشریح کرد.
آئین رسمی نکوداشت هشتادمین سالگرد تاسیس کتابخانه ملی ایران هفتم اسفندماه ۹۶ با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و همچنین خانم گلوریا پر سالمرون رئیس انجمن جهانی کتابداری (ایفلا) در ساختمان اصلی کتابخانه ملی در تپه‌های عباس آباد برگزار و طی این مراسم، از سامانه فهرست نسخ خطی فارسی جهان طی رونمایی شد. سامانه یادشده، در سه فاز به بهره برداری خواهد رسید که عبارتند از: تجمیع و ارائه همه کتاب‌های فارسی داخل ایران، کتاب‌های فارسی سراسر جهان و همه تالیفات همه فارسی زبانان.
کاشان پایتخت جدید کتاب کشور
اما در هشتم اسفند و در آئین اختتامیه چهارمین دوره طرح معرفی پایتخت کتاب ایران و روستاها و عشایر دوستدار کتاب، شهر کاشان در استان اصفهان، عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران و روستای فهلیان از توابع شهرستان ممسنی در استان فارس، عنوان برگزیده برگزیدگان جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب را به خود اختصاص دادند.
در این طرح، شهر کاشان گوی سبقت را از ۲۰ شهر دیگر نامزد نهایی کسب عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران ربود و نامش به عنوان چهارمین شهری که در این طرح انتخاب شده است، در تالار وحدت تهران طنین‌انداز شد و لوح تقدیر به امضای وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی و کشور و ۳۰ میلیون تومان جایزه نقدی و ۲۵ میلیون تومان حواله کتاب را دریافت کرد.
تندیس چهارمین پایتخت کتاب ایران در دست شهردار کاشان
همچنین شهرهای مهاباد، دزفول، صدرا و یزد به عنوان شهرهای خلاق در ترویج کتابخوانی معرفی شدند و لوح تقدیر به امضای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، کمیسیون ملی یونسکو و ۱۰ میلیون تومان حواله کتاب به آنها تعلق گرفت.
همچنین در چهارمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، علاوه بر معرفی روستای فهلیان به عنوان برگزیده برگزیدگان، سایر برگزیدگان به شرح زیر معرفی شدند و لوح تقدیر و مبلغ ۳۰ میلیون تومان جایزه نقدی به آنها اعطا شد: روستاهای اسفیدان (بجنورد)، امام زاده بزم (بوانات)، دهنو لوداب (یاسوج)، فیشور اوز بزنج (اسفراین)، فداون (کاشمر)، روستای شرف آباد (اشکزر)، قادیکلای بزرگ (قائمشهر)، حسین آباد کارخانه (بهار)، باصدی (رامهرمز).
وداع با استاد رنگرزی سنتی و خالق «بابا آب داد»
در نهمین روز اسفند ۹۶، صنایع دستی کشور یکی از اساتید مطرح حوزه رنگرزی سنتی را در سکوتی خبری از دست داد. سیدعباس سیاحی، استاد پیشکسوت رنگرزی سنتی که با رنگ‌های طبیعی و شگفت، زیبایی و عطوفت را میهمان الیاف و نسوج می‌کرد، روی در نقاب خاک کشید. وی همچنین نویسنده کتاب اول دبستان (بابا آب داد) بود.
استاد سیاحی که سال‌های گذشته با بیماری آلزایمر دست و پنجه نرم می‌کرد، از برجسته ترین استادان و پیشکسوتان هنر رنگرزی سنتی کشور بود. وی در ۲۵ اسفند ماه ۱۳۱۱ در محله سادات اردستان، در حاشیه کویر مرکزی ایران، بین کاشان و نائین متولد شد. تحصیلات ابتدایی و سه سال اول دبیرستان را در اردستان گذراند. در سال ۱۳۲۸ به تهران آمد و در دانشسرای شبانه روزی تهران به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۳۲ آموزگار دبستان‌های لواسانات، شمیران و درکه بود. بعد از پنج سال آموزگاری، سال ۱۳۳۷ به دانشسرای عالی رفت و در سال ۱۳۴۰ با اخذ لیسانس به عنوان دبیر دبیرستان‌های شمیران به کار خود ادامه داد.
