خبرگزاری مهر - گروه استانها: یکی از مهمترین ظرفیت‌های اشتغال و درآمدزایی در استان بوشهر را می‌توان تولید و پرورش آبزیان به ویژه تولید میگوی پرورشی عنوان کرد به گونه‌ای که حدود ۷۰ درصد از میگوی پرورشی کشور در استان بوشهر تولید می‌شود.
مکان‌یابی نامناسب اجرای طرح تکثیر لارو میگو در شهرستان دیر طی روزهای اخیر موجب نگرانی‌هایی در بین فعالان زیست‌محیطی استان بوشهر شده است که می‌طلبد مسئولان پاسخگوی این دغدغه‌ها باشند.
با پیگیری مستمر فعالان محیط زیست و جوامع محلی بندر دیر و دیگر نقاط استان در خصوص مکان‌یابی نامناسب اجرای طرح تکثیر لارو میگو ، طی چند هفته اخیر اظهارات و صحبت های ضد و نقیض از سوی اداره کل محیط زیست، منابع طبیعی و راه و شهرسازی استان مطرح شد که خلاصه آن، انداختن توپ در زمین یکدیگر و سلب مسئولیت در توجیه صدور مجوز تکثیر لارو میگو در منطقه حساس زیست محیطی از جانب خود است.
بر اساس اظهارات فعالان زیست محیطی، این سایت تکثیر لارو میگو خارج از اصول و ملاحظات زیست محیطی در محدوده جزر و مدی سواحل جنوب شرق بندر دیر و خور بردستان و حوزه رویش جنگل های حرا است که پس از اخذ مجوز فعالیت، سرمایه گذار شروع به کار کرده است.
سرمایه‌گذار نیز در این راستا سیر دریافت مجوز مبنی بر این که «با طرح فوق هیچ مخالفتی از سوی مسئولین زیربط از سایت انتخابی نشده و برابر موافقتنامه ای که به امضا مدیر کل محیط زیست استان بوشهر رسیده است، اداره کل راه و شهرسازی به عنوان مالک، زمین را جهت اجرای طرح به شرکت اجاره داد و موافقت اصولی از سوی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی صادر شده است که پیوست های آن موجود است» را در رسانه‌ها تشریح کرد.
نگرانی فعالان زیست‌محیطی
برخی از فعالان محیط زیست از جمله اعضای انجمن توسعه سبز اقلیم پاک بوشهر، انجمن سوکا بندر دیر، انجمن نجوم شهرستان بوشهر، انجمن رشد و توسعه نجیرم دیر، انجمن حافظان مند بردخون و انجمن پرونگ آبدان با تیم کارشناسی، به منظور شفاف سازی در فضای عمومی و رسانه‌ای و جلوگیری از تکرار تجربیات تلخ و نامطلوب گذشته در مناطق حساس طبیعی، همچنین گام برداشتن در راستای توسعه پایدار بر اساس برنامه آمایش سرزمینی استان با مشارکت جوامع محلی اقدام به بازدید میدانی از منطقه و سایت انتخابی تکثیر لارو کردند.
این انجمن‌ها نتایج بررسی و مطالعات میدانی خود را در چند بند به صورت مستدل بدین شرح اعلام کردند.
بررسی نقشه های موجود نشان می‌دهد که سایت تکثیر میگو با ابعاد مشخص شده ( چهار هکتار ) دقیقا در محدوده جزر و مدی دریا و حریم جدید شهر دیر و خور بردستان قرار گرفته و در مواقع مد کاملا به زیر آب می رود. وجود سواحل عریض و پست، شیب بسیار ملایم، وجود خور و شبه تالابی بودن منطقه سبب شده که گستردگی دامنه جزر و مد، سطح وسیعی از اراضی کم شیب ساحلی را پوشش دهد و شرایط رویش گیاهان حرا را فراهم نماید به طوری که در قسمت جنوبی شهرداری بندر دیر با احداث خاکریز مانع ورود آب به منازل مسکونی همجوار ساحل شده است. ایجاد موج شکن و کاشت درخت جهت تثبیت خاکریز ضروری به نظر می رسد.
احداث جاده مواصلاتی ورود به سایت انتخابی مانع ورود سیلاب های فصلی و اتفاقی و بهره مندی جنگل‌های حرا از منابع آب شیرین ناشی از بارش می‌شود که قطعا این مسئله نابودی حراها را به دنبال خواهد داشتاحداث جاده مواصلاتی ورود به سایت انتخابی بر اساس عکس های ماهواره‌ای، عملا در محدوده جزر و مدی و حریم دریا، مانع ورود سیلاب های فصلی و اتفاقی و بهره مندی جنگل های حرا از منابع آب شیرین ناشی از بارش می شود که قطعا این مسئله نابودی حراها را به دنبال خواهد داشت.
