حجت الاسلام علیرضا بشیری، محقق علوم دینی با اشاره به اینکه سنت اربعین حسینی از دیرباز مورد استقبال و توجه مسلمانان بوده است، اظهار داشت: در چهلمین روز شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفای ایشان جابر ابن عبدالله انصاری که از صحابی رسول گرامی اسلام(ص) بود، وارد کربلا شده و قبور شهدای کربلا را زیارت کرد.
وی افزود: دو دانشمند فرزانه شیعه یعنی شیخ مفید در کتاب مسارالشیعه و همچنین شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد آورده اند در زمان اربعین کاروان اسرا در حال بازگشت از شام از کنار کربلا و مضجع شریف امام حسین(ع) و یاران ایشان عبور نموده اند که این موضوع خود اهمیت وافر به اربعین حسینی می‌دهد.
بشیری با بیان اینکه سنت اربعین در خصوص هیچ یک از امامان مرسوم نبوده است و تنها در مورد امام حسین(ع) با تأکید بسیار به صورت عملی دینی شکل گرفته است، خاطر نشان کرد: البته این مهم خیلی هم دور از ذهن نیست، زیرا بسیاری از مباحث در مورد امام حسین(ع) دگرگون مطرح شده است. برای مثال خوردن خاک حرام است، اما مستحب است خاک تربت امام حسین(ع) به کام نوزاد گذاشته شود. پوشیدن لباس سیاه از منظر دین پسندیده نیست، اما پوشیدن همین لباس مشکی در روز عاشورا با تأکید بسیار در احادیث و روایات سفارش شده است. همه اینها نشان از اهمیت بسزای نقش و راه امام حسین و نهضت عاشورا دارد.
این پژوهشگر تاریخ اسلام اظهار داشت: امامان همام(ع) نیز در باب زیارت بسیار تأکید کرده اند و آمده است هرچه کردید و هرچه نکردید زیارت اربعین را فراموش نکنید که گوهری گرانبهاست.
وی یادآور شد: از امام حسن عسکری(ع) نقل شده است نشانه مومن پنج چیز است و یکی از آنها زیارت اربعین است. همچنین امام محمد باقر(ع) نیز فرمودند: اگر مردم می‌دانستند چه فضیلتی در زیارت مرقد مطهر امام حسین(ع) نهفته است، از شوق زیارت جان می‌سپردند. همچنین از بیشتر معصومین(ع) این روایت را داریم که زیارت قبر امام حسین(ع) از موجبات ورود به بهشت است و موجب رضایت الهی و ریختن گناهان خواهد بود و زیارت نکردن قبر شریف ایشان ظلم به خود و به رسول خداست و حق آن حضرت(ع) این است که به زیارت ایشان بروند و کمترین ثوابی که به زائر مضجع شریف ایشان در صورت شناخت حق و حرمت ولایت امام حسین(ع) اعطا می‌گردد، این است که تمام گناهانش بخشوده می‌شود. حدیث عجیبی نیز از معصومین(ع) نقل شده و آنهم اینکه دعا در زیر بقعه و گنبد قبر شریف امام حسین(ع) را اجابت شده بدانید.
نویسنده کتاب «اصول ارتباطات اجتماعی از دیدگاه اسلام» پیاده روی اربعین را از دو جهت قابل بررسی دانست؛ اول از جهت عقلانی و دوم از منظر مستندات دینی آن و گفت: از منظر عقل و عقلانیت اجتماعی، سنت پیاده روی اربعین بسیار پسندیده و نیکوست و شاید اگر جامعه شناسانی مثل پارسونز به چنین پدیده ای برخورد می‌نمودند از آنجا که به شدت به دنبال حل مساله همبستگی در جامعه خود بودند، به نظرم حتما یک رونوشت از این اجتماع بی بدیل در جامعه خود ایجاد می‌کردند و یا اینکه دورکیم که به دنبال نظم بود و مسأله جامعه خود را بی نظمی می‌دانست، از این حجم از نظم و نظام خودجوش به آسانی نمی‌گذشت.
وی افزود: البته همین نکات نه توسط جامعه شناسان که توسط خود مردم در حال تبلور، ایجاد و تکامل است و این تبلور، ایجاد و تکامل هم از بعد فردی و هم از بعد اجتماعی قابل ارزیابی است.
این پژوهشگر ادامه داد: اما منظر دوم و مستندات دینی باید دید آیا در دین ما و از زبان ائمه پیاده رفتن به سوی مضجع شریف امام حسین(ع) به پیروانشان توصیه شده است. حقیقت این است که تأکید بسیاری بر پیاده روی اربعین و ثواب های بی‌شمار این حرکت از سوی ائمه(ع) در کتب حدیثی هست.
بشیری خاطرنشان کرد: از امام صادق(ع) نقل شده است که به یکی از اصحابشان فرمودند: قبر حسین(ع) را زیارت کن و ترک مکن. عرض کردم: ثواب کسی که آن حضرت را زیارت کند چیست، حضرت فرمودند: کسی که پیاده زیارت کند خداوند به هر قدمی که بر می‌دارد، یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو می‌فرماید و یک درجه مرتبه اش را بالا می‌برد و وقتی به زیارت رفت حق تعالی دو فرشته را موکل او می‌فرماید که آنچه خیر از دهان او خارج می‌شود را نوشته و آنچه شر و بد می‌باشد ننویسد و وقتی برگشت با او وداع کرده و به وی می‌گویند: ای ولی خدا گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بیت رسولش می‌باشی و خداوند هرگز چشمانت را به آتش جهنم بینا نمی‌کند و آتش نیز تو را ابدا نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد کرد.
وی در پاسخ به این سوال که دلیل این همه اهمیت به موضوع امام حسین(ع) و قیام عاشورا در اسلام چیست و چرا چنین ثوابها و اجابت هایی در کنف زیارت امام حسین(ع) گنجانده شده است، اظهار داشت: پاسخ در زیارت اربعین نیز موجود است آنجا که می‌فرماید امام حسین(ع) خونش را داد تا نادانان را از نادانی برهاند و این کلید اصلی فهم این موضوع است و آن اینکه این همه ثواب و تشویق شده ایم تا وارد فضای هدایت امام حسین (ع) شده و از نادانی برهیم.