به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس گزارش وزارت بهداشت، سالانه بین ۴ تا ۵ هزار تن از شهروندان تهرانی بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. از سوی دیگر، بر اساس گزارش بانک جهانی، شهر تهران سالانه ۲.۶ میلیارد دلار از آلودگی هوا خسارت می‌بیند. تبعات ناشی از آلودگی هوا در همه ابعاد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی نفس جامعه را بند آورده است. گویا ما در یک جنگ تمام‌عیار هستیم و خود از آن بی‌اطلاعیم.
بر اساس جدیدترین گزارش بانک جهانی در خصوص آلودگی هوای تهران، کاهش سطح آلاینده ۲.۵ PM در شهر تهران به میزان غلظت آن در شهر نیویورک، هزینه اقتصادی سلامت را در حدود ۱.۶ میلیارد دلار کاهش خواهد داد.
طرح «کاهش» (کنترل آلودگی هوای شهر) با هدف‌گیری معاینه فنی خودروها، آلایندگی اتوبوس‌ها (اعم از اتوبوس‌های سرویس ارگانی و حمل مسافر)، ناوگان حمل بار (اعم از وانت‌ها، کامیونت‌ها و کامیون‌ها) جهت کاهش آلودگی هوا پیگیری میشود. لازم به توضیح است که سیاست‌های کاهش آلودگی هوا با تأکید بر کاهش ذرات معلق تنظیم شده است. زیرا ذرات معلق مهمترین آلاینده شهر تهران هستند. به ویژه ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون (۲.۵ PM) که عموماً ناشی از وسایل نقلیه موتوری، ناوگان خودروهای دیزلی، خودروهای سواری فرسوده دودزا و موتورسیکلتها هستند.
مقایسه وضعیت شاخص کیفیت هوای شهر تهران در سالهای ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶
| ناسالم |
ناسالم برای گروه حساس |
سالم |
پاک |
سال |
| ۹ |
۸۰ |
۲۶۰ |
۱۷ |
۱۳۹۵ |
| ۸ |
۱۰۰ |
۲۴۳ |
۱۴ |
۱۳۹۶ |
در سال گذشته به دلیل استمرار شرایط پایدار جوی و سکون نسبی و افزایش غلظت آلاینده ۲.۵ PM، ۱۱ جلسه اضطرار آلودگی هوا تشکیل شد که به دنبال آن ۱۰ روز تعطیلی برای مدارس ابتدایی، پیش‌دبستانی و مهدکودک‌ها ثبت شد که در یک روز آن کلیه مراکز آموزش‌وپرورش دولتی و غیردولتی نیز تعطیل بودند. مبارزه با آلودگی هوا مستلزم عزم جدی و گام‌های برنامه ریزی شده است.
با توجه به اینکه آلودگی هوا در فصل‌های سرد سال افزایش می‌یابد لذا پرداختن به این بحران پیش از شروع فصل‌های سرد امری ضروری است. در همین راستا با برنامه‌ریزی‌های پیش‌دستانه، فاز دوم طرح «کاهش»(LEZ) از اول آبان ماه سال جاری اجرایی میشود. فاز نخست طرح «کاهش» در حال حاضر در محدوده طرح ترافیک و محدوده زوج و فرد در ساعات اعمال این طرح در حال اجراست. در جدول زیر سهم تقریبی خودروها و دیگر تولیدکنندگان آلایندگی به تفکیک انتشار آلودگی در شهر تهران مورد اشاره قرار گرفته است.
