به گزارش خبرنگار مهر، علما و مورخان بسیاری در طول تاریخ در مکتوبات خود نسبت به تحریف وقایع عاشورا هشدار داده‌اند. در عصر جدید نیز اندیشمندانی چون آیت‌الله شهید مرتضی مطهری در کتاب «حماسه حسینی» به این مساله پرداخته و از عدم تعقل در حماسه حسینی انتقاد کرده‌اند. با این اوصاف اما هنوز هم کتابهایی همراه با تحریف منتشر می‌شوند. متاسفانه این تحریفات گاه به مراسم عزاداری امام حسین (ع) هم راه یافته است.
در تازه‌ترین پرونده موضوعی سرویس فرهنگ خبرگزاری مهر تالیف کتاب با موضوع جریان عاشورا را در گفت‌وگو با پژوهشگران مورد بررسی قرار دادیم. در قدم نخست پای صحبت‌های «حجت‌الاسلام محمدجواد مروجی طبسی» نشستیم.
مروجی طبسی استاد دروس خارج حوزه علمیه قم و فرزند مرحوم آیت‌الله العظمی محمدرضا مروجی طبسی، پایه‌گذار تبلیغ در حوزه‌های علمیه قم و نجف است. او متولد نجف اشرف است و از محضر برجسته‌ترین استادان حوزه‌های علمیه قم و نجف بهره برده است. از جمله کتاب‌های و پژوهش‌های منتشر شده مروجی طبسی می‌توان به «امام حسین(ع) و قرآن»، «با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه»، «جانبازان حماسه عاشورا»، «یاران امام حسین»، «پیوسته با حسین از خاک تا افلاک»، «حوار هادی بین المعصومین و النصاری»، «تمسکات العتره فی الاصول و الفروع بالقرآن» و... اشاره کرد.
اما یکی از مهم‌ترین تالیفات حجت الاسلام مروجی طبسی «المقتل الحسینی (ع) الماثور: عرض روانی لاحداث کربلا علی لسان المعصومین (ع)» است که در قم و لبنان به زبان عربی منتشر شد. ترجمه فارسی این کتاب در سال ۱۳۹۴ با ترجمه محمد صفری از سوی انتشارات آرام دل در دست مخاطبان قرار گرفت. این ترجمه در سال گذشته به چاپ دوم رسید. این کتاب مقتل امام حسین(ع) است با استفاده از روایات صحیح ائمه معصومین(ع).
معاویه و دستگاه اموی نخستین تحریف‌کنندگان دین هستند
مروجی طبسی در بخش نخست این گفت‌وگو در پاسخ به این سوال که جریان تحریف در واقعه عاشورا از چه دوره‌ای آغاز شد، گفت: تحریفات در دین و روایت‌های دینی مختص دین اسلام و واقعا عاشورا نیست. در ادیان مختلف همیشه بوده‌اند کسانی که برای رسیدن به مقام و منصب به تحریف در دین بپردازند. چنین اشخاصی در کتاب مقدس تورات دست بردند و دین حضرت مسیح را از مسیر اصلی خود منحرف کردند.
وی افزود: از صدر اسلام هم عده‌ای تا می‌توانستند به تحریف پرداختند. یکبار از معاویه پرسیدند که پس از گذشت این همه سال دیگر دست از تحریف دین و توهین به شخصیت داماد پیغمبر امام علی(ع) دست بردار. او در جواب گفت که کاری کنم تا در ذهن نسل‌های آینده هیچ چیزی از علی(ع) و اولادش نیاید. تلاش معاویه این بود که جامعه اسلامی اهل بیت را به طور کل به کناری بگذارند. بنابراین معاویه یکی از نخستین تحریف کنندگان در دین است و علامه امینی در «الغدیر» به تحریفات معاویه اشاره و در فصلی درباره آنها بحث کرده است.
مروجی طبسی ادامه داد: تحریفات معاویه نسبت به اهل بیت (ع) باعث شد تا برخی از خاندان، مثلا فرزندان محمد حنیفه هیچکدام در عاشورا حاضر نباشند. پس از واقعه عاشورا دستگاه خلافت یزید تمام تلاش خود را برای برجای نماندن اثرات قیام حضرت سیدالشهدا به کار برد. تبلیغات آنها کار را به جایی رساند که حضرت سیدالساجدین امام سجاد(ع) بیان کرد که حتی هفت نفر هم در مدینه نیستند که ما را دوست داشته باشند. بنابراین تحریفات عظیم در عاشورا از همان دوران صورت گرفت، اما بعدها مظلومیت قیام ابی عبدالله(ع) روشن شد.
تحریفات قرون گذشته به کتاب‌های امروز هم رسیده است
مروجی طبسی تحریفات صورت گرفته درباره قیام امام حسین(ع) را به این صورت دسته‌بندی کرد: دستگاه خلافت اموی تحریفات را در سه دسته پیگیری کرد، نخست درباره اصل وجود ابی عبدالله، دوم تحریفات درباره اصل قیام عاشورا و سوم تحریفات درباره یاران امام (ع). عجیب آنکه آن تحریفات در برخی کتاب‌های امروزی نیز دیده می‌شود.
