به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله سید محمد تقی مدرسی، از مراجع معظم تقلید بامداد امروز جمعه ۱۱ خردادماه در جلسه تفسیر و تدبر سوره حدید با اشاره به آیه ۲۰ این سوره که خداوند می فرماید: « اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِینَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَتَکَاثُرٌ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ کَمَثَلِ غَیْثٍ أَعْجَبَ الْکُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ یَهِیجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ یَکُونُ حُطَامًا وَفِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ»؛ گفت: اگر دقت فرمایید در این آیه خداوند متعال مبنای زندگی دنبا را شرح داده و ما را نسبت به آن متذکر نموده است.
بشر زیاد خواه
وی ادامه داد: بشر زیاد خواه است و به این بسنده نمی کند که شکمی سیر کند و به زندگی اش بسنده نمایند، بلکه همیشه دنبال این است که بیش از دیگران و پیش از دیگران به جایی برسد.
آیت الله مدرسی با ارائه مثالی در زیادخواهی بشر بیان کرد: یک شیر در جنگل وقتی شکارش را بگیرد و آن را بخورد، وقتی شکمش سیر شد دیگر آن را رها می کند و می رود؛ حتی اگر این شیر وارد یک گله شکار هم شود فقط یکی را می گیرد اما بشر این جور نیست و زیاد خواه است، و حتی اگر کل دنیا را هم به بشر بدهند باز هم برای او کم است.
این مفسر حوزوی با اشاره به لهو و لعب در آیه ۲۰ این سوره گفت: لعب به معنی بازی است و منظور این است که هدف سبقت گرفتن باشد همانطور که در بازی از دیگری سبقت می گیرید و برنده می شود، و بازی هم برد و باخت دارد. لهو هم تقریبا همین طور است و بشر هم طبیعتش این است که می خواهد از دیگران سبقت بگیرد تا از آنها بیشتر داشته باشد.
پیشرفت فطرت بشر
آیت الله مدرسی با بیان اینکه بشر فطرتا دنبال تکامل و پیشرفت است، بیان کرد: در ذات بشر یک فطرتی است که دنبال تکامل و پیشرفت است، و اگر این بشر دنبال این پیشرفت نبود این تمدن ها بوجود نمی آمد.
وی با اشاره به اختلاف قابیل و هابیل بیان کرد: چرا قابیل، هابیل را کشت؟ علتش این بود چون او از برادرش پیشی گرفته بود، لذا او را کشت. لذا در ذات، در فطرت، در خمیرمایه بشر هم یک احساسی است که می خواهد پیشرفت کند.
پیشرفت مطلوب / اشتباه بشر در راه و مصداق پیشرفت
این مجتهد شیعی به پیشرفت از راه مطلوب اشاره و اظهار کرد: پیشرفت بشر هیچ اشکالی ندارد اما باید از راهش برود که متاسفانه اشتباه بشر در این پیشرفت کردن این است که از راه صحیح آن نمی رود.
وی ادامه داد: اشتباه بشر در همین انتخاب نادرست راه است و همینطور در مصداق پیشرفت نیز اشتباه می کند و راه را هم اشتباه می رود. و این اشتباه را هر کسی که مربی است از جمله پدر و مادر، استاد و طلبه، روحانی و نویسنده می تواند مرتکب شود، ولی باید راه را شناخت و بیراهه نرفت.
این استاد حوزوی اضافه کرد: بنابراین ما باید راه پیشرفت را بشناسیم و بیراهه هم نرویم که چنانچه به بیراهه رفتیم به مقصد نمی رسیم و آنچه هم خدا به ما داده از ما می گیرد و ما را به هلاکت می اندازد. لذا باید این نکته را خودتان متوجه شوید و آن را به دیگران هم عرض کنید.
ارتباط آیه ۲۰ و ۲۱ سوره حدید به یکدیگر
آیت الله مدرسی با اشاره به ارتباط آیات ۲۰ و ۲۱ این سوره به یکدیگر گفت: حالا که شما می خواهید از یکدیگر پیشی بگیرید باید از راهش بروید و راه آن این است که راه بهشت را انتخاب کنید و در این راه در جهت پیشرفت و تکامل حقیقی با یکدیگر مسابقه بدهید.
سه گزینه در موضع گیری ما نسبت به دنیا
آیت الله مدرسی در ادامه سخنانشان به سه موضع گیری ما نسبت به دنیا اشاره و بیان کرد: در چگونگی عمل کردن به دنیا و موضع گیری نسبت به آن سه گزینه وجود دارد.
گزینه اول: چسبیدن به دنیا
وی به گزینه اول اشاره و گفت: گزینه اول موضع ما نسبت به دنیا این که دنیا را انتخاب کنیم و به همین دنیا بچسبیم و به چیز دیگری و آخرت هم کاری نداشته باشیم. مثلا اگر بازاری هستیم و کسی می آید و از حلال و حرام حرف میزند، بگوییم اینجا بازار است و من با حلال و حرام کاری ندارم و حلال و حرام مال مسجد است، یا در سیاست هستیم کسی می گوید اینجای کار درست نیست و اسلامی نیست بگوییم می خواهیم پیشرفت کنیم. لذا برخی با طرز تفکر دنیوی می خواهند حتی دین را از همه چیز جدا کنند.
