عید قربان از جمله تعطیلات رسمی مسلمانان است که آنها از یک تا چهار روز جشن گرفته، بهترین لباس خود را پوشیده، پس از عبادت، به دید و بازدید خانواده، اقوام و آشنایان می روند.
مراسم قربانی تنها برای کسانی که زائران خانه خدا در موسم حج بوده اند، واجب و ضروری است، اما بسیاری از مسلمانانی که استطاعت مالی دارند در این روز قربانی کرده و گوشت آن را میان همسایگان و نیازمندان تقسیم می کنند.
حاجیان در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح میکنند و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود، مانند نگاه کردن در آینه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو، حلال می شود. بنابراین روزی که پس از انجام وظایف سنگین حج، به عنوان جایزه الهی و اتمام احرام پیش میآید را عید تلقی می کنند.
عید قربان ریشه در دوران ماقبل تاریخ بشر دارد، انسان اولیه که از فهم طبیعت عاجز بود، برای به دست آوردن ترحم خدایان دست به قربانی کردن حیوانات و انسانها می زد. این رسم نزد همه ملل و ادیان به اسامی مختلف موجود بوده و این سنت طولانی بشری در اسلام نیز پذیرفته شده است.
در روایات مختلف دینی آمده است ابراهیم در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام گذارد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدتها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم نازل و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.
او پس از کشمکشهای فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر می روند و ابراهیم آماده سر بریدن فرزند محبوب خود می‌شود. اما به هنگام قربانی اسماعیل، خداوند که او را سربلند در امتحان می یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم می‌‌فرستد.
این سرسپردگی پیامبر به انجام فرمان الهی، فریضه ای شد تا حجاج در این روز قربانی کنند و از این طریق برای یتیمان و تهیدستان خوراکی فراهم آورند.
موسم عید فرا رسید، حجاج قربانی خود را در حالی ذبح می کنند که یاد و خاطره ایثار و فداکاری شکوهمند ابراهیم و اسماعیل (علیهما السلام) را در خاطره ها مرور و زنده می کنند . روزی که زائران خانه خدا در والاترین آئین دینی از تعلقات دنیوی رها شده و به خالق هستی نزدیکتر می شوند، روزی که گویی دوباره از مادر زاده شده اند پاک، بی آلایش، رها و آزاده و با غروری سرمست از دلدادگی به فرمان حق، قربانی اسماعیل درون و رها از آمال پوچ دنیوی، خود را برای عزیمت به سفر اخروی آماده می کنند.
پس سلام بر ابراهیم، سلام بر محمد و سلام بر همه بندگان صالح خداوند.