نویسنده کتاب «یاران امام حسین(ع)» اضافه کرد: عمر اکرم یکی از فرزندان امیرالمومنین بود که پس از حادثه عاشورا و تحریفات صورت گرفته توسط دستگاه خلافت به تمسخر قیام پرداخت و خدا را شکر کرد که در کربلا حضور نداشته است. حتی در پیش از واقعه عاشورا می‌توان شکستن بیعت کوفیان و تنها گذاشتن مسلم را اثرات تحریف در دین دانست.
این استاد حوزه علمیه قم در ادامه کتابسازی درباره واقعه عاشورا را دنباله‌روی از جریان تحریف واقعه عاشورا توسط امویان خواند و ادامه داد: تحریفات پس از واقعه عاشورا بسیار اثرگذار بود و هرکس به دلخواه خود چیزی به آن اضافه و یا چیزی از آن کم کرد و این تحریفات به کتاب‌ها و پژوهش‌های امروزی هم رسیده است و برخی محققان و نویسندگان جدید بدون کار علمی روی روایت‌ها و تحریف‌ها همان‌ها را بدون تغییر به کتاب‌های خود وارد کرده‌اند. مداحان نیز همین کتاب‌ها را خوانده و تحریفات را در عزاداری‌های حضرت سیدالشهدا (ع) در میان عامه مردم ترویج می‌کنند. روز نخست محرم در جایی منبر داشتم و مداح این برنامه با آنکه انسان بسیار محترمی است، اما آنقدر مطالب بی‌اساس را بیان کرد که نمی‌دانستم بخندم یا گریه کنم؟ البته من ساکت نمی‌مانم و تذکر می‌دهم.
از روایات ائمه درباره عاشورا غفلت نکنیم
مروجی طبسی همچنین به ذکر مثالی از تحریفات عاشورایی نیز پرداخت و گفت: روایتی در منابع وجود دارد که اصل آن درست است، اما در تحلیل آن تحریفاتی صورت گرفته است که در برخی پژوهش‌ها دیده می‌شود. در روایات داریم که از روز نخست محرم خون شیعیان به جوش می‌آید. امام صادق فرموده‌اند که «هنگامی که هلال ماه محرم دمیده می‌شود ملائکه پیراهن امام حسین علیه السلام را عرش آویزان می‌کنند در حالیکه پاره پاره شده از ضربه های شمشیر و آغشته به خون است.» در تحلیل گفته‌اند که امام و شیعیان امام به دیده دل به این پیراهن نگاه می‌کنند. البته روایت باید تاویل و تحلیل شود، اما نباید امام معصوم (ع) را که در منابع اصیل شیعی قدرت تصرف در عالم را در اختیار دارد با مردم عادی مقایسه کرد. امام دیگر چرا باید به دیده دل نگاه کند؟
وی افزود: در یکی از برنامه‌های عزاداری از من پرسیدند که نظرم درباره «تذکرةالشهدا»ی میرزا حبیب‌الله شریف کاشانی چیست؟ گفتم تا دلتان بخواهد تحریف در آن است. به طور کل مقاتل تحریفات زیادی داشته و خالی از کار تحقیقی و تعقلی بوده‌اند. من با مطالعه مقاتل متوجه شدم که به نویسندگان آنها به روایات رسیده از ائمه معصومین در قیام ابی عبدالله بی‌توجه بوده‌اند و همین باعث شد تا کتاب «المقتل الحسینی الماثور: عرض روانی لاحداث کربلا علی لسان المعصومین (ع)» را بنویسم.
نویسنده کتاب «امام حسین(ع) و قرآن» همچنین با اشاره به این نکته که دوری پژوهش‌های صورت گرفته درباره قیام حضرت سیدالشهدا از روایات معصومین(ع)، مشکلات بسیاری را موجب شده، گفت: در حادثه عاشورا سه امام حضور داشتند؛ امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) وامام باقر(ع). روایات صحیحی از ایشان و دیگر ائمه از قیام حسینی به ما رسیده، چرا ما نسبت به این روایت بی‌توجه بوده و هستیم؟ من سعی کردم در کتاب «المقتل الحسینی الماثور» با استفاده از روایات صحیح و مستند مقتل امام حسین (ع) را بنویسم. متاسفانه گویا در تاریخ شیعه مقتلی که مستند به روایات اهل بیت (ع) باشند، نداشتیم.
مروجی طبسی در پایان گفت: اندیشمندان مهم شیعی از جمله مرحوم شیخ عباس قمی، در کتاب‌های خود به اهل منبر، مرثیه خوانان و مداحان نسبت به تحریفات بسیار هشدار داده و راه صحیح را به آنها نشان داده‌اند. امیدوارم که منبری‌ها و مداحان پیش از عزاداری‌ها مطالعه این منابع را فراموش نکنند.