* خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: با توجه به اینکه شبکه الکوثر تا یک سال پیش زیرمجموعه شبکه سحر بود، اما اکنون به عنوان یک شبکه مستقل فعالیت می کند، جایگاه شبکه در میان شبکه‌های برون مرزی صدا و سیما و شبکه‌های منطقه‌ای چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- عبدالغنی بستانی : در حال حاضر حدود 250 تا 300 کانال تلویزیونی ماهواره ای عربی در حال پخش برنامه هستند و تعداد آنها روز به روز در حال افزایش است. از میان شبکه های عربی 14 کانال عربی شیعی هستند. الکوثر اولین شبکه شیعی است که با نام سحر عربی فعالیت خود را شروع کرد و سال گذشته مستقل شد. این شبکه با عنوان الکوثر با مدیریت جدید و پخش 18 ساعت برنامه در روز کار خود را آغاز کرد. شبکه الکوثر به عنوان تنها شبکه عربی جمهوری اسلامی ایران که بیشتر برنامه های فرهنگی، معارفی و اندیشه های اهل بیت را ترویج می کند، به کار خود مشغول است.
در میان شبکه های تلویزیونی برون مرزی شبکه العالم صرفاً شبکه خبری است و شبکه سحر به شش زبان انگلیسی و فرانسه و آذری و بوسنی و کردی و اردو برنامه پخش می کند، ولی الکوثر تنها شبکه ای است که به زبان عربی برنامه فرهنگی و معارفی با هدف ترویج اندیشه های اهل بیت (ع) پخش می کند. برنامه های ما از دو ماهواره نیل ست که خاورمیانه و شمال آفریقا را تحت پوشش قرار می دهد و از شبکه هات برد که اروپا را پوشش می دهد، پخش می شود.
با توجه به اینکه شبکه الکوثر معارف اهل بیت را ترویج می کند و بیشتر برنامه ها متکی به اندیشه های اسلام اصیل و معارف اهل بیت است، جایگاهی خاص در میان مخاطبان دارد. بیشتر بینندگان ما شیعیان از کشورهای مختلف چون عراق، عربستان سعودی، بحرین، سوریه، لبنان و ... است. در شمال آفریقا نیز بینندگان زیادی از شیعه و سنی داریم، در کشورهایی مثل مغرب، الجزایر، مصر و ... که معارف تشیع را فقط از طریق الکوثر دریافت می کنند. عرب زبانان مقیم کشورهای اروپایی مثل آلمان و سوئد و دانمارک و ... نیز از مخاطبان همیشگی الکوثر هستند.
* قصد ندارید برنامه های این شبکه را 24 ساعته کنید؟
ـ شبکه قصد دارد برنامه ها را 24 ساعته کند، خصوصا درخواست های زیادی از سوی مخاطبان شبکه وجود دارد، اما ضعف امکانات مالی و کمبود نیروی انسانی و تجهیزات این اجازه را به ما نمی دهد. هم اکنون نیز شبکه الکوثر با کمترین امکانات اداره می شود.
* برای آگاهی از میزان و تنوع مخاطبان شبکه نظرسنجی هم کرده اید و آیا به نظرسنجی مرکز تحقیقات صدا و سیما اکتفا می کنید یا واحد تحقیقات هم در این شبکه دارید؟
- نظرسنجی مرکز تحقیقات صدا و سیما از شیعیان لبنان در ایام جنگ لبنان نشان می دهد 55 درصد شیعیان شبکه ما را می بینند. با توجه به شبکه های زیادی که در آنجا هست و شرایط خاص لبنان، ما توقع این همه بیننده را نداشتیم. مرکز تحقیقات صدا و سیما قرار است نظرسنجی مفصل میدانی در کشورهای عربی انجام دهد، ولی ما از طریق سایت شبکه که مکمل شبکه الکوثر است، نظرسنجی برنامه ها را انجام می دهیم، چرا که مخاطبان ما خارج از کشور هستند و ما از طریق سایت با نظرات آنها آشنا می شویم.
همیشه در شبکه به نظر بینندگان توجه می کنیم و نظرات سازنده و منطقی را در برنامه ها اعمال می کنیم و برنامه ها بر مبنای نیاز مخاطبان تنظیم می شود. علاوه بر آن بینندگان با رجوع به سایت می توانند با برنامه ها آشنا شوند و از آرشیو متون و ویدئویی برخی برنامه ها نیزاستفاده کنند.
