به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی با موضوع «روزنامه نگاری پهپادی» عصر روز دوشنبه ۷ خرداد به میزبانی دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها و با حضور حمید ضیایی پرور مدیرکل این دفتر، حمیدرضا خطیبی روزنامه نگار و مترجم، احسان رحیمی مشاور مدیرعامل سازمان فناوری و اطلاعات شهرداری تهران، شهروز کیایی مدیر برنامه گروه فرادید و سجاد محمدی مدیر فنی بخش هلی شات شرکت آموت و حامد سعیدی دبیر کارگروه پهپاد اتحادیه هوافضا برگزار شد.
محورهای اصلی این نشست، آشنایی با روزنامه‌نگاری پهپادی، ضرورت آموزش تکنولوژی نوین پهپاد در روزنامه‌نگاری و جمع آوری اطلاعات در دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزشی، مزیت‌های عمده بهره‌گیری از پهپاد در ژورنالیسم، رعایت استانداردهای اخلاقی و حفظ حریم خصوصی افراد در استفاده از سیستم‌های پهپاد و بررسی قانونمند کردن جمع‌آوری اطلاعات از طریق پهپاد بود.
در ابتدای جلسه، حمید ضیایی‌پرور مدرس ارتباطات و مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها در سخنانی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت حدود ۲۵۰ مدل از پهپادهای مختلف هستند، انجام فعالیت‌های نظامی، جاسوسی و امنیتی و حفاظت و نگهداری، نجات غریق، کشف غریق در جنگل‌ها و مواردی از این دست را از جمله هدف‌های بهره برداری از پهپادها ذکر کرد.
خطیبی: پهپادها هم مانند بسیاری دیگر از تکنولوژی‌های جدید، خاستگاهی نظامی دارند
در ادامه حمیدرضا خطیبی روزنامه نگار که مقاله‌ای مفصل درباره پهپادها و جایگاه آنها در روزنامه نگاری نوین ترجمه و منتشر کرده است در سخنانی گفت: «پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور» یا همان پهپاد عمری به دیرپایی خود صنعت هوانوردی دارند و از معروف ترین استفاده‌ها از پهپاد در ابتدای قرن بیستم، دوران جنگ جهانی اول بود.
وی با اشاره به اینکه پهپادها هم مانند بسیاری از تکنولوژی‌های جدید خاستگاهی نظامی دارند و عموما ارتش‌ها سازنده آنها بوده اند، افزود: استفاده از پهپادها برای امورنظامی تا اوایل دهه ۹۰ ادامه یافت و در این دوره همزمان با انقلاب دیجیتال، پهپادها هم دستخوش دگرگونی‌های بسیاری شدند.
خطیبی با اشاره به اینکه ایالات متحده در دهه ۹۰ حدود ۴ میلیارد دلار روی ساخت و توسعه پهپادها سرمایه گذاری کرده است به نتایج استفاده از پهپادها در خلال دو جنگ عراق و افغانستان پرداخت و تاکید کرد: پس از این دوره به تدریج استفاده از پهپادها در حیطه‌های تجاری و همچنین روزنامه نگاری رایج شد.
این روزنامه نگار و مترجم با اشاره به دو نشست مهمی که در دهه گذشته در آمریکا و بریتانیا با موضوع ورود پهپادها به حیطه روزنامه نگاری تشکیل شده است، گفت: در یکی از این نشست‌ها که در اداره هوانوردی فدرال آمریکا تشکیل شد، اتفاق نظر برای تدوین قوانین و ضوابطی در این رابطه تا سال ۲۰۱۵ حاصل شد.
وی ادامه داد: همچنین در سال ۲۰۱۲ در بریتانیا هم توسط مرکز مطالعات روزنامه نگاری رویترز وابسته به دانشگاه آکسفورد، اجلاسی مشابه تشکیل شد. حاصل هر دوی این اجلاس‌ها این بود که استفاده از پهپادها در روزنامه نگاری را باید در سه سرفصل اساسی مورد بررسی قرار داد؛ سرفصل نخست بحث‌های تکنیکال و فنی است. سرفصل دوم، امور حقوقی و اخلاقی و سرفصل سوم جنبه‌ها و ابعاد رسانه ای استفاده از پهپادها است.