با توجه به شیب ساحل به سمت منازل مسکونی، تالابی بودن منطقه مورد نظر، وجود خور وخلیج های کوچک، جزر و مدهای شدیدتری در طول سال نسبت به دیگر مناطق اتفاق می افتد که با احداث این جاده ارتباطی امکان پیشروی آب دریا به درون خشکی بیشتر شده و سبب بالا آمدگی آب دریا در مواقع طوفانی و اغتشاشات جوی، آسیب دیدگی تاسیسات ساحلی و خانه ساحل نشینان را در پی خواهد داشت.
جنگل های شورزی حرا مهمترین محل زیست آبزیان دریایی و مکانی مناسب جهت تخم ریزی و تکثیر این آبزیان است که ارزش زیست محیطی فراوانی دارند و کارشناسان محیط زیست کاملا به این مسئله واقف هستند، هرگونه ورود به حریم حرا و دستکاری انسانی از قبیل تجهیزات و سازه مصنوعی با هر درجه از آلایندگی در محدوده زیست آن ها در این نقطه حیات دیگر آبزیان را به خطر می اندازد.
حیات جنگل حرا به خطر می‌افتد
خور بردستان و جنگل حرای واقع شده در این منطقه آخرین نقطه تنفسی شهر دیر و مکانی با پتانسیل گردشگری فراوان است، همچنین در امتداد دهکده گردشگری کنگان، بنک ، بردستان و دیر قرار دارد و جاده گردشگری وفاق دیر – کنگان در نزدیکی این منطقه می گذرد با توجه به این که بخش زیادی از سواحل دیر درگیر آلودگی های صنایع پتروشیمی هستند باید به کاربری گردشگری و اکوتوریسم این بخش از ساحل توجه شود. اجرای این گونه طرح ها سبب محروم شدن مردم از ساحل و از دست دادن محدوده گردشگری ساحلی خواهند شد.
حرا به عنوان گیاه بوم – محور روندی روبه‌گسترش در سواحل جنوب شرق دیر و خور بردستان دارد و مطالعات نشان داده که حرا از درختان گرمسیری حساس است. بذر این گیاه با جریان آب و جزر و مد مکان مناسب برای رشد و نمو را انتخاب می‌کند و در اقدام اخیر فعالان محیط زیست دیر نیز با کاشت ۱۵ هزار نهال حرا در این محدوده، رو به افزایش است. هرگونه واگذاری اراضی در محدوده خور و مجاورت جنگل های حرا، حریم رویش آن ها را در معرض خطر قرار می دهد.
مطالعه عکس های ماهواره ای، بررسی نقشه شیب و جهت باد غالب نشان می دهد که احداث جاده و جاده کشی با توجه به شیب زمین و شیب حوضه آبریز منطقه موجب تغییر مسیر رواناب های فصلی ومانع ورود آن به خور بردستان می شود و حیات جنگل حرا به خطر می‌افتد و زندگی ساحل نشینان در مواقع بارش های سیلابی را تهدید می کند.
با مد نظر قرار دادن روند رو به گسترش شهرنشینی، کمبود فضای سبزشهر در شرایط اقلیمی خشک و توجه به طرح توسعه شهری، هرگونه تغییر کاربری، واگذاری، اجاره و فروش زمین که در حریم شهر واقع شده به بخش خصوصی برای هرنوع فعالیت کشاورزی، صنعت، شیلات و... اداره کل راه و شهر سازی، شورای شهر و شهرداری مسئولیت دارند که مطابق آیین نامه های توسعه شهری عمل کنند. واگذاری اراضی حریم شهر جهت تکثیر میگو چه به صورت موقت یا دائم در مکانی با پتانسیل گردشگری طبیعی اقدامی نسنجیده است.
لزوم جلوگیری از تخریب محیط زیست
فعالان محیط زیست با بررسی شرایط و وضعیت موجود و ارزیابی توان طبیعی منطقه که در محدوده شهری بندر دیر قرار دارد، مواردی را با رعایت ملاحظات زیست محیطی پیشنهاد می کنند.
با توجه به پتانسیل منطقه و جلوگیری از ورود آب به منازل مسکونی مجاور ساحل، کشت جنگل های حرا گسترش یابد تا به عنوان یک سد طبیعی از ساحل محافظت کند.
