به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله سید محمد تقی مدرسی، از مراجع معظم تقلید کربلای معلی، بامداد شنبه۱۹ خردادماه در جلسه تفسیر و تدبر سوره حدید، قرآن را کتاب همیشگی بشریت دانست و گفت: قرآن کتابی همیشگی برای بشریت است و با هر فردی حسب سطح معلومات و احتیاجات آن فرد صحبت می کند.
وی ادامه داد: قرآن مردم را با یا ایها الناس و یا ایها الذین آمنوا خطاب می کند، و بین بزرگ و کوچک، دانا و غیر دانا فرقی نمی گذارد. بنابراین خطاب و صحبت قرآن همگانی و با سطح معلومات هر فرد است.
آیت الله مدرسی افزود: روایتی از امام رضا(ع) است که حضرت فرمودند من هر سه شبانه روز یک ختم قرآن می خوانم و هر بار که هر آیه را شروع می کنم، می نگرم برای چه این آیه وارد شده است.
وی ادامه داد: علم نهایت ندارد و خطی محدود نیست، بلکه هر چه پیشرفت کنید علم بیشتری بدست می آورید. و در قرآن هم حتی آیات و سوره هایی که زیاد می خوانید، اگر دقت کنید با هر بار خواندن یک علم جدید از آن بدست می آید.
ابعاد محکمات و متشابهات
این مفسر حوزی با اشاره به ابعاد محکمات و متشابهات در قرآن، گفت: در قرآن دو بعد محکمات و متشابهات است، و منظور از محکم این است همان آیه ای که خوانده ایم و استفاده نمودیم، اما در متشابهات به حد استفاده ای که از آن آیه نموده ایم، است.
وی ادامه داد: فرمودند محکمات را به آن عمل کنید و در متشابهات آن را سر بسته قبول کنید ولی بعد بروید آن محکماتی که دارید، این متشابهات را با آنها محکم کنید؛ که این یک نکته مهم است.
نیاز به بحث مفصل در تفسیر آیه ۲۷ حدید / عمیق بودن باطن قرآن
آیت الله مدرسی به اشاره به ۲۷ سوره حدید که خداوند می فرماید: « ثُمَّ قَفَّیْنَا عَلَی آثَارِهِمْ بِرُسُلِنَا وَقَفَّیْنَا بِعِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ وَآتَیْنَاهُ الْإِنْجِیلَ وَجَعَلْنَا فِی قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِیَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا کَتَبْنَاهَا عَلَیْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَایَتِهَا فَآتَیْنَا الَّذِینَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ»، گفت: این آیه یک بحث مفصل دارد که در جلسه امشب و فردا شب به آن خواهیم پرداخت.
وی ادامه داد: مفسرین در تفسیر آیه ۲۷ سوره حدید بک بحث هایی دارند که به نظر بنده غالبا گذار بحث کرده اند. هر چند قرآن دارای بیش از ۶ هزار آیه است که اگر یک مفسر بخواهد عمیقا یک آیه را بحث کند عمر او کفاف نمی دهد.
این مجتهد شیعی به تفسیر باء بسم الله توسط امیرالمومنین(ع) در یک شب اشاره و بیان کرد: آقا امیرالمومنین(ع) یک شب تا اذان صبح با ابن عباس فقط در باء بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر و بحث نمودند که یک کلمه از قرآن را نتوانستند یک شب تفسیر کنند؛ که این نشان از عمیق بودن باطن قرآن دارد. و انسان هر چه به عمق قرآن وارد شود این عمق، عمیق تر می شود و به انتهای آن نمی رسد.
بحث بدعت در این آیه / بدعت، گمراهی و جهنم است
آیت الله مدرسی با اشاره به کلمه « وَرَهْبَانِیَّةً ابْتَدَعُوهَا » در این آیه گفت: این کلمه به معنای این است که بدعت گذاشته اند. بدعت هم به معنای این است که چیزی را ما نسبت به دین بدهیم که دلیلی بر آن نداشته باشیم.
وی با مثالی در بحث بدعت اظهار کرد: مثلا بگوییم یک کسی موقع ظهر که همه ۴ رکعت نماز می خوانند او ۳ رکعت بخواند یا مثلا یک کسی در نماز ۴ رکعتی در تمام رکعاتش قنوت بخواند.
این استاد حوزوی افزود: اصل یک عمل درست است اما با بدعت آن عمل را کم یا زیاد می کند که پیامبر(ص) درباره بدعت گذاران فرمودند: هر بدعتی گمراهی است و هر گمراهی در آتش جهنم است.