این فعال رسانه‌ای سپس گفت: جلسات هم‌اندیشی بریتانیا توسط محققین آن به یک گزارش جامع تبدیل شد در جلسات هم‌اندیشی آکسفورد یکسری موارد و نگرانی‌های ابتدایی مطرح شد که مربوط به نقض حریم شخصی با توجه به جو امنیتی بعد از ۱۱ سپتامبر بود و این نگرانی مدام در این جلسات وجود داشت که نگاه حمایتی به پهپاد مبادا باعث سوءاستفاده از این تکنولوژی جدید شود و بیشتر بحث بر سر این بود که حریم شخصی خود افراد نقض نشود و دولت باید وارد شود.
وی همچنین با اشاره به اینکه یکی دیگر از نکات مورد بحث در این باره، موضوع تداخل امنیتی این پهپاد با سایر هواپیماها بود، یادآور شد: اندیشمندان پهپاد را به عنوان آینده صنعت هوانوردی در نظر می‌گیرند که می‌تواند پیامدهای زیادی برای روزنامه‌نگاری داشته باشد.
خطیبی با طرح این سؤال که چرا از نظر فنی باید این مقوله از روزنامه‌نگاری برای خبرنگاران مهم باشد؟ گفت: در مورد روزنامه‌نگاریِ سنسور، لازم نیست حتماً مهندس این رشته باشید بلکه همان خروجی سنسور کفایت می‌کند تا روزنامه‌نگار آن داده‌ها را مورد تحلیل و پردازش خود قرار دهد اما برای روزنامه‌نگاری پهپاد، روزنامه‌نگار مجبور است که خودش پهپاد را به حرکت دربیاورد برای همین مسائل فنی و یادگیری آنها برای روزنامه‌نگار پهپاد مهم می‌شود.
به گفته این مترجم روزنامه‌نگار، فرآیند روزنامه‌نگاری پهپاد در ایالات متحده آمریکا دارای سه مرحله است؛ یکی از آنها اخذ مجوز و پروانه کار با پهپاد، دیگری آشنایی با قوانین و دستورالعمل آزمایشگاه روزنامه‌نگاری پهپاد، اخذ بیمه برای پهپاد و سومی آشنایی با مقررات هوانوردی که از طریق آزمون انجام می‌شود.
فعالیت ۲۰ شرکت خدمات پروازی در تهران که خدمات پروازی خود را در تهران ارائه نمی‌دهند!
در ادامه این نشست احسان رحیمی مشاور مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به تجربه پروژه ای موسوم به «Tehran from above» پرداخت و با اشاره به تجربه عکاس مطرح جهانی به نام «کرستر» در سفرش به ایران در سال ۱۳۵۵ و تهیه نخستین تصاویر هوایی از ایران با استفاده از بالن و هواپیما گفت حوالی سال ۸۹ بود که ما در این پروژه تلاش کردیم تصاویری هوایی از تهران تهیه کنیم.
وی افزود: جالب است بدانید که ما حدود ۲۰ شرکت را در تهران که خدمات پروازی ارائه می‌کردند، پیدا کردیم اما خدمات آنها خارج از محدوده تهران بود. بعد از پیگیری‌ها متوجه شدیم انجام این کار سخت‌گیری‌ها و قوانین خاص خود را دارد؛ یعنی باید هلی‌کوپتر دو موتوره باشد که کمترین امکان صوت را داشته باشد و ما به این نتیجه رسیدیم که ناجا این هلی‌کوپترها را دارد. پس از کش و قوس‌های فراوان ما از طریق شهردار وقت تهران (محمدباقر قالیباف) مکاتبه ای با فرمانده وقت ناجا، (سردار احمدی مقدم) انجام دادیم و در نهایت موافقت شد که ما این کار را با پرواز با هلی کوپتر بر فراز تهران انجام دهیم و در نهایت هم ما توانستیم به مدت یک ساعت، یک‌پنجم آسمان تهران را بگردیم و عکاسی کنیم.
این مقام مسئول در سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران همچنین با اشاره به پروژه دیگری که با عنوان «تهران سه بعدی» توسط این سازمان در همان زمان انجام شد، از تبدیل تصاویر هوایی گرفته شده از تهران به تصاویر سه بعدی و چاپ آنها خبر داد و با بیان اینکه اصلی ترین مشکل در این حوزه، به اخذ مجوز می‌گردد، گفت: تصاویر پهپادی و استفاده از آنها در موضوعات گردشگری، ژورنالیستی و… در رساندن مطالب به مخاطب خیلی کمک می‌کند.
