به گزارش خبرنگار مهر، فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتابخانه‌ای ایفلا (IFLA) وابسته به یونسکو، یک انجمن غیردولتی است که با هدف ایجاد شرایط مناسب برای پیشبرد تفاهم مشترک میان کشورها، گفتگو و اجرای برنامه‌های مشترک تحقیقاتی در زمینه کتابداری و علوم وابسته به اطلاع رسانی تشکیل شده است.
این اتحادیه بین‌المللی از سال ۱۹۲۷ تاکنون کنگره‌های سالانه‌ای را با شرکت موسسات، انجمن‌ها و کشورهای عضو برگزار کرده است. ایران هم تقریباً هر سال در اجلاس جهانی کتابداری شرکت کرده است گو اینکه درباره میزان تاثیر این قبیل حضورها بر وضعیت کتابداری و کتابخانه‌داری در کشورمان، بحث بسیار است.
فیپا، واسپاری و حافظه دیجیتال؛ دستاوردهای ایران از ایفلا
اگرچه پذیرش و اجرای قوانینی مهم مانند واسپاری منابع غیرکتابی و همچنین اجرایی طرح‌هایی جهانی از قبیل فیپا (فهرست‌نویسی پیش از انتشار کتاب) و حافظه ملی دیجیتال در کتابخانه ملی، از حضور در اجلاس سالیان قبل ایفلا نشات می‌گیرد اما در مجموع مشارکت ایران در این کنگره جهانی، با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی در هر دوره و حتی مسائلی مانند عدم صدور ویزا برای نمایندگان ایران در برخی دوره‌های این اجلاس، همواره با نوعی قبض و بسط و فراز و فرود همراه بوده است.
حاشیه‌هایی مهمتر از متن که هر سال از آنها غفلت می‌شود!
از آنجا که ایفلا یک نهاد بین‌المللی غیردولتی است، شرکت در کمیته‌های تخصصی و کسب تجربه و دانش‌اندوزی، می‌تواند دستاوردهای موثری برای کتابداران ایرانی و مدیران کتابخانه‌های بزرگ به همراه داشته باشد اما معمولاً این بخش از کنگره، مورد غفلت نمایندگان کشورمان واقع شده و زمان اندک حضور آنها در اجلاس سالیانه ایفلا یا به ارائه یک یا چند مقاله در کنگره کتابداری و یا شرکت در اجلاس اصلی، منحصر شده است.
ضمن اینکه تاکنون بیشتر افرادی که از ایران در ایفلا شرکت کرده‌اند، مقامات دولتی و حکومتی بوده‌اند، نه کتابداران فعال در حوزه کتابداری و نکته دیگر اینکه هزینه شرکت در این اجلاس برای کتابداران و افراد فعال در بخش‌های غیردولتی، بالاست.
۱۲ نفر از ایران امسال عازم کنگره جهانی کتابداری هستند
درباره کم و کیف حضور کشورمان در هشتاد و چهارمین کنگره سالانه ایفلا که در هفته جاری و از ۲۴ تا ۳۰ آگوست (۲ تا ۸ شهریور) در کوالالامپور پایتخت مالزی برگزار خواهد شد و همچنین تاثیرپذیری کتابداری ایران از حضور نمایندگانش در چنین اجلاسی، با «صالح زمانی» مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفتگو کردیم.
وی در این باره گفت: امسال از ایران کتابداران متعددی در اجلاس ایفلا شرکت می‌کنند؛ شرکت کنندگان در قالب ارائه مقاله و از کتابخانه ملی ایران، دانشگاه پیام نور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه علامه طباطبایی هستند. در مجموع حدود ۱۲ نفر از ایران در این اجلاس شرکت دارند.
مشارکت ایران در پلتفرم مهم «گلوبال ویژن» ایفلا
این مقام مسئول در کتابخانه ملی افزود: امسال و از کتابخانه ملی ایران، یک هیئت تخصصی - مدیریتی در اجلاس ایفلا شرکت می‌کند که در حوزه تخصصی، امسال در زمینه «یونی مارک» و همچنین ارائه مقاله، حضور خواهد داشت. در حوزه مدیریتی هم برای حضور در اجلاس روسای کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو ایفلا، در این سطح مشارکت خواهد کرد.