از آنجا که سیاحی سوادآموزی را دوست داشت، به آموزش روش تدریس الفبا پرداخت و در تالیف کتاب اول ابتدایی که از سال ۱۳۴۴ در کلاس‌های اول تدریس می‌شد، شریک و موثر بود و به همراه همکارانش از سال ۱۳۴۴ خط زمینه را به کتاب فارسی اول دبستان وارد کردند. زنده‌یاد سیاحی برای آموزش روش تدریس کتاب اول ابتدایی به کلیه استان‌های کشور مسافرت کرد و در مراکز استان و شهرستان‌های آن روش تدریس الفبا را برای معلمان و راهنمایان تعلیماتی تدریس می‌کرد، تا آنجا که شهر و روستایی نیست که او به آن نرفته باشد. وی
سیاحی، از کودکی با رنگرزی آشنا بود و به آن علاقه داشت؛ بنابراین به هرکجای ایران که رفت، درباره رنگرزی گیاهی و گیاهان رنگرزی منطقه نیز پرس و جو می‌کرد و پس از بازنشستگی به احیای رنگرزی سنتی گیاهی پرداخت و به آموزش عملی آن مشغول شد. مراسم خاکسپاری این استاد پیشکسوت رنگرزی، دهم اسفندماه در دارالرحمه کشن برگزار شد.
همچنین در بیستمین روز اسفند ۹۶، داریوش عظیمی، یکی از هنرمندان صنایع دستی که در زمینه ساخت کشتی‌های بادبانی فعالیت می‌کرد، براثر سکته قلبی درگذشت. عظیمی، از هنرمندان فعال و در عین حال گمنام صنایع دستی بود. پیکر او در بهشت زهر (س) به خاک سپرده شد.
نمایش تعدادی از آثار موزه لوور در تهران
اما در روزهای میانی آخرین ماه سال گذشته و طی مراسمی که با حضور وزیر امور خارجه فرانسه و رئیس موزه لوور این کشور، در تهران برگزار شد، نمایشگاه موزه لوور در محل موزه ملی ایران افتتاح شد. در این نمایشگاه که تا ۱۸ خرداد ۹۷ دایر است، آثاری از موزه لوور به نمایش گذاشته شده است.
این نمایشگاه در حالی گشایش یافت که از مدتها پیش رسانه‌ها خبر از برپایی نمایشگاه موزه لوور داده بودند و اینکه قرار است که موزه لوور تعدادی از اشیای تاریخی خود را به ایران برای نمایش بیاورد از جمله یکی از مجسمه‌های ابوالهول. این اتفاقی بود که از سال ۹۴ روی آن برنامه‌ریزی شد؛ زمانی که مدیر موزه لوور به دیدن موزه ملی ایران و شهرهای گردشگری ایران آمده بود و با سازمان میراث فرهنگی برای برگزاری نمایشگاه‌های مشترک تفاهمنامه امضا کرده بود.
در راستای این تفاهمنامه، موزه لوور ۵۶ اثر تاریخی خود را در موزه ملی ایران به نمایش گذاشت. در بخش موزه دوران اسلامی این نمایشگاه، مجموعه ایران باستان قرار گرفته است و در بخش‌های دیگر هم آثاری از تمدن‌های مختلف از جمله مصر، بین النهرین، روم و ... به نمایش گذاشته شده است که دو اثر از آنها متعلق به ایران است؛ یکی، تبر مفرغی ۳۳۰۰ ساله که از محوطه جهانی چغازنبیل پیدا شده و دیگری، درفش مدور مفرغی که در اوایل هزاره دوم پس از میلاد در لرستان کشف شده است.
بخش دیگری از این موزه هم به عکس‌های عباس کیارستمی اختصاص یافته است؛ عکس‌هایی که او از موزه لوور تهیه کرده است. این نمایشگاه نیز با توجه به سبک متفاوت عکاسی از موزه در نوع خود جالب توجه است. این نمایشگاه تا ۱۸ خرداد سال ۹۷ در موزه ملی ایران همه روزه از ۹ صبح تا ساعت ۵ بعد از ظهر برپاست.
معرفی منتخبین هفتمین جشنواره مد و لباس فجر
در همان میانه اسفند و طی مراسمی در تالار وحدت، هفتمین جشنواره مد و لباس فجر، با معرفی برگزیدگان در بخش‌های مختلف به کار خود پایان داد.
در این مراسم و در بخش رسانه خبرگزاری ایسنا، روزنامه هفت صبح، رادیو اقتصاد و شبکه تلویزیونی ایران کالا به عنوان رسانه‌های برتر معرفی شدند. همچنین محسن پیشدادی در بخش پوستر، زهرا نصیری در بخش پایان نامه کارشناسی، پایان نامه کارشناسی ارشد برتر و کاربردی به سمانه سادات صنعتی و پایان نامه کارشناسی ارشد به زینت ناظری قادی کلاهی لوح تقدیر و تندیس و جایزه را به خود اختصاص دادند.
