عباس غفاری فعال رسانه ای، کارگردان و منتقد تئاتر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تاثیر فضای مجازی و نقشی که در جذب مخاطبان تئاتر دارد به خبرنگار مهر گفت: معتقدم با تغییراتی که در سال های اخیر در رسانه های جمعی ایجاد شده این فضا دارد به فضای حقیقی و واقعی زندگی آدم های جامعه تبدیل می شود و بسیاری از افراد جامعه بیشتر از اینکه به اخبار رسانه های رسمی اعتماد کنند سریعا به رسانه های مجازی اعتماد می کنند.
وی درباره دلایل این رویکرد عنوان کرد: دلیل چنین رفتاری از سوی جامعه این است که اخبار رسانه های مجازی هم سریع تر و بی سانسورتر هستند و هم همه اتفاقات مختلف جهان را مثل اتفاقات سیاسی، اجتماعی و حتی بلایای طبیعی و حوادث را اعلام می کنند. این اخبار به سرعت از طریق توییتر و اینستاگرام مخابره می شود و به این ترتیب دیگر واژه ای به نام خبر محرمانه وجود ندارد پس قدرت شبکه های مجازی را نمی توان کتمان کرد.
غفاری درباره استقبال اهالی تئاتر از فضای مجازی برای تبلیغ آثار به جای محیط های دیگر تصریح کرد: دلایل عدیده ای باعث کوچ هنرمندان تئاتر برای تبلیغ آثارشان به فضای مجازی وجود دارد اما این به آن معنا نیست که رسانه های مجازی بهترین مکان برای تبلیغ آثار نمایشی است. نکته مهم این است که ما اصلا در فضای شهری جایی برای تبلیغ تئاتر نداریم. اجاره بیلبوردها بسیار سنگین است و اگر گروه ها بتوانند اسپانسری بگیرند که خودش بیلبورد شهری در اختیار دارد و در کنار آن برای آن نمایش هم تبلیغ کند، می توانند به تبلیغات شهری در شکل وسیعش دل خوش کنند اما واقعیت این است که ۹۵ درصد از هنرمندان ما توانایی گرفتن تبلیغات شهری را ندارند.مورد داشتیم که گروهی برای دریافت همین استرابورد مراجعه کرده و به آنها گفته اند تابلوی خالی نداریم و سه چهار ماه بعد با آنها تماس گرفته اند در حالی که اجرای آن نمایش ۲ ماه قبل به پایان رسیده است
وی ادامه داد: قبلا سازمان زیباسازی شهرداری تهران به تئاتری ها کمک می کرد و آنها می توانستند ۱۰ استرابورد بگیرند اما الان این حمایت هم بسیار کم شده است و متولیان امر در جریان چگونگی مناسبات تئاتر و اجرای نمایش ها نیستند، حتی مورد داشتیم که گروهی برای دریافت همین استرابورد مراجعه کرده و به آنها گفته اند تابلوی خالی نداریم و سه چهار ماه بعد با آنها تماس گرفته اند در حالی که اجرای آن نمایش ۲ ماه قبل به پایان رسیده بود. زمانی که شهرداری تهران و شورای شهر حمایتی از بچه‌های تئاتر نمی کنند آنها مجبورند سراغ جای دیگری مثل فضای مجازی بروند که برایشان کم دردسرتر باشد.
وی یادآور شد: قبلا در سطح شهر تابلوهایی برای نصب پوستر و بروشور وجود داشت اما حالا آنها را هم از سطح شهر جمع کرده اند و از طرف دیگر کاغذ و چاپ هم گران شده است و یک گروه به این فکر می کند اگر قرار است مبلغی را هزینه کند ولی جایی برای ارایه اش وجود نداشته باشد پس بهتر است نصف آن مبلغ را در فضای مجازی هزینه کند. تبلیغات در رادیو و تلویزیون نیز راه دیگر تبلیغات است اما با وجودی که صدا و سیما عنوان ملی را یدک می کشد و باید برای تمام مردم ایران باشد شاهد هستیم که معرفی تئاتر و حتی سینما نقشی در رسانه ملی ندارد.
این فعال رسانه ای تصریح کرد: تئاتری ها اگر از سد سختگیری های صدا و سیما عبور کنند مبلغ پخش هر تیزر آنقدر سنگین است که هر گروهی توان پرداخت آن را ندارد پس وقتی امکان تبلیغات شهری و تلویزیونی را از گروه های تئاتری می گیرند آنها یا به فضای مجازی پناه می ببرند یا تبلیغ در شبکه های غیرمجاز خارج از کشور. نکته عجیب اینکه این شبکه های غیرمجاز بدون اجازه، تیزر یک نمایش را پخش کرده اند اما گروه مجبور به پرداخت جریمه شده است. اگر رسانه ملی به گروه های تئاتری برای تبلیغ اثرشان سوبسید بدهد دیگر هیچ گروهی حاضر نیست تبلیغ کارش را به شبکه های خارجی بدهد.