گزینه دوم: انتخاب هم دنیا و هم آخرت
آیت الله مدرسی به دومین گزینه موضع گیری ما نسبت به دنیا اشاره و اظهار کرد: گرینه دوم در موضع ما نسبت به دنیا این است که هم دنیا را می خواهد و هم آخرت را هم در کنارش می خواهد و هر دو را جدای از یکدیگر می خواهد.
وی ادامه داد: شنیدیم در شهرهای ایران جایی رسم است که تجار بازاری غالبا طلبه هستند و وقتی می خواهند خرید و فروشی هم انجام دهند از آخوند محل می پرسند. هم دنیا را انتخاب کردند و هم در کنار آن آخرت را هم می خواهند.
گزینه سوم: انتخاب آخرت و به انگیزه آبادی آخرت آباد کردن دنیا
آیت الله مدرسی در ادامه به سومین گزینه موضع گیری ما نسبت به دنیا اشاره و این گزینه را بهترین و مهمترین گزینه دانست و گفت: سومین گزینه در موضع گیری نسبت به دنیا این است که این افراد آخرت را انتخاب کردند و دنبال آخرتی آباد هستند و به انگیزه آبادی آخرت دنیا را هم آباد می کنند.
وی ادامه داد: مثلا می آیند قله های علم را فتح می کنند نه اینکه این فتح برای خودشان باشد بلکه می خواهد امت های اسلامی هم پیشرفت کنند، و اینها هدفشان آخرت است اما با هدف و انگیزه الهی دنیا را هم می سازند و تعمیر می کنند. لذا این سومین گزینه خیلی مهم است و ما باید دنبال این باشیم.
راه صحیح پیشرفت بر اساس انگیزه الهی
آیت الله مدرسی تنها راه صحیح پیشرفت را راهی بر اساس انگیزه الهی دانست و گفت: راه صحیح پیشرفت در کشورهای اسلامی این است که بر اساس انگیزه الهی پیشرفت کنند. مثلا اگر کسی کارخانه ای دارد، یا تعمیرکار است، یا بیمارستانی می سازد و یا هر کار دیگری را که می خواهد انجام دهد با انگیزه و هدف الهی باشد.
علت خوشمزه بودن غذای نذری
این استاد برجسته حوزوی به مثالی درباره انگیزه الهی و نشانه آن اشاره و بیان کرد: یکی از ثروتمندان عراق برای من تعریف کرد که ما در خانه خود انواع غذاها را داریم اما هیچ کدام به خوشمزگی غذای نذری امام حسین(ع) نیست، و هر وقت سر کوچه ما احسان و نذری امام حسین(ع) است من می روم و در صف می ایستم و این نذری را میگیرم و می خورم و خیلی خوشمزه است.
وی ادامه داد: این ثروتمند از من پرسید علت این خوشمزگی این غذای نذری چیست؟ و من گفتم؛ چون این غذا و نذری به اسم خدا و امام حسین(ع) و با این هدف و انگیزه پخته شده، خوشمزه است که باعث شده که با اشتها و روحیه باز آن را بخورید.
توصیه به خانم ها در موضع آشپزی
آیت الله مدرسی در ادامه به خانم ها توصیه کرد: خانم ها وقتی در آشپزخانه هستند و دارند غذا درست می کنند، سعی کنند ذکر بگویند و صلوات بفرستند، بعد ملاحظه خواهید کرد این غذا با غذایی که موقع طبخ آن در حال غیبت کردن و صحبت دروغ بودید چقدر فرق دارد و خوشمزه هست.
وی ادامه داد: خیلی از فقهای ما می رفتند در آشپزخانه و به خانمشان می گفتد با ذکر خدا غذا را بپزد. لذا اگر در تمام امور زندگی ما با ذکر خدا باشد، خدا هم آن کار را تایید می‌کند و آن کار، برکت هم می‌گیرد.
درخواست مغفرت از خدا در آیه ۲۱
آیت الله مدرسی با اشاره به درخواست مغفرت از خداوند نسبت به گناهان در آیه ۲۱ این سوره که خداوند می فرماید: « سابِقُوا إِلی مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ »، گفت: اگر قرار باشد جایی پیشرفت کرد این راهش بود که بیان شد و منظور از سبقت هم گفته شد حالا در ادامه این آیه بحث مغفرت آمده که خداوند می فرماید: « سابقوا الی مغفرة ...».
وی ادامه داد: ما بشر از یک نقطه شروع کرده ایم و روز اول که شروع کردیم خیلی کم و زیاد در زندگی داشتیم، آن نماز اولی که خواندیم و روزه اولی که گرفتیم کاستی هایی داشت و خودمان هم نمی دانیم و گاها آن گناهان اولیه را یادمان هم نیست، برای این از خدا درخواست مغفرت می کنیم.