| خودروها و دیگر تولیدکنندگان آلایندگی |
درصد ذرات معلق |
درصد مابقی آلاینده‌ها |
| سواری و وانت |
۲.۷ |
۴۸ |
| تاکسی |
۳/ |
۱۴ |
| موتورسیکلت |
۱۰ |
۱۸ |
| مینی‌بوس |
۴ |
۱ |
| اتوبوس واحد |
۱۲ |
۱ |
| سایر اتوبوس‌ها |
۱۸ |
۱ |
| کامیون |
۲۳ |
۲ |
| نیروگاه، پالایشگاه و صنایع |
۲۷ |
۹ |
| گرمایش خانگی و تجاری |
۲ |
۴ |
| پایانه‌ها |
۱ |
۲ |
| درصد کل |
۱۰۰ |
۱۰۰ |
خودروها و دیگر تولیدکنندگان آلایندگی
فاز دوم طرح کاهش در سراسر شهر تهران و در هفت روز هفته به‌صورت ۲۴ ساعته اجرایی خواهد شد. بر اساس این طرح، خودروهای فاقد معاینه فنی از ابتدای آبان ماه در شهر تهران و در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز، از طریق دوربین‌های ثبت تخلف مورد اعمال قانون قرار خواهند گرفت. بر اساس قانون جدید کلیه خودروهایی که در سطح شهر تهران تردد دارند باید دارای گواهی معاینه فنی باشند.
بر اساس بررسی‌های انجام شده، حدود ۳۰ درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران، متعلق به اتوبوس‌های حامل مسافر است. از اول مهرماه تردد کلیه اتوبوس‌های دودزا و فاقد معاینه فنی معتبر در تهران ممنوع شده است. کلیه اتوبوس‌های عمومی و خصوصی وابسته به این شرکت به‌صورت ضربتی مورد بازدید و معاینه فنی قرار می گیرند. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در ابلاغیه‌ای شرکت واحد اتوبوس‌رانی را موظف کرده تا در صورت مشاهده هر نوع اتوبوس دودزا، شرکت خصوصی مربوطه شدیداً جریمه و در صورت تکرار، مجوز آن لغو شود. در خطوط بی آرتی نیز در صورت مشاهده، در وهله اول مدیر خط مزبور و در صورت تکرار، معاون فنی شرکت، مسئول خواهند بود. همچنین ابلاغ شده است که حداقل ۱۰ درصد از ناوگان شرکت‌های خصوصی و ۵۰ درصد از اتوبوس‌های بی آرتی، قبل از مهرماه به فیلتر دوده مجهز شوند.
بر اساس محاسبات انجام شده، حدود ۲۳ درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران متعلق به «ناوگان بار» است. بر اساس مواد قانونی و دستورالعمل‌های اجرایی، تردد کلیه ناوگان باری در سطح شهر تهران صرفاً با اخذ باربرگ معتبر از سامانه شهرداری تهران مجاز است و پلیس راهنمایی و رانندگی تهران موظف است علاوه بر اعمال قانون از تردد خودروهای باریِ بدون باربرگ در سطح شهر تهران ممانعت به عمل آورد. صدور بار برگ در سامانه شهرداری تهران، منحصراً منوط به داشتن معاینه فنی معتبر است. کلیه خودروهای باری تحت نظارت و در ارتباط با بخش‌های مختلف شهرداری تهران ازجمله معاونت خدمات شهری (حمل و پسماند) و معاونت فنی عمرانی شهرداری تهران و نیز کلیه خودروهای پخش مواد غذایی و دارویی موظف به اخذ باربرگ از سامانه شهرداری تهران هستند.
حدود ۱۰ درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران به موتورسیکلتها اختصاص دارد. با توجه به بازه زمانی چندساله برای جایگزینی موتورسیکلت‌های معمولی با برقی از دیگر سیاست‌های در دست پیگیری در این حوزه تبدیل موتورسیکلت‌های کاربراتوری به انژکتوری است و هزینه آن کمتر از یک‌میلیون تومان برآورد شده که شهرداری این هزینه را بر عهده گرفته است. پیش‌بینی میشود اعمال این سیاست حجم آلاینده‌های تولید شده توسط موتورسیکلتها را به یک‌سوم کاهش دهد. طرح دیگری در زمینه موتورسیکلتها تحت عنوان کلید به کلید در حال پیگیری است.