خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: ناپدید شدن خاشقجی، این روزها حاکمان ریاض را سخت در مخمصه گرفتار کرده است و مقامات سعودی سخت به دنبال راهی برای خروج از گرفتاری جدید خود که تا گردن در آن فرو رفته اند، هستند.
اما روند سر به نیست کردن معارضان از خاشقجی شروع نشده و سابقه قبلی دارد. در هفدهم دسامبر سال ۱۹۷۹ «ناصر السعید» معارض برجسته سعودی در حال تردد در یکی از مناطق بیروت در نزدیکی خیابان معروف الحمرا بود که سه مرد به وی نزدیک می‌شوند و وی را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند و وی را در خودرویی که انتظار آنها را می‌کشید قرار دادند.
از آن هنگام تاکنون ناصر السعید ناپدید شد و تا به امروز نیز از سرنوشت وی اثری به دست نیامده است. طبق گزارش رسانه‌ها؛ در یک روایت گفته می‌شود که وی را در تابوتی گذاشته در هیأت دیپلماسی از بیروت خارج کرده اند و سپس تابوت را از هواپیما در سواحل لبنان انداخته اند تا خوراک پرندگان شود و در روایت دیگر گفته شد که وی را به عربستان برده، شکنجه کرده و در بالگرد قرار داده و زنده در صحرا انداخته تا خوراک درندگان شود. در یک روایت گفته می‌شود که ناصر السعید را در تابوتی گذاشته در هیأت دیپلماسی از بیروت خارج کرده اند و سپس تابوت را از هواپیما در سواحل لبنان انداخته اند تا خوراک پرندگان شود و در روایت دیگر گفته شد که وی را به عربستان برده، شکنجه کرده و در بالگرد قرار داده و زنده در صحرا انداخته تا خوراک درندگان شود هیچ فردی به طور قطعی نمی‌تواند بگوید که چه رخ داده است اما آنچه قطعی است ناپدید شدن وی و پیدا کردن سرنوشت نامعلومش است.
آنچه بر سر ناصر السعید آمد تا سه دهه تکرار نشد تا اینکه ترکی بن بندر آل سعود از مخالفان ریاض در سال ۲۰۱۵ در شرایط مبهم و مرموزی در جریان حضورش در پاریس ناپدید شد. پس از آن در سپتامبر همان سال سعود بن سیف النصر در جریان حضور در کشور ایتالیا ناپدید شد.
در اوایل سال ۲۰۱۶ شاهزاده سلطان بن ترکی بن عبدالعزیز نیز سرنوشت مشابهی پس از اینکه هواپیمایی که قرار بود وی را از پاریس به قاهره ببرد مسیرش را کج کرد و در عربستان بر زمین نشست، پیدا کرد و افراد تابه دندان مسلح وی را به مکان نامعلومی بردند.
آنچه در میان افراد مذکور مشترک است سرنوشت نامعلوم آنهاست و جدیدترین مورد هم که جمال خاشقجی روزنامه نگار و فعال سعودی که به کنسولگری عربستان در استانبول کشیده شده و ناپدیده شده است و روایات مختلفی از روز دوم اکتبر که وی ناپدید شده تا به حال مطرح شده است.
با سوابقی که بیان شد و اینکه معارضان عربستانی یکی پس از دیگری در شرایط مرموز ناپدید می‌شوند این سوال مطرح می‌شود که آیا با سلسله ترورهای سیاسی برای خفه کردن مخالفان روبرو هستیم و اگر این گونه است معارضانی که ممکن است به سرنوشت خاشقجی گرفتار شوند، کدامند؟
معارضان برجسته ای که در فهرست تهدید به خاطر مخالفتشان با رژیم سعودی قرار دارند عبارتند از؛
شاهزاده خالد بن فرحان آل سعود
وی شاهزاده جداشده از خاندان حاکم در عربستان است. پدر شاهزاده فرحان به خاطر اختلاف با خاندان حاکم به سبب درخواست وی برای آزادی برای شهروندان با محدودیت‌هایی روبرو می‌شود که مجبور می‌شود قید فعالیت در ارتش عربستان را بزند. پس از آن ممنوع الخروج و بازداشت می‌شود و همسر مصری و فرزندانش در دوره ملک خالد از عربستان اخراج می‌شوند پس از اینکه ملک فهد روی کار می‌آید خانواده فرحان مورد عفو قرار می‌گیرند و به عربستان بازمی گردند اما همچنان در محدودیت قرار می‌گیرند.
این روند با بزرگ شدن خالد و برادرانش ادامه می‌یابد و هنگامی که درخواست کار در وزارت خارجه را می‌دهد با مخالفت روبرو می‌شود و خواهرش نیز ممنوع الخروج می‌شود و همسرش را مجبور می‌کنند که طلاقش بدهد. خالد تصمیم به فرار به آلمان می‌گیرد و پناهندگی سیاسی و سپس تابعیت آلمانی می‌گیرد. از آن هنگام همواره وی خالد بن فرحان در رسانه حاضر می‌شود و به انتقاد از خاندان حاکم بر ریاض به ویژه ملک سلمان می‌پردازد و عربستان را کشور ظلم، بردگی و استبداد توصیف می‌کند.
محمد بن عبدالله المسعری
معارض برجسته عربستانی و دبیرکل حزب التجدید الاسلامی و دارای مدرک دکترای فیزیک نظری از دانشگاه کلن و استاد دانشگاه در دانشگاه ملک سعود ریاض بوده است. وی در تأسیس کمیته دفاع از حقوق مشروع در سال ۱۹۹۳ با هدف دفاع از حقوق بشر و درخواست فضای آزادتر در عربستان سعودی مشارکت می‌کند که موجب برکناری وی از سوی دانشگاه و ۶ ماه بازداشت وی و برخورد ناپسند با محمد بن عبدالله المسعری می‌شود.