* ساخت برنامه در چه زمینه هایی در اولویت شبکه الکوثر قرار دارد؟
- اولویت ما در این شبکه بیشتر برنامه های فرهنگی و معارفی است، چرا که نیاز مخاطبان هم به این نوع برنامه هاست. در بخش برنامه های سیاسی هم در طول روز چهار بخش خبری مفصل و دو بخش خبری کوتاه داریم. در مجموع روزانه سه تا چهار ساعت برنامه سیاسی داریم و سعی می کنیم نیاز مخاطبان را به برنامه های سیاسی تامین کنیم. علاوه بر آن پخش برنامه های اجتماعی برای مخاطبان از دیگر فعالیت های این شبکه است. بخشی از این برنامه ها در دفتری که در بیروت داریم تامین می شود و مخاطبان می توانند از تمام کشورها تماس بگیرند و مشکلات شان را مطرح کنند، حتی مخاطبان کودک و جوان را از یاد نبرده ایم و برنامه هایی برای آنها پخش می کنیم.
* شما در صحبت هایتان اشاره به بخش کودکان و نوجوانان کردید، شبکه الکوثر برای تولید برنامه های کودک و نوجوان تا چه حد سرمایه گذاری می کند؟
- در داخل کشور برای تولید برنامه کودک به زبان عربی مشکلاتی داریم، به همین دلیل تولیدات ما در زمینه کودک و نوجوان در لبنان انجام می شود. با توجه به اهمیتی که انتقال مفاهیم اسلامی و تربیتی برای این قشر از مخاطبان دارد، هر روز برنامه کودک داریم و تلاش می کنیم برنامه های جذاب برای آنان پخش کنیم.
* چه برنامه های بلندمدت و کوتاه مدتی برای تولیدات نمایشی در این شبکه دارید و آیا ساخت تولیدات نمایشی در اولویت برنامه های شما قرار دارد؟
- از عوامل مهمی که موجب علاقمندی مخاطبان به الکوثر است، پخش فیلم و سریال است. لذا در این شبکه به بخش نمایشی توجه خاصی می کنیم. ما در شبکه الکوثر گروه فیلم و سریال هم داریم که این گروه تولیدات خوبی تاکنون داشته است. به عنوان نمونه مجموعه "جابر بن حیان" را تولید کردیم که نخستین بار است در قالب یک سریال تلویزیونی به این شخصیت دینی و علمی توجه می شود و مجموعه "گریه نکن سرزمین من" در حال پخش است. چند سریال دیگر هم در حال تولید داریم که برخی مجموعه ها در کشورهای عراق، لبنان و برخی در ایران ساخته می شود.
چند فیلم سینمایی هم مثل "سکوت"، "افسانه هولوکاست" و "زندان گوانتانامو" با بهره گیری از کارگردانان حرفه ای تولید کردیم و تعدادی دیگر نیز در دست اقدام است. همچنین سریال های فاخر شبکه های داخلی را به زبان عربی دوبله می کنیم. مخاطبان ما در کشورهای عربی نیز توجه شان به این نوع مجموعه ها و فیلم های ایرانی جلب شده، چرا که تا به حال آشنا به کارهای نمایشی ایران نبودند.
با توجه به اینکه فیلم های ایرانی مسائل شرعی را رعایت می کنند، خانواده ها به راحتی می توانند این آثار را ببینند. این گامی برای انتقال فرهنگ ایران و اهل بیت به کشورهای عربی است. شبکه های عربی تاکنون سریال های مصری و سوری را پخش می کردند، اما پخش مجموعه و فیلم های ایرانی از شبکه الکوثر توانسته جایگاه خاصی را در میان مخاطبان داشته باشد و آنها را با فرهنگ ایران بیشتر آشنا کند و پیام های فاخر منتقل شود.
* آیا برای دوبله فیلم یا مجموعه های ایرانی از دوبلورهای لبنانی هم استفاده می کنید؟
- در حال حاضر تیم خوبی در شبکه الکوثر برای دوبله وجود دارد و فیلم ها و مجموعه های ایرانی با کیفیت بالایی دوبله می شود. البته از دوبلورهای لبنانی هم استفاده می کنیم. در واقع بخشی از کارها در ایران و بخشی در لبنان دوبله می شود.