زمانی ادامه داد: از ایران امسال ۴ مقاله در کنفرانس ایفلا ارائه خواهد شد که توسط ۱۰ نفر و در قالب هم‌پژوهی تدوین شده‌اند. تلاش ما این است که علاوه بر شرکت در بخش‌های اصلی کنفرانس، در حاشیه آن چند تفاهمنامه هم امضا کنیم که امضای تفاهمنامه با کتابخانه «بوریس یلتسین» مسکو و چند کتابخانه ملی از کشورهای مختلف، در دستور کار قرار دارد.
مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: تمرکز امسال اجلاس ایفلا به مانند چند سال اخیر بر پروژه «گلوبال ویژن» است که به نوعی چشم‌انداز جهانی از کتابداری را دستخوش تغییر کرده است؛ در این پروژه، ایفلا می‌کوشد به سند مشترکی میان کشورها دست پیدا کند که در آن کتابداران را بیشتر با مسئولیت‌های اجتماعی که متوجه آنهاست، آشنا کند.
حوزه مدیریت کتابداری چندان از ایفلا و تحولات آن، تاثیر نمی‌پذیرد
وی با بیان اینکه ایفلا در این پروژه، تلاش می‌کند کتابداران را از چارچوب‌های حرفه‌ای‌شان و مواردی مانند فهرست‌نویسی و پردازش اطلاعات، فراتر ببرد و مسئولیت‌های اجتماعی آنها را در برابر فقر، اقدامات ضدمحیط زیستی، خشونت، نقض حقوق بشر، سانسور و ... یادآور شود، گفت: این پروژه چند سالی است در برنامه‌های ایفلا جای دارد و صاحب‌نظران مختلف در خصوص آن بحث و تبادل نظر می‌کنند. ما هم از سال گذشته سعی کرده‌ایم تا در این پلتفرم مهم ایفلا مشارکت ویژه داشته باشیم و این مشارکت، امسال نیز ادامه خواهد یافت.
زمانی موضوعات دیگری از جمله نحوه حفاظت از نسخه‌های خطی و کتاب‌های کمیاب، استانداردهایی که می‌بایست در کتابخانه‌های عمومی وجود داشته باشد، کتابخانه‌های دیجیتال و توسعه فناوری و تکنولوژی در حوزه کتابداری را دیگر دستور کارهای اجلاس امسال ایفلا عنوان کرد.
این مقام مسئول در کتابخانه ملی همچنین درباره تاثیر حضور نمایندگانی از کتابخانه‌های کشور در اجلاسی مانند ایفلا بر نزدیک شدن این کتابخانه‌ها به استانداردهای جهانی هم گفت: به طور کلی خروجی این اجلاس در سال‌های گذشته برای ما، خروجی‌های پژوهشی بوده است اما از نظر تاثیر در نوع و نحوه مدیریت ما در زمینه کتابداری، باید اذعان کرد که این تاثیر خیلی کمرنگ بوده است.
احتمال حضور دبیرکل ایفلا در آبان ماه امسال در ایران
مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: حوزه مدیریت کتابداری ما چندان از ایفلا و تحولات آن، تاثیر نمی‌پذیرد و بیشتر حوزه‌های پژوهشی و دانشگاهی ما از خروجی چنین اجلاسی تاثیر پذیرفته‌اند. با این وجود حضور فعال کتابداران ایرانی در این اجلاس، خروجی‌های قابل قبولی از نظر پژوهشی برای ما داشته است.
بر اساس این گزارش، ایران در حالی در هشتاد و چهارمین کنگره سالیانه کتابداری شرکت می‌کند که امسال برای اولین بار میزبان رئیس فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتابخانه‌ای ایفلا (IFLA) بود. «گلوریا پرز سالمرون» زمستان سال گذشته برای شرکت در جشن هشتادمین سالگرد تاسیس کتابخانه ملی ایران به کشورمان سفر کرد و بازدیدهای متعددی از دانشگاه‌ها و مراکز کتابداری ایران انجام داد.
این در حالی است که به گفته مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مذاکرات اولیه برای حضور دبیرکل ایفلا نیز در ایران انجام شده و به احتمال زیاد وی آبان ماه امسال به دعوت مسئولان این سازمان، به ایران خواهد آمد.