نمایشگاه «عکس‌های جنگ از آرشیو ارتش» با ارایه تصاویری که تاکنون دیده نشده‌اند، تصویری متفاوت از تیپ‌سازی‌های ناشی از فیلم‌های دفاع مقدسی نسبت به رزمندگان ایرانی و عراقی نشان می دهد.

صیاد نبوی برگزارکننده نمایشگاه «عکس‌های جنگ از آرشیو ارتش» درباره این رویداد که ۱۹ مهر ماه در نگارخانه آیه دانشگاه سوره افتتاح شد و تا ۲۵ مهرماه ادامه دارد به خبرنگار مهر گفت: علیرغم اینکه در سال‌های گذشته عکس‌های متنوعی از دفاع مقدس در قالب نمایشگاه‌ها، کتاب‌ها و آلبوم‌ها منتشر شده است اما همچنان عکس‌های نادیده از جنگ زیاد است.

وی با اشاره به اینکه بین عکس‌های به نمایش درآمده در دهه‌های گذشته کمتر مجال دیده شدن آرشیو ارتش وجود داشته است، بیان کرد: برای رفع این خلا با کمک کانون عکس دانشگاه سوره و ارتش عکس‌هایی از آرشیو خارج شد و این نمایشگاه مروری بر برخی از این عکس‌هاست.

برگزارکننده نمایشگاه «عکس‌های جنگ از آرشیو ارتش» درباره معیارهای انتخاب این آثار بیان کرد: در انتخاب تصاویر، علیرغم محدودیت‌های کمّی آرشیوی که از آن استفاده شده است، سعی کردیم نمایی کلی از اتفاق‌های جنگ به نمایش بگذاریم. همچنین تلاش‌مان بر این بوده است که خارج از الگوهای تکرارشونده‌ای که شاهد هستیم، تصاویری متفاوت و به دور از کلیشه‌سازی‌ها و گرایش‌های ایدئولوژیک و  جدا از پیش فرض‌های مرسوم انتخاب و نشان دهیم.

وی خاطرنشان کرد: همانگونه که می‌دانید اگرچه عکاسی به ما کمک می‌کند تا عناصر فرهنگی‌ای را ببینیم ‌که بدون‌عکاسی احتمالاً دیدن آن‌ها را از دست می‌دادیم، اما در مقابل می‌تواند با ارایه‌ عناصری که با کلیشه‌ها و پیش‌فرض‌های ذهنی خاصی متناسب است به تکرار تعصبات دربارۀ فرهنگ‌ها بینجامد.

نبوی با بیان اینکه از میان چیزی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ عکس، ۶۰ عکس انتخاب شده است درباره علت درج نشدن نام عکاسان در کنار عکس‌ها تشریح کرد: ما نه تنها در آرشیو عکس جنگ بلکه کلا در مبحث آرشیو مشکلات زیادی داریم و از آنجایی که نام عکاسان به طور دقیق ثبت نشده بودند و شک و تردیدهایی درباره اسامی وجود داشت بنابراین تصمیم گرفتیم برای جلوگیری از سوءتفاهم‌ اسم عکاسان را درج نکنیم.

وی جالب‌ترین عکس‌های نمایشگاه را اینگونه معرفی کرد: از آنجایی که اغلب عکس‌های این نمایشگاه برای اولین بار ارایه می‌شوند، نمایش اولین بار این عکس‌ها خود از جذابیت‌های آن به حساب می‌آید اما به هر حال در بین تصاویر، برخی عکس‌ها جایگاه ویژه‌تری دارند، به عنوان مثال در یکی از تصاویر، عکس صدام را در دستان رزمندگان ایرانی می‌بینیم که عکس صدام را برعکس گرفته اند در نتیجه در عکسی که قرار بوده در راستای تجلیل و بزرگداشت مقام شامخ رهبری دشمن (صدام) باشد، شاهد هستیم که چگونه با مالکیت و واژگون کردنش توسط سربازان ایرانی از معنایش تهی شده و تبدیل به نمادی برای شکست می‌شود. همچنین چند عکس از مقام معظم رهبری با لباس ارتشی وجود دارد که از عکس‌های خاص نمایشگاه به حساب می‌آیند.

برگزارکننده نمایشگاه «عکس‌های جنگ از آرشیو ارتش» درباره واکنش مخاطبان در مواجهه با این عکس‌ها تصریح کرد: با اینکه استقبال خوبی به ویژه از سوی دانشجویان از این نمایشگاه شده است اما معمولا تمرکز چنین نمایشگاه‌هایی پژوهشی است و نگاهی آکادمیک دارند، بنابراین با نمایشگاه‌هایی که در گالری‌ها برگزار می‌شوند متفاوت است. این عکس‌ها می‌توانند در پژوهش‌ها و تحقیق‌هایی که در آینده انجام خواهد شد، مورد استفاده قرار گیرند.

وی با اشاره به تاثیر عکس‌ها در شکل‌گیری حافظه جمعی بیان کرد: معمولا تیپ‌سازی‌هایی که برای نسل جوان از رزمنده ایرانی یا رزمنده عراقی شده بیشتر تحت تاثیر فیلم‌های دفاع مقدس بوده است که همواره قالبی درام داشته‌اند و شاید با واقعیت‌ها تفاوت‌هایی داشته باشند.

به گفته وی، در این نمایشگاه پرتره‌هایی از رزمندگان ایرانی ارایه شده که کمی با آنچه در ذهن ما نقش‌بسته متفاوت است.

نبوی درباره محدودیت‌هایی که در انتخاب عکس‌ها برای این نمایشگاه داشته است، گفت: هیچ محدودیتی نسبت به بودن یا نبودن عکسی نداشته‌ایم و هر عکسی را که مطابق با معیارهایمان بود، انتخاب کردیم.

وی در پایان درباره انتشار عکس‌های جنگ تصریح کرد: قرار است ویدیویی از نمایشگاه به صورت فوتوکلیپ تولید شود و روز چهارشنبه ۲۵ مهرماه نیز گفتگویی با رهام شیراز که چندی پیش نمایشگاه عکس جنگ را در گالری تم برگزار کرد، درباره استفاده از عکس‌های آرشیوی با تمرکز بر عکس‌های جنگ خواهیم داشت.

نمایشگاه «عکس‌های جنگ از آرشیو ارتش» تا چهارشنبه ۲۵ مهر ماه هر روز از ساعت ۹ تا ۱۶ در نگارخانه آیه دانشگاه سوره به نشانی خیابان آزادی بین خیابان خوش و آذربایجان، نبش کوچه کامیاران میزبان علاقه‌مندان است.