خبرگزاری مهر - گروه استانها - مسعود هدایت: در جوامعِ توسعه‌یافته، قاعدهِ اکثریت - اقلیت برمدارِ قانون، از آن‌چنان غنا و پختگی در طولِ زمان برخوردار شده است که آن جوامع، از نتایجِ آن به‌صورت خروجی‌های ملموس و کارآمد در زندگی خود برخوردار می‌شوند. در این جوامع، از انواع و اقسام تاکتیک‌ها برای گرفتن حداکثر امتیاز استفاده می‌شود، به‌عنوان‌مثال، در سیستم قانون‌گذاری آمریکا قاعده‌ای به نام «فیلیباستر» (Filibuster) وجود دارد، و این‌زمانی است که سناتوری تلاش می‌کند به رأی گذاشتنِ طرحی را با ادامه دادن بحث بر سر اقدام، به تعویق انداخته یا به‌کلی جلوی آن را بگیرد.
مقررات به یک سناتور یا مجموعه‌ای از سناتورها اجازه می‌دهد به هر میزان که بخواهند در خصوص هر موضوعی صحبت کنند، مگر آنکه سه‌پنجم سناتورها (معمولاً ۶۰ از ۱۰۰) بارأی به‌کفایت مذاکرات، بحث را خاتمه دهند. مثلاً، روز پنجشنبه نوزدهم شهریورماه سال ۱۳۹۴ پس از ساعت‌ها بحث در صحنِ علنی سنای آمریکا در خصوص قرارداد هسته‌ای ایران، جمهوری خواهان نتوانستند به آرای لازم برای جلوگیری از استفاده دموکرات‌ها از اطاله بررسی دست یابند. (به نقل از ویکی‌پدیا)
اکنون، این نحوه از قاعده دمکراسی را با آنچه در یک ماه اخیر درباره انتخاب شهردار کرج در شورای شهر رخ‌داده است، مقایسه کنید!
آقای رئیس در جلسهِ شورا حالش بد می‌شود! و به بیمارستان منتقل می‌شود!در ادامه با پزشک معالجش مصاحبه‌ای را با پس‌زمینه چشمان نگران خود ترتیب می‌دهد و پزشک می‌گوید؛ «وی نیاز به دو هفته استراحت و فضای بدون تشنج دارد.»در اینجا، «فیلیباستر» این‌گونه است که رئیس شورا ساعت یک بامداد! به اعضای شورا پیامک می‌زند؛ «فردا جلسه شورا تشکیل نمی‌شود!» چند روز بعد، همین آقای رئیس در جلسهِ شورا حالش بد می‌شود! و به بیمارستان منتقل می‌شود! در ادامه با پزشک معالجش مصاحبه‌ای را با پس‌زمینه چشمان نگران خود ترتیب می‌دهد و پزشک می‌گوید؛ «وی نیاز به دو هفته استراحت و فضای بدون تشنج دارد.» در ادامه، قصه فیلیباسترِ این اقلیت وارد فاز جدیدتری می‌شود. این دفعه، آقای نائب رئیس، جلسه شورا را با فشار رسانه‌ها و افکار عمومی تشکیل می‌دهد، البته جناب ایشان در رد نظریه انتخاب شهردار کرج سخنرانی و استدلال نمی‌کند، بلکه می‌گوید به من گفته‌شده: «طرح دوفوریتی با محوریت انتخاب شهردار را رأی‌گیری نکنم ... رئیس شورای شهر از برخی مراجع مربوطه! درباره صلاحیت گزینه موردنظر اکثریت استعلام کرده! (قبل از انتخاب در شورا) ... بعد هم جلسه را ترک می‌کند. و رأی‌گیری نمی‌کند!
در اینجا، «فیلیباستر» این‌گونه است که یک عضو شورا می‌گوید؛ «من می‌خواهم مطالبی را مطرح کنم که اگر گزینه پیشنهادی برای شهرداری شکایت حقوقی نکند آن را بیان کنم! ... یعنی تهدید به افشاگری در عین ترس! در ادامه هم، برای سخنان همکار خود به‌تنهایی دست می‌زند و خوشحالی می‌کند!