برگزیدگان مقاله برتر، اریکا ابراهیمی و ناصر آزاد بودند. آتنا فتحی برگزیده طرح پژوهش برتر؛ شیوا قربانی برگزیده زیورآلات، شهرزاد گیوی بخش طراحی زیورآلات و بتول مطبی برگزیده مدل سازی زیورآلات یارانه ای شدند. انیس ایمری هم در بخش طراحی پارچه، مجید رخشان طراحی کفش و شهین نظری در بخش کیف از جمله برگزیدگان بودند.
محبوبه علی بلندی برگزیده بخش بین الملل، کیانوش غفاری، افسانه پناهی و هما شهبازی برگزیدگان در بخش طراحی مانتو بودند. از فاطمه صادقی پور در بخش مسابقه زنده طراحی بالاپوش مردانه تقدیر شد و سارا دوستی و فرزانه قلیخانی برگزیدگان مسابقه زنده طراحی حجاب و عفاف بودند.
حمید عظیمی فمی تفرشی در بخش لباس مجلسی آقایان، سید موسی مرادی در لباس اجتماع آقایان، مریم باستی در لباس اجتماع بانوان، آرزو نجفی در مانتو مجلسی، غزاله بهمنی در مانتو کاربردی، شبنم محمدی در پوشش سر، فرشته مفاخر در لباس مشاغل و فریبا شه بخش در بخش چادر برگزیدگان هفتمین جشنواره مد و لباس فجر بودند.
برپایی بیست و نهمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی
در پانزدهم اسفندد ۹۶، بیست و نهمین نمایشگاه ملی صنایع دستی و دومین نمایشگاه عیدانه طی مراسمی با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران گشایش یافت.
در این نمایشگاه ۱۹۰ غرفه با حضور هنرمندان صنایع دستی از ۳۱ استان کشور برپا شده بود و هنرمندان به ارائه محصولات خود در زمینه‌های مختلف گلیم، گبه، سفال، شیشه، دارایی بافی، شعربافی، زیورآلات سنتی، حصیربافی و دیگر رشته‌های صنایع دستی می‌پرداختند.
بخشی از این نمایشگاه به خانه ایرانی اختصاص یافته بود. در این غرفه به مخاطبان نشان داده شده که چطور در چیدمان خانه‌های خود از صفر تا صد می‌توانند از فرآورده‌های دستی ایرانی استفاده کنند.
همچنین در این نمایشگاه برای نخستین بار غرفه ای به مُد ایرانی اختصاص داده شده بود تا مخاطبان با انواع پارچه‌های ایرانی چون شعربافی و دارایی بافی که از آن برای دوخت انواع مانتو بهره برده شده، آشنا شوند.
لغو ویزا ۷ هزار ایرانی را به صربستان کشاند
در روزهای پایانی اسفند، سفیر صربستان با حضور در خبرگزاری مهر، آمار جالبی از تعداد گردشگران ایرانی که بعد از لغو ویزای این کشور، به شهرها و نقاط ممختلف صربستان سفر کرده‌اند، ارائه کرد.
به گفته دراگان تئودورویچ، از زمانی که روادید سفر به صربستان برای ایرانیان لغو شده، تا نیمه اسفند حدود ۷ هزار نفر از ایران به صربستان سفر کرده اند. سفیر صربستان این را هم گفت که ایجاد خط مستقیم هوایی میان ایران و صربستان با دو مبدا تهران و شیراز، در مسافرت ایرانی‌ها به کشور بسیار تاثیرگذار بوده است.
انتشار نسخه بدون سانسور «دُن آرام» نخستین بار پس از مرگ شولوخوف
اما بشنوید از خبری قابل تامل که پیرامون یکی از مطرح‌ترین رمان‌های نوشته شده در قرن بیستم، در روزهای پایانی اسفندماه سال گذشته منتشر شد. رمان معروف «دن آرام» نوشته نویسنده مطرح روس، میخائیل آلکساندروویچ شولوخوف در نسخه‌ای که به متن اصلیِ نگارش شده توسط این نویسنده نزدیک است، در شهر روستوف در روسیه منتشر شد و خوانندگان روس می‌توانند با متن اصلی این کتاب فارغ از سانسور، ویرایش، خطا و اشتباه‌های آن، آشنا شوند.
