خبرگزاری مهر، گروه استان ها- طیبه قدمی: زلزله ۷.۳ ریشتری ۲۱ آبان ۹۶ که یکی از پرقدرت‌ترین زلزله‌ها به حساب می‌آمد و لقب «مرگبارترین زلزله سال ۲۰۱۷» را نیز به خود اختصاص داد، علاوه بر لطمات و صدمات به وجود آمده فرصتی را نیز برای مردم این دیار که سالهاست با درد بیکاری دست و پنجه نرم می‌کنند، به وجود آورد تا با مشارکت در بازسازی نقاط زلزله‌زده علاوه بر آبادانی مجدد استان، زندگی خود را نیز بسازند اما متاسفانه در آستانه یک سالگی این زلزله بزرگ، فرصت به وجود آمده نیز دستخوش عواملی قرار گرفت و تا حد زیادی از دست رفت.
از مهمترین عواملی که باعث شد فرصت اشتغال و مشارکت مردم بومی استان کرمانشاه در بازسازی مناطق زلزله‌زده از بین رود، به‌کارگیری نیروهای غیربومی در بازسازی این مناطق است؛ نیروهای غیربومی که اغلب توسط پیمانکاران غیربومی حاضر در استان به‌کار گرفته شده‌اند.
اگر وسط روز سری به میدان‌های شهر زلزله‌زده سرپل‌ذهاب بزنید، حتما کارگرانی را می‌بینید که منتظرند تا شهروندی، استادکاری و یا پیمانکاری از راه برسد و روزی یک‌روزه‌اش را از دست آنها دشت کند؛ این واقعیتی تلخ است در جایی که بیشترین نیازش برای بازسازی نیروی کار است اینگونه کارگرانش بیکارند.
نیروهای غیربومی جای بومی‌ها را در فرصت‌های شغلی کرمانشاه پُر کرده‌اند
یک کارگر اهل مناطق زلزله‌زده که سالهاست به عنوان کارگر ساختمانی فعالیت دارد و تنها در فصول گرم مشغول به کار بوده و در فصول سرد اغلب بیکار است، در گفتگو با خبرنگار مهر، از این موضوع گله‌مند بود و گفت: در اغلب سال‌های فعالیتم که حدود ۲۰ سال می شود، تنها در فصول گرم و بدون بارش سال مشغول کار بوده ام که آن هم به دلیل کمبود فرصت های کاری (تعداد پروژه ها و...) مجبور به سفر به سایر استانها شده ام و دوری از خانواده را تحمل کرده‌ام تا بتوانم حداقل هزینه مورد نیاز برای زندگی را تامین کنم.
رسول قادری افزود: همانطور که گفته شد به دلیل سفر به استان‌های دیگر برای کسب درآمد، بخشی از درآمد کسب شده نیز صرف هزینه رفت و آمد و امرار معاش می‌شود و پول زیادی باقی نمی‌ماند و این در حالی است که هم اکنون این فرصت در استان کرمانشاه وجود دارد و علی‌رغم اینکه تعداد بیکاران این استان بسیار بالاست، نیروهای سایر استانها در اینجا به‌کار گرفته شده‌اند.
وی تصریح کرد: ما دفعات زیادی برای اشتغال در این مناطق مراجعه کردیم، اما چون از قبل این نیروها توسط پیمانکاران غیربومی حاضر در نقاط زلزله زده بکارگیری شده اند، دیگر ظرفیتی برای حضور ما وجود ندارد.
انتقاد استاندار کرمانشاه از به‌کارگیری نیروهای غیربومی در نقاط زلزله‌زده
به‌کارگیری نیروهای غیربومی در نقاط زلزله زده استان کرمانشاه که همواره رتبه یک تا سوم بیکارترین استان کشور را یدک می‌کشد، به قدری واضح و البته ناراحت کننده بود، که داد استاندار کرمانشاه را نیز درآورده است.
هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه که از اوایل حضورش در این استان بر رفع مشکل بیکاری تاکید دارد، بارها در جلسات مختلف و سخنرانی های خود خطاب به مسئولین اجرایی خواستار اولویت قرار دادن استفاده از نیروهای بومی در اقدامات عمرانی در حال اجرا در استان شده است.
وی بار دیگر در سیزدهمین جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی که ۲۸ مهر ماه امسال در استانداری کرمانشاه برگزار شد، با اشاره به معضل بیکاری استان کرمانشاه بر لزوم به‌کارگیری نیروهای بومی در بازسازی مناطق زلزله‌زده تاکید کرد.
تمام کار بازسازی نباید به غیربومی‌ها واگذار شود
بازوند با تاکید بر لزوم به‌کارگیری نیروهای بومی در بازسازی مناطق زلزله زده، اظهار داشت: متاسفانه شاهدیم که پیمانکاران و دستگاه‌های اجرایی از سایر استانها نیرو به‌کارگیری می‌کنند.
وی با بیان اینکه استفاده از ظرفیت استان جهت رفع بیکاری در اولویت قرار دارد، افزود: این امر پذیرفته نیست که برای ساخت کانال کولر در پروژه مسکن مهر سرپل‌ذهاب افرادی را از تبریز به‌کارگیری کنند در حالی که در کرمانشاه بیش از ۲۰ مغازه کولرسازی وجود دارد.
باید از تهدید زلزله برای اشتغال استان کرمانشاه فرصت‌سازی کنیم
استاندار کرمانشاه با بیان اینکه ما قرار است از این تهدید برای استان فرصت سازی کنیم یادآور شد: همچنین تعدادی آرماتوربند از چهارمحال و بختیاری مشغول کار بودند مگر استان آرماتوربند ندارد.
وی ادامه داد: قبل از این هم شاهد وارد کردن مصالحی همچون کاشی از سایر استانها بودیم که مشکل را برابری نکردن محصولات استان با آنها بیان کردند، اما این افرادی که در پروژه مسکن مهر در حال کارکردن هستند و از دیگر استانها آمده اند خیلی تخصصی کار نمی کنند.
بازوند خاطر نشان کرد: اداره کار با همکاری اداره کل فنی و حرفه ای استان جهت ساماندهی و آموزش نیروهای ماهر در مناطق زلزله زده اقدام کنند و اگر برای آنها کار پیدا می شود و حاضر به پذیرفتن این شغل‌ها نیستند باید برای افکار عمومی این مطلب رسانه‌ای شود.
نمی‌توانیم بگوییم غیربومی‌ها حق ندارند در استان کار کنند
اما رضا خواجه‌ای، رئیس ستاد هماهنگی بازسازی مناطق زلزله‌زده استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر، این موضوع را طور دیگری بیان کرد و گفت: بالای ۶۰ درصد نیروهای کار حاضر در نقاط زلزله‌زده استان کرمانشاه بومی هستند.
وی در خصوص صحبت های استاندار کرمانشاه مبنی بر اینکه نباید فرصت به وجود آمده برای اشتغال در بازسازی نقاط زلزله‌زده به نیروهای غیربومی استان واگذار شود و نیروهای بومی باید در اولویت باشند، اظهارداشت: بحث آقای استانداری شاید تاکیدی بر استفاده از نیروهای بومی باشد، زیرا ما نمی‌توانیم بگوییم که غیربومی‌ها حق ندارد در استان کار کنند یا نیروهای بومی استان نمی‌توانند جای دیگری بروند؛ این تفکیک درست نیست.
خواجه‌ای تصریح کرد: همه حق دارند همه‌جا کار کنند و ما از هر نیروی بومی که توانایی کار کردن در این مناطق را داشته است، به این معنا که قبول کردند با شرایط موجود در اینجا کار کنند، استقبال کردیم و هم اکنون هم استقبال می‌کنیم.
وی افزود: ما استقبال می‌کنیم که این نیروها در اینجا مشغول به کار شوند و منبع درآمدی برای خود و خانواده‌شان ایجاد کنند.