* شبکه الکوثر تا چه حد روی تولیدات مشترک با کشورهای خارجی سرمایه گذاری می کند؟
- تاکنون مجالی برای این کار فراهم نشده است و صرفا همکاری هایی در حین تولید در کشورهای سوریه و لبنان داشته ایم.
* با توجه به اینکه امسال به نام سال پیامبر اعظم (ص) نامگذاری شده و اهداف این شبکه ساخت برنامه هایی برای ترویج معارف اهل بیت است، با این محوریت چه تولیداتی داشتید؟
- برنامه های ویژه ای از تولیدات خود شبکه با این محوریت پخش شده یا در حال پخش است. به عنوان نمونه برنامه ترکیبی متنوعی با عنوان "محمد سیدالمرسلین" تهیه و پخش کردیم. ضمن آنکه در برنامه های روتین مذهبی و نیز میان برنامه های شبکه، توجه ویژه به این موضوع داشته ایم.
* سیاست کلی صدا و سیما کاهش توسعه کمی و صرف انرژی برای توسعه کیفی است. با توجه به اینکه یک سال از تاسیس شبکه الکوثر می گذرد، تا چه حد به توسعه کیفی توجه می شود؟
- تاسیس الکوثر از مصادیق توسعه کمی نیست، چون این شبکه وجود داشت و هنوز هم با همان امکانات قبلی اداره می شود. با سیاستگذاری که در شبکه انجام شده و گروههایی که تشکیل شده، همیشه توجه خاصی به کیفیت داریم و نظارت می کنیم، چون رقیب خارجی داریم و مجبوریم کیفیت را رعایت کنیم. با وجود شبکه های عربی شیعی و اسلامی زیادی که رقیب ما هستند، هنوز هم الکوثر که از ایران برنامه پخش می کند، کانون توجه مخاطبان است و توقع دارند صرفا کار کیفی مشاهده کنند و این مساله دغدغه ما در شبکه است.
* درباره تفاوت خطوط قرمز در شبکه های برون مرزی نسبت به شبکه های داخلی توضیحاتی ارائه دهید؟ چرا که احساس می شود شبکه های برون مرزی دست شان بازتر است؟
- باید خطوط قرمز را در برنامه های سیاسی، فرهنگی و دینی تعریف کنیم. با توجه به اینکه مخاطبان ما از فرهنگ های مختلف هستند و برخی برنامه ها در خارج تولید و ارسال می شود، مثل داخل نمی توانیم سخت گیری کنیم. البته این طور هم نیست که دست ما کاملاً باز باشد، چون ما یک شبکه معارفی هستیم و مخاطبان خاص داریم. در مسائل موسیقی یا حجاب هم در حد مسائل شرعی رعایت می کنیم و تفاوتی با شبکه های داخلی نیست.
* با توجه به اینکه شبکه الکوثر برون مرزی است، تا چه حد به پخش اخبار به روز توجه می کنید تا مخاطبان شما در هجوم رسانه ها از این شبکه خوراک بگیرند؟
- هر چند خبررسانی در شبکه الکوثر اولویت اول نیست و این وظیفه بر عهده شبکه العالم است، اما از طرفی نمی توانیم مخاطبان را از مسایل روز بی خبر نگه داریم. در بخش اخبار با توجه به سیستم news room که در اختیار داریم، در سطح خوبی هستیم و خبرهای روز دنیا خصوصا مسایل ایران و جهان اسلام را رصد و از طریق بخش های خبری و نیز سیستم کرول شبکه اطلاع رسانی می کنیم. فقط خبرنگار در سطح دنیا کم داریم که از این جهت در محدودیت هستیم. ویژگی که در اخبار شبکه الکوثر وجود دارد، رویکرد صریح ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی و دفاع از حقوق شیعیان در جهت گیری های سیاسی است.
* آیا شبکه الکوثر واحد پژوهشی برای تولیدات خود دارد؟
-در معاونت برون مرزی این تشکیلات وجود دارد و به همه واحدها سرویس می دهد. علاوه بر آن شوراهای تخصصی برای تمام گروههای شبکه برای نظارت بر تولیدات داریم و از حضور اساتید حوزه و دانشگاه بهره می بریم.