«دن آرام» در زمان حیات شولوخوف، نویسنده این کتاب، ۳۴۲ بار منتشر شد، اما تجزیه و تحلیل این نسخه‌ها نشان می‌دهد که متن کتاب‌ها، با متن اولیه نگارش شده توسط نویسنده هماهنگ و سازگار نیست. ایگور گوسکوف معاون اول فرماندار منطقه راستوف، در این خصوص گفت: اولین نسخه اصلی رمان «دن آرام» با تیراژ ۱۰۰۰ نسخه با بودجه ۹۰۰ هزار روبل (معادل ۱۵۹۱۶ دلار) منتشر خواهد شد.
کارمندان دانشکده ادبیات جهانی ماکسیم گورکی وابسته به آکادمی علوم روسیه، تمامی نسخه‌های منتشر شده از کتاب دن آرام را مطالعه و تجزیه و تحلیل کردند، در نهایت نسخه‌های خطی اول و دوم کتاب «دن آرام» چاپ سال ۱۹۹۹ به دست این افراد رسید.
وادیم پولونسکی، مدیر موسسه ادبی جهان وابسته به آکادمی علوم روسیه گفت: برای اولین بار متن علمی و بررسی شده رمان این نویسنده روس دهه‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ را یافتیم. این کار عظیم حدود ۱۰ سال طول کشید. در متن رمان حدود ۵۰۰ اصلاحیه یافتیم، هر کدام دارای تاییدیه علمی هستند. بخش‌هایی از متن بازسازی شد، که در اولین نسخه‌های انتشار یافته آن به زبان‌های خارجی نیز با آن برخورد کردیم.
میخائیل آلکساندروویچ شولوخوف، نوه نویسنده بزرگ رمان و معاون دومای دولتی روسیه، در این خصوص گفت: کار دانشمندان ما یافتن نسخه نویسنده بود که در نهایت آن را یافتیم.
سالی سخت برای روزنامه‌های بخش خصوصی
در آخرین روزها و ماه‌های سال گذشته، مشکلات اقتصادی و نیز بحران کاغذ، گریبان رسانه‌های مکتوب کشور را گرفت و دست کم سه روزنامه را به تعطیلی کشاند.
در روز ۲۴ اسفند ۱۳۹۶، روزنامه «آسمان آبی» پس از انتشار ۵۹ شماره در میانه راه به کار خود پایان داد. امد شفیعی، سردبیر «آسمان آبی» در سرمقاله آخرین شماره این روزنامه، نوشت که اگر مسئولان کمک می‌کردند که چراغ رسانه‌ای خاموش نشود، اگر و هزاران اگر دیگر اگر بود، شاید ادامه می‌دادیم و هر روز بهتر از دیروز می‌بودیم».
انتشار این روزنامه در حالی متوقف شد که اوایل اسفندماه جاری هم انتشار نسخه کاغذی آن متوقف شده بود که دلیل آن مشکلات مالی عنوان شده بود. با این حال از آن زمان تا تعطیلی کامل، اعضای تحریریه و کارکنان دیگر بخش‌های این روزنامه، کار انتشار آن را به‌صورت آنلاین ادامه دادند.
پایان کار روزنامه «آسمان آبی» پس از انتشار ۵۹ شماره
تعطیلی این روزنامه در حالی رخ داد که چند هفته قبل هم انتشار روزنامه‌های «وقایع‌اتفاقیه» و «سینما» به دلایلی از جمله مشکلات مالی ناشی از افزایش قیمت کاغذ متوقف شده بود.
در آخرین روزهای اسفند ۹۶ و کمتر از دو ماه مانده به آغاز سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ۲۴۳۰ ناشر داخلی در آخرین مهلت باقی مانده برای ثبت نام، درخواست خود را برای حضور در این نمایشگاه ثبت کردند.
هومان حسن‌پور، مدیر کمیته ناشران داخلی نمایشگاه با اعلام این خبر، گفت که تعداد کل تقاضاهای ثبت شده مستقل کامل در تمام بخش‌های نمایشگاه کتاب، ۱۲۳۳ و تعداد کل تقاضاهای ثبت نام ناقص در تمام بخشها ۱۶۶ است. همچنین تعداد ۳۷۰ تقاضا برای دریافت غرفه به صورت نمایندگی و ۵۵۶ تقاضای موقت نیز به ثبت رسیده است.