با عبورجاده گردشگری وفاق دیر – کنگان از نزدیکی این منطقه و با در نظر گرفتن نوع گذران اوقات فراغت شهروندان، گسترش تاسیسات پتروشیمی در سواحل بندر دیر و مجاورت با حوزه شهری، حداکثر تعریفی که برای کابری این منطقه می توان داشت، توسعه گردشگری و اکوتوریسم بدون تخریب بیشتر زیست محیطی است.
این منطقه با گسترش پهنه جزر ومدی، پیشروی آب در خشکی، شرایط طبیعی مناسب، شیب ملایم، وضعیت حوضه آبریز، سرازیر شدن سیلابهای فصلی و روان آب های سطحی و وجود درختان خودرو حرا می تواند به عنوان یک تالاب معرفی شود.
با توجه به تمایل سرمایه گذار و دغدغه ایشان به اشتغال زایی و سرمایه گذاری در منطقه، می توان از اراضی روستای جبرانی، روستاهای غرب دیر مانند روستای گزنگ و... که عوارض زیست محیطی کم تری در پی دارد سود برد.
مجوز زیست محیطی از کانال منابع طبیعی عبور نکرد
به گفته سهیل مهاجری مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر، حریم ۶۰ متری دریا در واقع برای دریای عمان و خلیج فارس به صورت فاصله افقی (۶۰متر) از آخرین نقطه مد در نظر گرفته شده است.
این اراضی از سوی منابع طبیعی به راه و شهرسازی واگذار شده و در محدوده شهر دیر قرار می گیرد و شخصی که قصد احداث سایت تکثیر را داشته، از کانال اخذ مجوز منابع طبیعی عبور نکرده استوی افزود: دو بحث در این جا وجود دارد که یکی حریم ۶۰ متری دریا و یکی سمن ها و فعالان زیست محیطی که مخالفتشان ارتباطی به حریم ۶۰ متری ندارد. این که آیا این مزرعه تکثیر بر روی دریا و یا جنگل های حرای دیر اثر منفی اکوسیستمی دارد یا نه را ما نمی دانیم. آنچه ما انجام دادیم این بود که به محض اطلاع، یگان حفاظت خود در آن منطقه خواستیم که سریعا مساله را بررسی کند و آن‌ها صورت جلسه ای را برای ما ارسال و عنوان کردند که این مزرعه در این حریم قرار نگرفته است.
مهاجری تاکید کرد: این اراضی از سوی منابع طبیعی به راه و شهرسازی واگذار شده و در محدوده شهر دیر قرار می گیرد و شخصی که قصد احداث سایت تکثیر را داشته، از کانال اخذ مجوز منابع طبیعی عبور نکرده است. محدوده مورد اشاره، در حریم شهر دیر قرار گرفته است و در این محدوده نیز متولی، راه شهرسازی و شهرداری است و ارتباطی با منابع طبیعی ندارد. در سال ۹۵ اداره کل حفاظت محیط زیست، حریم ۶۰ متری این محدوده را از منابع طبیعی استعلام می کند و طبق نظر کارشناسان ما، این سایت تکثیر که از ما استعلام شده است در محدوده حریم ۶۰ متری دریا قرار نگرفته است. اما مسائل زیست محیطی آن به عهده منابع طبیعی نیست.
برخورد با هرگونه تصرف در جنگل‌های حرا
مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر تصریح کرد: واگذاری این اراضی به استثنای جنگل های حرا است و هرگونه تصرفی در محدوده جنگل های حرا انجام شود از طرف هر شخصی که باشد، قاطعانه با آن برخورد می شود.
سهیل مهاجری همچنین می گوید: طبق اطلاعی که ما داریم تاکنون هیچ تصرف یا ورود به منطقه جنگل حرا در آن جا نبوده و این سایت، جاده ای را برای دسترسی احداث می کرده که ظاهرا هم متوقف شده ولی تعرضی به جنگل نکرده است.
مهاجری در پاسخ به این سوال که آیا این جاده، شاهراه آبرسانی به این جنگل ها را مسدود می کند یا خیر، گفت: بعید می دانم این اتفاق بیفتد. اگر این جاده مانع جریان و موج دریا به سمت جنگل بشود شک نکنید که جنگل از بین می رود اما کارشناسان ما می گویند جاده و محل احداث این مزرعه با جنگل فاصله دارد. البته این توضیحات جدای از آلودگی یا آسیب ناشی از فعالیت حوضچه های تکثیر بر دریا و اکوسیستم است که کارشناسان حفاظت محیط زیست باید آن را بررسی کنند.