در جوامع توسعه‌یافته مبنا و معیارِ «فیلیباستر» این است که سناتورها با استدلال‌های محکم و عامه‌پسند و روش‌های متعارف و اخلاقی به دنبال اطاله بررسی هستند، ولی در کرج، مسئله به گونهِ دیگری است، در اینجا شهر تعطیل است و هر روز هزینه گزافی به مردم و شهر وارد می‌شود، اما اولویت این‌ها چیز دیگری است.
در اینجا، مقامات رسمی و قانونی مانند استاندار و فرماندار و ... از منافع مردم و قانون محافظت نمی‌کنند، هرچه افکار عمومی و رسانه‌ها از آن‌ها می‌خواهند که به این وضعیت خاتمه داده شود، خبری نیست که نیست، بلکه بسیاری از این جریان‌ها و نهادها خود یک‌طرف این کشاکش هستند! در اینجا، نماینده‌ای که شکست سنگینی در انتخابات بارأی مردم متحمل شده است، سردسته محافل قدرتمندی است که به دنبال بی‌اثر کردن اراده مردم است و عملاً با یارگیری از درون شورا در مسیر انحلال آن گام برمی‌دارد!
بازخوانی حوادث شورای پنجم شهر کرج از روز اول تاکنون، نشان از پیچیدگی‌های خاصی می‌دهدبه نظر می‌رسد، «فیلیباستر» از نوع کرجی آن، به دلیل هزینه زا بودن آن برای بازیگرانِ آن رو به پایان است! همه تاکتیک‌های ممکن آزموده شده است. تشکیل ندادن جلسه شورا شاید حداکثر یک یا دو جلسه دیگر کشش داشته باشد! نهایتاً ناگزیرند که یا به انحلال شورا تن دهند یا به‌قاعده تصمیم اکثریت!
بازخوانی حوادث شورای پنجم از روز اول تاکنون، نشان از پیچیدگی‌های خاصی می‌دهد. جریانات و محافل قدرتمندی با یارگیری از درون شورا (با روش‌های خاص!) وضعیت را به اینجا رسانده‌اند که شورای یکدست و اعتمادآفرین را به شورایی انگشت‌نما در کشور تبدیل کرده‌اند. مسئله آن‌ها این است که این شورا نباید در به هم زدن ساختار مافیایی که در بیش از یک دهه اخیر شکل‌گرفته است، موفق شود.
اگر این نیت را، حقیقت یا پشت پرده مسائل کنونی بدانیم، آنگاه دو اولویت اجتناب‌ناپذیر پیش روی شورای شهر کرج است؛ یکی اصرار و پافشاری بر گزینه انتخابی (چراکه فقط همین گزینه می‌تواند آن مافیا را شخم زده و به سلطه آن بر کرج پایان دهد) و دیگر آنکه، اتحاد و همبستگی اکثریت باید همچنان حفظ و تقویت شود (شرط لازم برای صیانت از آراء و اعتماد کم‌نظیر مردم کرج در انتخابات ۲۹ اردیبهشت سال قبل).
با توجه به شرایط پیش‌گفته، حداکثر چند جلسه دیگر با کمک از نیروهای بیرونی و یا طرح کاندیداهای دسته دوم و حاشیه‌ای و با بی‌تفاوتی مدیران اجرایی استان می‌توانند مسئله انتخاب شهردار کرج را به تأخیر بیندازند.
البته، اکثریت شورا بعد از گذر از این مرحله سرنوشت‌ساز، باید دست به بازسازی درونی خود و شورا زده و حرکت به سمت شورایی حداکثر (بر اساس مدل مشارکت اعضاء بر اساس مزیت نسبی هرکدام) را سرلوحه خود قرار داده، به‌نحوی‌که اقلیت احساس باخت نکنند.
شهر کرج در یک ماه گذشته، هزینه زیادی برای گذر از این شرایط پرداخت کرده است، گرچه می‌توانست میزان این هزینه کمتر باشد!
*روزنامه نگار آزاد