منظور از رهبانیت و بدعت در این آیه
آیت الله مدرسی با اشاره به کلمه « وَرَهْبَانِیَّةً ابْتَدَعُوهَا » در این آیه گفت: اینجا دو تا سوال مطرح می شود که آیا خداوند اصل رهبانیت را نگفته و اینها از خودشان آن را در آورده اند؟ یا اینکه اصل رهبانیت را خداوند آورده اما این ها آن را کم و زیاد کرده اند؟ به نظر بنده اصل رهبانیت چیز خوبی است، اما کم و زیادش کرده اند.
معنی آیه ۲۷ سوره حدید
این مفسر حوزوی در ادامه به معنی تقریبی این آیه اشاره و بیان کرد: در این آیه خداوند می فرماید بعد از آن پیامبران، ما حضرت عیسی بن مریم(ع) را آوردیم و انجیل هم به عنوان کتاب مقدس به او دادیم، و به آنهایی که دنبال روی حضرت عیسی(ع) بودن در دلهای آنها رأفت، رحمت و رهبانیت قرار دادیم. رأفت یعنی اینکه انسان خطر را از خود دور کند، رحمت هم یعنی چیزی که به مصلحت است جذب و مفسده را دفع کند، و رهبانیت یعنی خوف و ترس از خدا به یک معنا است.
آیت الله مدرسی افزود: این کلمه رهبانیت شاید مرادف با تقیه باشد، یعنی این ها در حالت ترسی بودند که اینجا ترس از خدا یک مطلب ترس است و ترس از دشمن هم مطلب دیگری است.
وی ادامه داد: در ادامه آیه خداوند می فرماید این رهبانیت را خودشان از اصل و اساسش درست کردند یا به آن عمل نکردند. بنابراین رهبانیت هدف داشت و هدف آن این بود که اینها به رضای خدا برسند. ولی یک عده اطاعت کردند و عده ای دیگر نکردند.
روایتی از پیامبر(ص) درباره سرگذشت پیروان حضرت عیسی(ع)
آیت الله مدرسی با اشاره به روایتی درباره این آیه، اظهار کرد: روایت است یک روز شخصی با پیامبر(ص) سوار بر مرکب بود و در راه با هم صحبت می کردند و پیامبر(ص) گفت بعد از حضرت عیسی(ع) پیراوان وی مبتلای به جباران و طاغوت ها شدند، و جباران هم شروع به کشتن آنها نمود تا این که جنگ شد و آنها مغلوب شدند اما در دو جنگ دیگر پیروان عیسی(ع) شکست خوردند و چیزی از آنها باقی نمانده بود و گفتند بهتر است به کوه و غارها پناه ببریم، بعد پیامبر(ص) فرمود دین من این جور نیست.
وی ادامه داد: از این روایت استفاده می شود که پیامبر(ص) بر کار آنها صحه گذاشته است و دو نکته دارد که اول جباران بر آنها حاکم شدند و آنها به کوه و غار فرار کردند ولی دین خود را حفظ کردند؛ و دوم اینکه پیامبر(ص) فرمود ما مثل آنها نیستم و با جباران جنگ می کنیم.
قصص قرآنی درباره پیروان حضرت عیسی(ع)
آیت الله مدرسی به قصه های قرآنی درباره پیراوان حضرت عیسی(ع) اشاره و بیان کرد: در قرآن قصه های زیادی درباره پیراوان بعد از حضرت عیسی(ع) آمده است که یکی از این قصص حکایت اصحاب کهف است.
تقیه اصحاب کهف و همچنان خواب بودن آنها تا ظهور امام عصر(عج)
این مفسر حوزوی با اشاره به قصه اصحاب کهف در قرآن گفت: اصحاب کهف به حضرت عیسی(ع) ایمان آورده و مومن بودند اما در دربار طاغوت بودند ولی تقیه می کردند. در بحث تقیه یکی از منابع تقیه همین سوره کهف است که کل این سوره رهگشای ما است.
وی ادامه داد: از اصحاب کهف خیلی تجلیل شده است و اینها در غاری خوابیدند و به نظر ما هنوز این ها خواب هستند و تا روزی که کل بشریت بیدار می شوند و روز ظهور حضرت حجت(عج) است این ها نیز در آن روز بیدار خواهند شد.
ظهور امام زمان(عج) قیامت صغری
آیت الله مدرسی به همراه شدن حضرت عیسی(ع) با امام زمان(عج) و رجعت مومنین اشاره و گفت: با ظهور حضرت حجت(عج)، حضرت عیسی(ع) هم می آیند و این ها پیروان حضرت عیسی(ع) هستند که همراه با امام زمان(عج) می شوند.
وی ادامه داد: ظهور حضرت حجت(عج) قیامت صغری است و بحث رجعت هم مطرح است که خیلی از علما، شیعیان، مومنین و صالحین کل تاریخ نیز با حضرت خواهند آمد که از جمله این افراد اصحاب کهف هم هستند.
