به گزارش خبرگزاری مهر، اولین اردوی تخصصی شعر هیئت توسط موسسه شهرستان ادب با همکاری آستان قدس رضوی در اردوگاه شهدای مدافع حرم شهر مشهد برگزار شد. این مجموعه‌برنامه از ششم شهریور تا فردا جمعه ۹ شهریور برگزار ادامه دارد.
این اردو با حضور ۱۵۰ نفر از بانوان و آقایان شاعر عضو دوره آفتابگردان‌های موسسه شهرستان ادب از نقاط مختلف کشور؛ که به صورت تخصصی در عرصه شعر مرثیه فعالیت دارند، همراه است.
در روز نخست این اردو، شاعران جوان بعد از مسافرت چند ساعته با قطار، در محل اردوگاه شهدای مدافع حرم شهر مشهد پذیرش شدند. سپس در مراسمی که با حضور چندی از اعضای دفتر شعر موسسه شهرستان ادب، بانوان دوره‌های مختلف شعر جوان انقلاب اسلامی و برخی از نوحه‌سرایان کشور برگزار شد، کیفیت برگزاری دوره شعر هیئت و دیگر دوره‌های تخصصی شعر شهرستان ادب مورد بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این نشست محمدرضا وحیدزاده کارشناس دفتر شعر شهرستان ادب برگزاری این دوره را در ادامه دوره‌های تکمیلی آفتابگردان‌ها که پیش از این برگزار شده است دانسته و گفت: با بازبینی دوره‌های تکمیلی شعر توانستیم به ایده اردوهای تخصصی برسیم. با توجه به اینکه در آستانه ماه محرم هستیم کوتاهترین زمان را برای برگزاری این اردو داشتیم. اینکه اردوهای تخصصی با شعر هیئت شروع شد به دلیل اهمیت زیاد شعر هیئت است و اتفاق مبارکی که افتاد آمادگی است که از طریق این اردو برای سرایش شعر و نوحه برای محرم ایجاد می‌کنیم و دیگر اتفاق مبارک همزمان شدن این اردو با عید غدیر است.
سپس میلاد عرفانپور رئیس دفتر شعر موسسه شهرستان ادب گفت: این اردو صرفا یک دوره تئوری نیست و هدف آن است که به آزاد شدن ظرفیت سرایش شما در حوزه‌های عملی بینجامد. برنامه‌های تدارک دیده شده برای آقایان و بانوان شاعر، به صورت مجزا و در ساعات متفاوت برگزار می‌شود.
تاثیر سیره اهل بیت (ع) بر همه ادیان
نخستین کلاس آقایان، «سیره امام رضا(ع)» با حضور حجت الاسلام گنابادی نژاد معاونت محترم فرهنگی،اجتماعی آستان قدس رضوی همراه بود که پیرامون جغرافیای تاثیر گزاری اهل بیت آغاز سخن کرد و گفت: تاثیر گزاری منجر به بلاد اسلامی و شیعیان نیست، بلکه سایر ادیان و دیگر مذهب ها را دربرگرفته است، من جمله ارامنه ساکن ایران و...
وی پیرامون امام رضا (ع) و گفتگوی ادیان گفت: به سفر مذهبی علما تحت عنوان مباحث دینی به هندوستان در شهر دهلی سال گذشته بود اشاره کردند که بحث حول محور امام رضا (ع) و اهل بیت ، منجر به استقبال اساتید و اهل ادب هندوستان شد که موجب نوشتن مقاله در حوزه رضوی گردیدکه آنها را مشتاق شناخت بیشتر از امام هشتم و اهل بیت کردند.
حجت الاسلام گنابادی نژاد در ادامه سخنرانی اشاره به طرح خادم یاری اشاره کرد و گفت: خادمی امام رضا (ع) فقط محدود به جغرافیای خاصی یا فقط مختص حرم نیست بلکه خادمی امام رضا (ع)را می توان در هر کسوت و جایگاهی و در هر نقطه از جهان داشت.
خادم یاری دارای ۲۵ عنوان است که شعر یکی از آنها بوده و در چند برنامه اخیر آستان برنامه ای تحت عنوان شعر رضوی دعبل برگزار شد که در کنار انجمن‌های رضوی آستان، در شهرستان‌ها نیز شروع به‌کار کرده است.
وی در باب کلیدواژه‌های شعر رضوی نیز گفت: جای مبارزه دائمی و خستگی ناپذیر حضرت در کنار سایر کلیدواژه‌های احساسی خالی است.
عاطفه، موسیقی و مضمون فاخر، ویژگی‌های شعر هیئت
کلاس دوم اردوی مورد اشاره، برای آقایان شاعر، میزگرد شعر هیئتی با حضور آقایان سید مهدی حسینی ، حسن بیاتانی و جواد حیدری برگزار شد. در این جلسه، شعر هیئت ، معیار شعر هیئت و شاعر هیئتی موضوع اصلی میزگرد بود.
جواد حیدری در این باره گفت: مسئله مهم اینکه برای ائمه نوشتن مستلزم این است که عصمت واژگان حفظ شود و کاربرد کلمات مشخص باشد و باید متوجه غلط‌های اعتقادی شد مثل قیاس کردن و....