این منتقد تئاتر با تاکید بر اینکه فضای مجازی صرفا بهترین راه تبلیغ آثار نیست، گفت: می دانیم که آمریکا و ژاپن غول های رسانه ای هستند اما همچنان تبلیغات شهری برایشان اهمیت بسیار بیشتری نسبت به فضای مجازی دارد ولی در ایران چون این تبلیغات گران است به سمتش نمی رویم. نکته دیگر نیز این است که یکی از مهمترین اصول تبلیغات مخاطب شناسی است و فرد باید بداند محصولی را که تولید می کند برای کدام مخاطب خواهد بود.زمانی بی‌تاثیر بودن تبلیغات شهری درست است که ما درباره مخاطبان آمارسنجی و آنها را شناسایی کرده باشیم بعد بگوییم تبلیغات شهری اثری ندارد چون در حال حاضر نمی دانیم کدام یک از مخاطبانمان از تبلیغات شهری و کدام از تبلیغات مجازی جذب کار شده اند
وی در پاسخ به این پرسش که عده ای معتقدند تبلیغات شهری تنها به درد برندسازی می خورد و نمی تواند مخاطب تئاتری را که سلبریتی ندارد و یا اثری تجربی است به خود جلب کند، توضیح داد: مساله این است که ما چقدر تماشاگرمان را تربیت کرده ایم که بتواند تشخیص دهد کدام کار تجربی، کمدی یا موزیکال است. متاسفانه در زمینه آموزش مخاطب و حتی شناسایی آنها ضعف داریم. زمانی بی تاثیر بودن تبلیغات شهری درست است که ما درباره مخاطبان آمارسنجی و آنها را شناسایی کرده باشیم بعد بگوییم تبلیغات شهری اثری ندارد چون در حال حاضر نمی دانیم کدام یک از مخاطبانمان از تبلیغات شهری و کدام از تبلیغات مجازی جذب کار شده اند.
غفاری با اشاره به اتفاقی که مدتی قبل به دلیل پخش غیرمجاز یک تیزر برای مدیر تئاتر شهر و کارگردان آن اثر نمایشی رخ داد و منجر به بازداشت موقت آنها شد بر غیرقابل اعتماد و غیرایمن بودن فضای مجازی تاکید کرد و گفت: فضای مجازی در مقابل خدماتی که ارایه می دهد نکات منفی هم دارد و مهمترین نکته منفی اش هم غیرقابل کنترل بودن آن است. ما تعداد زیادی شوالیه در سایه داریم که اسم و رسم و هویت درست و حسابی ندارند و به خودشان اجازه می دهند به هر پدیده ای توهین کنند. چند روز قبل انتشار یک تیزر به مدت ۱۰ دقیقه باعث شد تا ۲ نفر از مدیران و هنرمندان خوشنام تئاتر ما ۴۸ ساعت در بازداشت باشند. این اتفاق به دلیل معضل غیرقابل کنترل بودن فضای مجازی رخ داد و هزینه بسیاری برای فرهنگ و هنر ایران برداشته است. اگر مسئولان ما فکری اساسی برای ارایه تبلیغات اهالی تئاتر، موسیقی و حتی کتاب بکنند مطمئن باشید خیلی از آنها از تبلیغ آثارشان در فضای مجازی فاصله می گیرند چون نداشتن امنیت در چنین فضاهایی تبعات بسیاری برایشان دارد.
وی درباره تخصص نداشتن بسیاری از روابط عمومی ها و مدیران تبلیغات تئاتر اضافه کرد: روابط عمومی های متخصص در این حوزه بسیار کم هستند و به بسیاری امر مشتبه شده که دارند فعالیت حرفه ای انجام می دهند در حالی که نه تخصصی دارند و نه مطالعه و اطلاعاتی. برای روابط عمومی یک نمایش چندین عنوان جداگانه درست کرده اند که غیراستاندارد است. در این حوزه هرکس به خودش اجازه می دهد با موبایلش چند عکس یا تصویر بگیرد و با در کنار هم قرار دادن آنها تیزر بسازد در حالی که ساخت تیزر یک علم است و در دانشگاه های دنیا تدریس می شود و کارگردان هایی مثل دیوید فینچر و اسپایک لی قبل از فیلمساز شدن تیزر و کلیپ ساز بودند.
وی در پایان صحبت هایش عنوان کرد: نباید هر کاری را به نازل ترین شکل ممکن آن انجام داد و انتظار جذب مخاطب زیاد هم داشت. بخش مهمی از این کار به تنبلی و نداشتن خلاقیت باز می گردد و نباید همه چیز را گردن مسایل اقتصادی و کمبود بودجه انداخت. بسیاری از همین دوستان روابط عمومی نه تنها خبرنویسی بلد نیستند بلکه در خبرشان غلط های فاحش انشایی مشاهده می شود. یک مدیر تبلیغات حرفه ای علاوه بر خبرنویسی که اصول اولیه کارش است باید عکاسی، فیلمسازی، گرافیک، رنگ شناسی، مخاطب شناسی، جامعه شناسی و تا اندازه ای هم روانشناسی بداند.