اصحاب اُخدود و کشتن آنها در خندق های آتش
آیت الله مدرسی در ادامه به حکایت اصحاب اخدود از دیگر پیروان حضرت عیسی(ع) اشاره و اظهار کرد: از دیگر ققص قرآنی درباره پیراوان حضرت عیسی(ع) بعد از اصحاب کهف، اصحاب اُخدود است که در سوره بروج آمده است.
وی ادامه داد: اصحاب اخدود در یک جا نبودند بلکه در شهرهای مختلف و نقاط مختلف دنیا حضور داشتند و زندگی می کردند و کشتن این افراد توسط دشمنانشان بدین صورت بود که دشمن خندقی می کند و آن را پر از آتش می کرد و این ها را داخل آتش می انداخت و به این صورت اصحاب اخدود کشته می شدند.
این مفسر حوزوی افزود: در وضعیت اینها آمده است که یکی از زنان اصحاب اخدود را وقتی می خواستند بکشند، این زن به همراه بچه شیر خواره اش نزدیک این خندق آتش شد و وقتی آتش را دید کمی متوقف شد که به ناگاه این بچه شیرخوار لب به سخن گشود و گفت مادر من آتش جهنم را می بینم از این آتش نترس و خودت را بینداز. و این طفل شیر خوار یکی از ۶ بچه شیرخواری است که در تاریخ آمده که این بچه ها در شیرخوارگی حرف زده اند.
پیروان حضرت عیسی(ع) زیر شدیدترین آزارها و کشتار دشمن
آیت الله مدرسی با بیان اینکه پیروان حضرت عیسی(ع) سخت ترین آزارها را تحمل نمودند، گفت: پیروان حضرت عیسی(ع) که دین خود را حفظ کردند، سخت ترین آزارها و عذاب ها را از ناحیه دشمنان کشیدند و به بدترین شکل هم کشته شده اند.
وی ادامه داد: مسلمانان یک روز خدمت پیامبر(ص) رسیدند و گفتند تا چه زمانی ما را می کشند و شکنجه می کند و از این وضع شکوه نمود؛ پیامبر(ص) هم فرمود تازه این اول راه است و قبل از شما بودند کسانی که در این راه تکه تکه شدند، زنده زنده به گور شدند، و این راه خدا است.
این مجتهد شیعی افزود: در همین مقطع زمانی در عراق هم جوان های شیعه را گرفتند و به آنها می گفتند به امیرالمومنین(ع) جسارت کنید اما آنها شجاعانه دفاع کردند و ایستادند بر ولایت امیرالمومنین(ع) و دشمن هم با شدیدترین وضع آنها را کشت و حتی می گفتند با چاقی کُند که تیز نباشد آن ها می کشتند.
آیت الله مدرسی بیان کرد: انسان باید مَرد باشد از روز اول که گفت انا لله و انا الیه راجعون این سخن را جدی گفته باشد که اگر روزی او را امتحان کردند با صلابت بگوید من هستم. اگر هم به انسان سستی روی داد سریع باید یاد کربلا و مصائب اهل بیت(ع) بیفتد تا آن سستی از بین برود.
سوره یاسین و اشاره به مومنین بعد از حضرت عیسی(ع)
آیت الله مدرسی به جریان مومنین بعد از حضرت عیسی(ع) در سوره یاسین اشاره و گفت: در سومین جایی که در قرآن از پیروان حضرت عیسی(ع) نام برده در سوره یاسین است، که اشاره شده اینها مومنین بعد از حضرت عیسی(ع) بودند که دشمن یک نفر را گرفته و شکنجه نمود و او را در آتش انداخت.
وی ادامه داد: از این قصه های قرآنی شاید بیشتر هم باشد و می توان از آن استفاده کرد که در زمان بعد از حضرت عیسی(ع) چه مشکلاتی بوده و مومنین چگونه دین خود را حفظ کرده اند؟ که یک عده جنگیدند و کشته شدند، یک عده هم تقیه مانند رهبانیت که در این آیه آمده نمودند. که این رهبانیت درست.
این استاد حوزوی به رهبانیت صحیح اشاره نمود و گفت: رهبانیتی که در شرایط خطر دشمن پیروان حضرت عیسی(ع) بکار بردند و تقیه نمودند صحیح است اما رهبانیتی که در وضع عادی فردی از مسئولیت خود فرار کند و به غار و دهری برود و آنجا بنشیند و با مردم کاری نداشته باشد این نوع رهبانیت غلط است و منظور پیامبر(ص) همین این بوده است.
آیت الله مدرسی در پایان برای بهشتی شدن توصیه کرد: قرآن و همین ادعیه مفاتیح را بخوانید و به رساله عملیه مرجع تقلیدتان هم عمل کنید، بدانید که انجام این سه عمل شما را به راه بهشت می برد و بهشتی می کند.
گزارش از امیرمحسن سلطان احمدی