به گفته خواجه ای، برای پیمانکار نیز استفاده از نیروهای بومی به صرفه تر است، زیرا نیروهای بومی مانند نیروهای غیربومی هزینه اسکان، خورد و خوراک ندارند و دستمزد کمتری نسبت به غیربومی‌ها دریافت می کنند.
رئیس ستاد هماهنگی بازسازی مناطق زلزله زده استان کرمانشاه افزود: اغلب ناظرینی که اینجا کار می کنند یا نیروهای کارگری که کار می‌کنند، بومی هستند.
ظرفیت به‌کارگیری نیروهای بومی در بازسازی نقاط زلزله زده وجود دارد
وی در پاسخ به اینکه، آیا در شرایط فعلی اشتغال استان کرمانشاه به‌کارگیری ۱۰۰ درصد نیروهای لازم از بین بومی های استان یک ضرورت و اولویت نیست و اینکه آیا این ظرفیت که اکنون هم نیروهای بومی بیکار استان در بازسازی نقاط زلزله‌زده به‌کارگیری شوند، وجود دارد یا خیر نیز گفت: ما در مقطعی از کار با اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان هماهنگ کردیم که اعلام کنند تا افرادی که توانایی و تمایل به کار در این مناطق را دارد فراخوان کرده و معرفی کنند تا در این منطقه به کار گرفته شوند.
خواجه‌ای افزود: همچنین به صدا و سیمای استان نیز درخواست دادیم که زیرنویس کنند تا هرکسی که در استان در این زمینه تمایل دارد، معرفی شده و مشغول به کار شوند.
به گفته وی، تعداد زیادی از نیروهای بومی در استان برای اشتغال و به‌کارگیری در نقاط زلزله زده مراجعه کردند و هم اکنون در این مناطق در حال کار هستند.
رئیس ستاد هماهنگی بازسازی مناطق زلزله زده استان کرمانشاه تاکید کرد: در حال حاضر ظرفیت آماده است و نیروهای بومی استان می توانند بیایند و در این مناطق فعالیت کرده و در بازسازی نقاط زلزله‌زده مشارکت کنند.
وی در خصوص درصد حضور نیروهای بومی نسبت به غیربومی‌ها در بازسازی نقاط زلزله‌زده استان خاطرنشان کرد: هم اکنون بیش ۶۰ درصد نیروهای حاضر و مشغول به فعالیت در نقاط زلزله زده بومی هستند و نیروهای غیر بومی اغلب در قالب پیمانکارانی است که خود آنها نیز از نیروهای بومی برای کار استفاده می‌کنند، یا در قالب نیروهای ستادی است که از سایر استانها آمده و در این مناطق فعالیت می‌کنند.
حکایت سوال تصادفی استاندار از کارگران حاضر در پروژه های بازسازی
مهرداد سالاری، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمانشاه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص اینکه چرا با توجه به حجم بالای بیکاری استان کرمانشاه در بازسازی نقاط زلزله زده استان، بیشتر از ظرفیت نیروهای بومی استفاده نشده است، پاسخی متفاوت از رییس ستاد هماهنگی بازسازی مناطق زلزله‌زده داد و گفت: ما از همان ابتدای امر بازسازی روی این موضوع و حتی استفاده از مصالح و تولیدات استان نیز برای بازسازی تاکید شدید داشتیم.
وی در خصوص انتقاد استاندار مبنی بر به‌کارگیری نیروهای غیربومی در این مناطق گفت: استاندار در بازدید از این مناطق به صورت تصادفی از کارگران حاضر در نقاط زلزله زده سوال کرده است و این در حالی است که عمده نیروهای حاضر در نقاط زلزله‌زده از نیروهای بومی استان هستند.
آمار رسمی از درصد نیروهای بومی و غیربومی نداریم
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمانشاه در پاسخ به اینکه هم اکنون چند درصد از نیروهای حاضر در نقاط زلزله‌زده استان کرمانشاه بومی و چند درصد غیربومی هستند نیز گفت: ما آمارگیری رسمی در این زمینه نداریم.