المسعری موفق به فرار به لندن در سال ۱۹۹۴ می‌شود و فعالیت کمیته را از سر می‌گیرد و انتقادش از نظام حاکم را می‌افزاید. دولت انگلیس تلاش‌های متعددی برای بازگردانیدن وی به عربستان به خاطر افکار افراطی اش می‌کند و در این زمینه فشار مقامات ریاض به لندن نیز هست که خطر از دست رفتن قراردادهای سودآور دفاعی و تجاری را اگر المسعری را ساکت نکنند در انتظار انگلیس است اما این تلاش‌ها پس از اینکه محمد بن عبدالله المسعری به دستگاه قضائی انگلیس روی می‌آورد با شکست روبرو می‌شود و دستگاه قضائی انگلیس حکم به باقی ماندن وی در انگلیس به خاطر نگرانی که درباره جانش وجود دارد، می‌دهد. وی همچنان در انگلیس به سر می‌برد و به حملات و انتقادهای خود از نظام سعودی ادامه می‌دهد.
سعد بن راشد الفقیه
معارض سعودی اسلامی معروف و مؤسس حرکت اسلامی برای اصلاحات و دارای مدرک پزشکی از دانشگاه ملک سعود و استادیار بخش جراحی دانشکده پزشکی در همین دانشگاه و جراح بیمارستان ملک خالد است.
وی در زمره شخصیت‌هایی بود که در سال ۱۹۹۱ خواسته‌هایی را برای انجام اصلاحات سیاسی و اجتماعی در عربستان می‌دهند و در سال ۱۹۹۲ نیز توصیه نامه‌ای که شامل برنامه‌های اصلاحات در ۴۴ صفحه است می‌دهند و در ادامه در تأسیس کمیته دفاع از حقوق مشروع در سال ۱۹۹۳ مشارکت می‌کند.
الفقیه به سبب فعالیت‌های خود از کار برکنار می‌شود و به مدت چهار هفته در سال ۱۹۹۳ بازداشت می‌شود و هنگامی که آزاد می‌شود عربستان را به همراه خانواده اش ترک می‌کند و به سوی انگلیس می‌رود و با محمد المسعری فعالیت دفاع از حقوق مشروع را از سر می‌گیرد.
وی با المسعری بر سر اداره کمیته اختلاف پیدا می‌کند و از آن استعفا می‌دهد و جنبش اسلامی برای اصلاحات را تأسیس می‌کند که هدفش تغییر نظام سیاسی در عربستان بود زیرا وی بر این باور است که آل سعود خواهان اصلاحات نیست و اصلاً نمی‌تواند اصلاحات به عمل آورد المسعری بر این باور است که آل سعود خواهان اصلاحات نیست و اصلاً نمی‌تواند اصلاحات به عمل آورد. الفقیه سپس رادیوی عربی با نام صدای اصلاحات را راه می‌اندازد که از لندن پخش می‌شود و شامل برنامه‌های انتقادی از حکومت سعودی است. وی در تابستان ۲۰۰۳ در لندن هدف سو قصد نافرجام قرار می‌گیرد. مهاجمان به وی اعلام می‌کنند که حامی نامه‌ای برای وی از سوی حکومت سعودی هستند. وی هم اکنون در انگلیس است و به انتقاد از حکومت عربستان ادامه می‌دهد.
غانم الدوسری
فعال سعودی ضد عربستان است که در زمینه حقوق بشر فعال است و ویدئوهایی انتقادی از آل سعود که در رأس آنها ملک سلمان قرار دارد، تولید می‌کند. وی محمد بن سلمان را خرس چاقالو متکبر لقب داده است. وی در سال ۲۰۰۳ به سبب دیدگاه‌های سیاسی اش از عربستان فرار می‌کند و به انگلیس می‌رود. غانم از مهمترین معارضان سعودی است به طوری که حسابش در توئیتر ۴۰۰ هزار دنبال کننده دارد. ویدئوهای وی که در انتقاد از نظام حکومتی عربستان است حدود ۲۰۰ میلیون بیننده داشته است.
غانم الدوسری در اوایل سپتامبر گذشته هنگام حضور در یکی مکان‌های عمومی در لندن در معرض ضرب و شتم و فحاشی از سوی دو جوان سعودی که وی را متهم می‌کردند که دشمن عربستان است، قرار گرفت
مضاوی الرشید
معارض سعودی معروف است که دارای مدرک دکترا از دانشگاه کمبریج در انسان شناسی اجتماعی است. وی استاد میهمان در مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه علومی سیاسی و اقتصادی دانشگاه لندن است. وی کتب و پژوهش‌هایی درباره عربستان دارد که آخرین آن فعالیت اصلاح طلبان عربستانی و تلاش برای رسیدن به حکومت دموکراتیک و جامعه مدنی است. وی درکمپین های مربوط به آزادی خواهی و دموکراسی طلبی در عربستان نیز مشارکت کرده است و در مقالات و گفتگوهایش با رسانه‌ها همواره از رهبران عربستان انتقاد می‌کند.
تابعیت عربستانی وی به سبب رساله دکترایش که اهانت کننده به مؤسس عربستان عنوان شد سلب شد و از ورود به بحرین و کویت منع شده است.
البته تا این جای ماجرا که ناپدید شدن جمال خاشقجی برای حاکمان ریاض بسیار گران تمام شده است اما معارضان عربستانی به شدت نگران هستند و هر لحظه تصور می‌کنند که سرنوشتی مشابه خاشقچی و دیگر افراد ناپدید شده پیدا کنند به ویژه که میل حاکمان ریاض برای سر به نیست کردن مخالفان و خاموش کردن هر تحرکی همچنان فزاینده است.