دغدغه تصویربرداری هوایی با استفاده از پهپادها در ایران، سال ۸۶ شکل گرفت
در این نشست همچنین ساجد محمدی مدیر فنی بخش هلی شات شرکت آموت در سخنانی گفت: دغدغه تصویربرداری هوایی با استفاده از پهپاد در ایران، حوالی سال ۸۶ ایجاد شد و آن زمان دغدغه‌های اولیه ما به پرواز درآوردن یک دوربین برای گرفتن نماهای هوایی از مناطق مختلف بود اما امروزه ما به حوزه‌های جدی‌تری ورود کرده ایم و می‌خواهیم دوربین دلخواه خودمان را پرواز دهیم و این پرنده مأموریت‌هایی که قبلاً حتی فکر آن را نمی‌کردیم بتواند انجام دهد. کم‌کم این پرنده‌ها هوشمندتر شدند و در حال حاضر شرکت‌های مختلفی چه در ایران و چه خارج از ایران هم به عنوان کاربر و هم به عنوان سازنده این پرنده‌ها فعالیت دارند.
به گفته این کارشناس فنی حوزه پهپاد، شرکت‌های سازنده این تکنولوژی پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند و امروزه پرنده‌ها به سمتی می‌روند که شاید نیازی نباشد تا کاربر، کار خاصی انجام دهد. به عنوان مثال پهپادهای شرکت دی جی آی در ایران در حال حاضر روز به روز در حال پیشرفت هستند. این شرکت از چند سری نیمه‌حرفه‌ای و آماتور شروع کرد و بعد سری‌های فانتوم و در ادامه سری‌های مویک به آن اضافه شد. به عبارتی کم‌کم پیشرفت کرد و پرنده‌های حرفه‌ای‌تر وارد کار شد.
محمدی افزود: روی سری‌های اول یک دوربین بود و بعد کمی پیشرفته‌تر شدند به گونه‌ای که شما بتوانید تصویری بدون لرزش داشته باشید در سری‌های بعدی برد این پرنده‌ها بیشتر شد یعنی اگر قبلاً به سختی بورد این پرنده‌ها به ۲۰۰ الی ۳۰۰ متر می‌رسید بعداً به راحتی به دو کیلومتر رسید و الان در سری‌های مویک سیستم به گونه‌ای طراحی شده که پرنده تا ۷ کیلومتر می‌تواند دور شود. در آخرین سری این پرنده‌ها یکسری سنسور اضافه‌شده که پرنده می‌تواند سوژه را تشخیص دهد و به مانع برخورد نکند.
وی ادامه داد: آخرین مدلی که معرفی شده، پرنده مویک ایر است که حتی در جیب کت شما می‌تواند جای بگیرد و قابلیت جابجایی و استفاده آن آسان است. حدود قیمت‌ها از ۷ میلیون تومان تا ۱۰ میلیون تومان است و قابلیت بالا و پایین شدن دارند. استفاده از این پهپادها همان‌طور که راحت‌تر شد مشکلات تیم‌های حرفه‌ای بیشتر شد. چون کاربر غیرحرفه‌ای بر اساس دانش کمی که دارد یکسری استانداردها را رعایت نمی‌کند.
تجربه‌های تصویربرداری سریال «پایتخت» با استفاده از هلی شات
در ادامه این نشست شهروز کیایی، مدیر برنامه و مسئول روابط عمومی گروه فرادید گفت: از سال ۸۶ به مقوله فیلمبرداری با هلی شات وارد شدیم و ما به عنوان اولین تیم، موفق شدیم که این مدل از هواپیما را وارد سینما کنیم. از سال ۹۱ شروع به ساخت مستند «ایران» کردیم که از این تیم هم استقبال زیادی شد و قرار شد با فیلمبرداری هلی شات تصویرهایی از شهرهای ایران تهیه کنیم تا تصویرهای ماندگاری از ایران به‌جا بماند. در کنار این نوع تصویربرداری ما سعی کردیم تصویرهای زمینی هم بگیریم و بیشتر هدفمان نشان دادن زیبایی شهر و تقویت بنیان فکری جامعه بود.
وی که در گرفتن تصاویر هوایی مجموعه تلویزیونی «پایتخت» با استفاده از هلی شات، با تلویزیون همکاری کرده است، به استقبال مدیران شبکه‌های تلویزیونی از خروجی این کار اشاره کرد و گفت: این تکنولوژی الان در سینما بسیار استفاده می‌شود چراکه با این فناوری آنچه دوست داریم، پیاده می‌کنیم.