وی تصریح کرد: در بحث تعادل نیروی انسانی و نیازی که به نیروی کار در هر مقطع از ساخت و ساز وجود دارد، باید گفت که در مواردی با کمبود نیرو مواجه می شوند.
سالاری ادامه داد: ستاد بازسازی برای ساخت و ساز در مقطعی با کمبود نیروی متخصص مواجه می شود که البته در این مورد نیز ما با فنی و حرفه‌ای استان هماهنگی لازم را انجام داده‌ایم و در محل پروژه‌ها به نیروهای حاضر در مناطق آموزش لازم را می‌دهند.
وی افزود: البته در مواردی نیز نیروهای بومی متخصصص یک فن- برای مثال جوشکاری- به میزان نیاز برای کار بازسازی در آن مقطع وجود ندارد و به ناچار و به دلیل اینکه ما نمی‌توانیم کار بازسازی را متوقف کنیم، نیروهای غیربومی به‌کارگیری شده‌اند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمانشاه ادامه داد: در موارد ذکر شده و به دلیل تسریع در عملیات بازسازی و اسکان هر چه سریعتر زلزله زدگان، استانداری کرمانشاه به طور استثنا استفاده از نیروهای غیربومی در عملیات بازسازی را می‌پذیرد.
وی گفت: هم اکنون نیز ما به فرمانداران و بخشداران ابلاغ کردیم که نیروهایی که در منطقه کار می‌کنند را مورد رصد قرار دهند تا استفاده از نیروهای بومی در اولویت باشد.
بلامانع بودن به‌کارگیری نیروهای غیربومی در شرایط خاص
به گفته سالاری، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، موظف است براساس مصوبات ستاد بازسازی مناطق زلزله زده از نیروهای بومی برای امر بازسازی استفاده کند و این امر جز در شرایط خاص که گفته شد، قابل تغییر نیست.
وی در خصوص اینکه جذب نیروهای موجود با چه شرایط و از چه طریقی صورت گرفته است نیز اظهار داشت: پیمانکاران محلی و پیمانکاران غیربومی - که به دلیل کمبود پیمانکار و از طریق فراخوان در ستاد بازسازی به‌کارگیری شده‌اند- مجری جذب نیروهای کار در عملیات بازسازی هستند، که البته به آنها نیز تاکید شده که از نیروهای بومی استفاده کنند.
معاون هماهنگی امورعمرانی استاندار کرمانشاه تصریح کرد: پیمانکاران تحت نظارت بنیاد مسکن فعالیت دارند و ما از طریق بنیاد مسکن به آنها اعلام کردیم که از نیروهای بومی استفاده کنند، اما شیوه به‌کارگیری نیروها توسط آنها تحت چهارچوب خاصی نیست و می‌توانند به طرق مختلف این نیروها را جذب کنند.
سالاری در خصوص روش جذب پیمانکاران حاضر نیز گفت: این پیمانکاران از طریق فراخوان ملی بنیاد مسکن دعوت به همکاری شده و پس از تایید صلاحیت از سوی بنیاد مسکن برای کار به مردم معرفی شده اند و هم‌اکنون شاید بیش از ۱۰۰۰ پیمانکار در منطقه فعالیت می کنند. حتی برخی از مردم پیمانکاری استخدام نمی کنند و خود اقدام به ساخت می‌کنند.
وی تصریح کرد: قرارداد بازسازی مناطق نیز بین خود مردم و پیمانکاران بسته می‌شود و دولت طرف قرارداد پیمانکاران نیست.
به گزارش مهر، با توجه به اظهارات مسئولین که در متن گزارش آمده است می توان حضور نیروهای غیربومی در بازسازی نقاط زلزله زده استان کرمانشاه را قطعی دانست، اما با توجه به تناقض های موجود در پاسخ های ذکر شده می توان به این نتیجه رسید که موارد ذکر شده تنها توجیهی برای حضور پُرهزینه نیروهای غیربومی در استان است و قطعا باید تدبیری برای بهره‌گیری از این فرصت به وجود آمده برای کرمانشاه- پیش از آنکه به پایان برسد- اندیشید.