سپس سیدمهدی حسینی گفت: مباحث فنی شعر، شعر را به چند بخش تقسیم خواهد کرد. اگر بخواهیم در باب اشعار سخت صحبت کنیم باید گفت شعر کودک به دلیل واژگان محدود، و شعر طنز به جهت خنده دار بودن و خنداندن مردم که باید طوری نشود که کسی دلخور بشود، گفتن این نوع اشعار سخت است. ترانه نیز، باید دارای زبان مردم فهم باشد و سلیقه مردم را بشناسد و در عین حال خواص هم از آن لذت ببرند و مورد آخر، که گفتن این نوع اشعار نیز سختی هایی دارد، شعر نوحه و هیئت است. در این شعر باید لذت عاطفی و موسیقی و مضمونی حفظ شود .چون بیشتر مخاطبان عوام هستند و شاعری می تواند موفق باشد که موسیقی و ظرافت کلام و زبان را بشناسد و اثرش بایک بار شنیدن تاثیر گذار باشد و حزن در نوحه نباید هیچ وقت فراموش شود.
یک نوحه هرقدر سهل و ممتنع باشد راحتتر سر زبان میافتد
در این اردو کلاس‌های تخصصی در نظر گرفته شده برای آقایان و بانوان به صورت مجزا برگزار می‌شود و اولین کلاس برای بانوان شاعر در روز اول، کلاس تخصصی موسیقی شعر هیئت با حضور نوحه سرای اهل بیت (ع) اکبر شیخی بود که با اشاره به سخن رهبر معظم انقلاب درباره نوحه گفت: حضرت آقا می‌فرمایند نوحه حرکتی است که خاص شیعه است و برخلاف برخی از انواع موسیقی‌ها در جهت محتواست.
سپس به بیان چیستی و چرایی نوحه پرداخت و نوحه را نوعی واکنش به ظلم و ستم و نشانه عدم بی‌تفاوتی به مسائل زمانه دانست و گفت: در قرآن کریم تاکید شده است که هرجا ظلم و ستم دیدی دادخواهی کن.
او با اشاره به روضه حضرت رقیه به هنگام شهادت امام حسین(ع) و اهمیت روضه خواندن حضرت زینب در پاسخ به ابن زیاد افزود: ما به این قبیل روضه‌ها نیاز داریم. اینگونه نوحه‌ها را متاسفانه امروز در هیئت‌ها کم می‌بینیم و متاسفانه چندین سال است که چگونگی شهادت سیدالشهدا اولویت نوحه‌های ما شده. در حالی که چرایی شهادت ایشان باید در اولویت ما باشد.
او نفس قیام امام حسین(ع) را تقابل با حکومت یزید دانست و افزود: امام حسین(ع) در مقابل یزید ایستاد تا همه بدانند یزید آنی نیست که فکر میکنند و فردی سفاک است.
در بخش دیگری از این کلاس آموزشی، اکبر شیخی به شگردهای سرایش شعر نوحه اشاره کرد و گفت: هنر سرایش شعر نوحه خاص گفتن است و عام شنفتن. بعضی‌ها می‌ترسند شعرشان شنیده نشود. اما باید بدانند تکلیف ما گفتن نوحه خوب است و نباید به شنیده شدن یا شنیده نشدن آن اندیشید. حضرت ابوالفضل(ع) نیز به دنبال مشک رفت و به ظاهر مشک را به خیمه‌ها نرساند در حالی که خدا یک عمر است دارد این مشک را به مقصدش می‌رساند.
این مدیحه‌سرای اهل بیت(ع) با اشاره به بعد شنیدنی نوحه و اهمیت سهل و ممتنع بودن آن گفت: نوحه خوب هرقدر سهل و ممتنع باشد راحتتر به سر زبانها میافتد.
شیخی خواندن مقاتل، ادعیه، زیارات، مباحث امامشناسی و توجه به نیاز جامعه در ساختن مضامین تازه موثر دانست و افزود: هرکدام از ادعیه ما قدر یک پایاننامهی دکترا حرف برای گفتن دارد. خوب است دعاها را به این دید نگاه کنیم نه آنکه فقط برای ثواب بخوانیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به شرح اصطلاح «استحسان کردن» پرداخت و توضیح داد: استحسان در معنای لغوی یعنی طلب حسن کردن اما در نوحه به معنی تصور کردن آن چیزی است که در مقاتل گفته نشده است. استحسان باید منجر به کشف موضوع شود نه خلق موضوع.
این شاعر اهل بیت، شعر نوحه را قالبی مجزا دانست و افزود: به هر یک از بخش‌های نوحه تصنیف می‌گوییم. تصنیف به معنی صنف، صنف شدن است. هر صنف ممکن است یک افاعیل داشته باشد. تصنیف بحر ندارد اما ضرب و آهنگ دارد. تمام اشعاری که وزن دارند حتما ضرب هم دارند اما تصنیف معمولا ضرب دارد اما وزن ندارد.
وی تعداد صنف‌های نوحه را بسته به خواست سازنده دانست و آن را برخلاف شعر کلاسیک دانست که شکل و قالب مشخصی دارد و گفت: پایه و اساس نوحه ضرب و آهنگ است. و قافیه در نوحه به ملودی بستگی دارد. سپس با اشاره به باور اشتباهی که درباره واژه موسیقی وجود دارد، گفت: برخی می‌گویند موسیقی خانه نفاق است. این در حالی است که واژه غنا را نباید با هر نوع موسیقیای یکی دانست.
اکبر شیخی در این جلسه برای تبیین بهتر ظرایف شعر نوحه به خواندن و اجرای برخی از قطعات پرداخت و در پایان به سوالات بانوان شاعر پیرامون سرایش شعر هیئت پاسخ داد.
روز اول اردوی تخصصی شعر هیئت آفتابگردان ها، با برگزاری کلاس های تخصصی برای شاعران جوان و مرثیه سرا، به پایان رسید.