در این نشست تخصصی همچنین حامد سعیدی دبیر کارگرو پهپاد اتحادیه هوافضا با اشاره به شروع به کار این کارگروه از سال ۸۸ و ایجاد مرکز ساماندهی پهپادهای کشوری در اتحادیه یاد شده از سال ۹۴ تحت نظارت شورای عالی امنیت ملی، گفت: در حال حاضر ما فعالیتمان را در سامانه هوشمند هوایی انجام می‌دهیم. در این سامانه پهپاد غیرنظامی و تمام آنچه یک کاربر برای پهپاد بخواهد در یک پلتفرم یکپارچه جمع شده است. در این سامانه ما سعی کرده‌ایم تمام کارکردهای پهپاد در کشور از حمل و نقل گرفته تا آبیاری در زمین‌های کشاورزی، کنترل راه‌ها، پیدا کردن کوهنوردان، امداد و نجات اطلاع‌رسانی انجام شود.
دبیر کارگروه پهپاد اتحادیه هوافضا افزود: یکی دیگر از کارکردهای پهپادها، تصویربرداری هوایی و واکنش سریع آنها در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه بود که ما یگان واکنش سریع خودمان را به آن منطقه اعزام کردیم در حالی که بسیاری از مسئولان در آن روزها نمی‌دانستند در شهر سرپل ذهاب و ازگله چه خبر است؟ اما ما با همین پهپاد حتی تعداد چادرهای توزیع‌شده را هم آنالیز کردیم که همین باعث توزیع درست‌تر کمک‌ها شد.
درخواست استفاده ۱۰۰ تیم خبری از صدا و سیما و خبرگزاریها برای استفاده از پهپادها
سعیدی با یادآوری این نکته که امروزه برای تمام امور عمرانی و ساخت و ساز، نیاز به نقشه‌برداری است، گفت: این در حالی است که تکنولوژی پهپاد، کار نقشه‌برداری را برای کاربران بسیار آسان کرده است و حتی ما می‌توانیم مناطق خارج از کشور را هم نقشه‌برداری کنیم. آنچه در اینجا مهم است آموزش و ثبت پلاک این هواپیماها هست. اعطای شناسنامه برای هر کدام از این پهپادها به این صورت است که بعد از بررسی صلاحیت افراد و گذراندن یک دوره آموزش یک‌روزه برای آنها شناسنامه و پلاک برای این پرنده بدون سرنشین صادر می‌شود. در حال حاضر سه هزار و ۱۰۰ خلبان دوره دیده از کارگروه پهپاد اتحادیه هوافضا مجوز گرفته اند و پهپادهای خود را به پرواز در می‌آورند.
دبیر کارگروه پهپاد اتحادیه هوافضا با اشاره به تعداد کاربران ایرانی که در حال حاضر از پهپاد استفاده می‌کنند، گفت: تا به امروز ۱۱ هزار کاربر این پهپادها را تهیه کرده‌اند که ۷۰۰۰ کاربر شاغل هستند و بیشترین شغل‌ها هم به ترتیب شامل فیلم‌برداران و عکاسان مجالس، نقشه‌برداران، فعالان حوزه‌های مختلف صنعت از جمله صنعت سینما، شاغلین در حوزه‌های امداد و نجات، خدمات خاص از قبیل حمل کالا و روزنامه‌نگاران، هستند. در حال حاضر ۱۰۰ تیم خبری رسانه‌ای در این سامانه پرونده دارند که بخشی مربوط به افراد شاغل در صدا و سیما و بخش دیگر مربوط به خبرگزاریها هستند.
سعیدی در پایان به علاقه‌مندان استفاده از پهپادها - که البته باید این کار را با اخذ مجوزهای قانونی لازم انجام دهند - توصیه کرد: این افراد باید حتماً این مسئله را لحاظ کنند که از فروشگاه‌های مجازیِ قانونی یک پهپاد تهیه کنند و بعد یک دوره آموزش یک‌روزه را که شامل فراگیری مقررات امنیتی و پروازی است، بگذرانند که در آن مناطق ممنوعه و حد و حدود پروازها هم مشخص‌شده است. بعد از طی این مراحل، آنها به راحتی می‌توانند درخواست پلاک و شناسنامه مالکیت پهپاد مورد نظرشان را بدهند و سپس می‌توانند به استانداری و فرمانداری شهرهای مختلف مراجعه کنند تا مجوزهای لازم برای ساختن تصویر و مستندها فراهم شود.