نوشتن گناهان و مواخذه خود
این استاد برجسته حوزوی افزود: قدیم ها اوهاد و زهاد تا خطایی می کردند می رفتند آن را می نوشتند، شنیدم کسی ۶۰ سالش بود، رفته بود دفترش را حساب کرده دیده بود ۶۰ تا گناه در آن ثبت شده که تا آن را دید یک صیحه زد و فوت کرد.
آیت الله مدرسی بیان کرد: من رسیدم به بعضی ها که وصیتی کرده بود که کتابش را دفن کنند و در این کتاب پسرش به من می گفت، پدرم خودش را نصیحت می کرده و در آن این نصایاح را می نوشته است و به خودش می گفته که فردا قبر و قیامتی هست و این نصیحت ها را به خودش می کرده است.
این استاد حوزوی افزود: پس ابتدا از خداوند می خواهیم که ما را بیامرزد و این خیلی مهم است، آقا امام حسین(ع) در عرفه در آن اوج می گفتند خدایا از تو یک چیز می خواهم که اگر دادی دیگر چیزها برایم مهم نیست و اگر ندادی دیگر چیزها بدردم نمی خورد و آن چیز نجات از آتش جهنم است.
وی ادامه داد: اگر یک خیری به انسان برسد که آخرش آتش جهنم باشد این چه سودی دارد، و در مقابل اگر انسان در این دنیا به زحمت بیفتد و مصیبت ببیند ولی آخرش بهشت باشد، این می ارزد.
منظور از عرضها در آیه ۲۱
آیت الله مدرسی در ادامه با اشاره به منظور از عرضها در این آیه گفت: در ادامه آیه می خوانیم: « ... و جنة عرضها کعرض السماء و الارض ...»، بعضی از مفسرین درباره این عرض تفاسیر مختلفی نموده اند که هر تفسیر مثل یک گُل می ماند که بوی خودش را می دهد و ما در باغچه های تفاسیری سیری می کنیم و گلی می چینیم و خدمت شما عرض می کنم. لذا منظور عرض به معنای عرض و طول نیست بلکه به معنای وسعت و مقدار است.
درخواست جبرئیل برای دیدن وسعت بهشت
این مفسر حوزوی در ادامه گفت: جبرئیل شرق و غرب عالم را با یک بال و پریدن طی می کرد و یک رو از خداوند درخواست نیرویی کرد که برود ببیند آخر بهشت کجا است؟ خدا هم به او نیرو داد و او شروع به پریدن کرد.
وی ادامه داد: بالاخره هزاران سال این پریدن جبرئیل در بهشت طول کشید و گفت از خدا بپرسم ببینم چقدر از طول و عرض بهشت را سپری کردم و به کجای بهشت رسیدم؟ در این حین یک حوری بهشتی سرش را از خیمه اش بیرون آورد و گفت هنوز از باغ من به جایی نرفته ای و این باغی است که برای فلان مومن تهیه شده است.
آیت الله مدرسی افزود: حیف نیست این بهشت را به یک دو تومان یا به یک بهشت بفروشیم، خودتان بنشینید و فکر کنید و اگر مسابقه ای است اینجا برای رسیدن به بهشت مسابقه بدهید و سبقت بگیرید.
عابدی که با خواندن آیات بهشتی هم می گریست
آیت الله مدرسی در ادامه با اشاره به حکایت عابدی که از خواندن آیات بهشتی هم می گریست، گفت: عابدی شب ها قرآن می خواند و وقتی به آیات عذاب می رسید شروع به گریه و ناله می کرد و همسایه ها هم به ناله او عادت کرده بودند.
وی ادامه داد: یک روز این عابد به آیه ای از بهشت رسید و باز شروع به گریه و ناله کرد که باعث اعتراض همسایه ها شد و آمدند گفتند چرا به خاطر آیات بهشت گریه می کنی؟ و عابد گفت: داشتم فکر می کردم یک بهشت به این بزرگی، به این وسعت آیا من نباید یک جای قدم داشته باشم، از این ترسیدم که مرا به این بهشت به این وسعت راه ندهند و گریه کردم.
به شیطان گوش ندهید از همین الان به سوی خدا برگردید
آیت الله مدرسی در پایان سخنانشان با تذکر اینکه نباید به حرف شیطان گوش کنیم، گفت: ما باید با خدا بسازیم تا آخرت خوبی نصیبمان شود و نباید به حرف شیطان گوش دهیم. بدانید که شیطان آمده تا ما را از راه به بیراهه ببرد، پس چرا حرفش را دنبال می کنید؟!
وی ادامه داد: انسان باید به خودش یک تذکری بدهد و بگوید دیگر بس است، از همین امشب که دیگر ماه مبارک رمضان هم به نیمه رسید از این غفلت بیدار شود و برای تغییر کردن خود تصمیم بگیرد و آخرتی شود، حتی دنیا را هم بگیرید و آن را خرج آخرت خود کنید.
گزارش از امیرحسن سلطان احمدی