به گزارش خبرنگار مهر به نقل از نیویورک تایمز، آمریکا با تهدید به مجازات سوئیفت، سیستم پیامرسان مالی جهانی، کشورهای اروپایی را هم بر ضد خود در کنار هم قرار میدهد و حکومت دلار را تهدید میکند.
آمریکا در طول جنگ با تروریسم، بیسروصدا سیستم مالی جهان را به یک امپراطوری مخفی تبدیل کرد. دولت آمریکا از قدرت دلار و تاثیر آن بر سازمانهای مبهم، نظیر سرویس پیامرسان مالی سوئیفت، استفاده کرد تا بر فعالیتهای رقیبان خود و گروههای تروریستی نظارت کند و در برخی موارد مثل کرهشمالی، حتی دسترسی کل یک کشور را به جریانهای مالی جهان، قطع کند. این سیاستها به نحو موثری بانکهای خارجی را مجبور کرد به عنوان عوامل فشار آمریکا فعالیت کنند و کمک کرد تا دولتهایی نظیر ایران، پای میز مذاکره بیایند.
در ۴ نوامبر، ایالات متحده آماده میشود در ادامه تصمیم خود برای خروج از توافق هستهای ایران، تحریمهای جدید ضد ایرانی را افزایش دهد. این تحریمها، پیامرسان مالی جهانی را هم شامل میشود و بنابراین دولت ترامپ به سوئیفت که یک شرکت خصوصی با پایگاهی در بروکسل است، فشار خواهد آورد تا دسترسی بانکهای ایرانی به شبکه خود را قطع کند. سوئیف مانند اداره پستی جهانی برای بانکهای جهان عمل میکند و برای طیف گستردهای از تراکنشهای بینالمللی، سیستم پیامرسان امنی فراهم میکند. بنابراین قطع دسترسی ایران به معنای قطع ارتباط کامل این کشور با سیستم مالی جهانی است و تأثیراتی بسیار بد و فوری بر اقتصاد این کشور خواهد داشت.
اگر دولت ترامپ با این برنامه به پیش برود، عواقب جدیای هم گریبانگیر خود آمریکا خواهد شد. این کار تاثیرگذاری آمریکا بر معماری مالی جهان را تضعیف خواهد کرد و قدرت تاثیرگذار او بر متحدان و رقیبان را کاهش خواهد داد.
جک لئو که از ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ به عنوان وزیر خزانهداری آمریکا خدمت کرد، دو سال پیش هشدار داد که در صورتی که آمریکا از قدرت مالی سوئیفت و دلار استفاده ابزاری کند، کشورهای مختلف به دنبال جایگزینی برای آنها خواهند گشت. وزیر خارجه آلمان، هیکو ماس، اخیرا تهدید کرده است که دقیقا همین کار را بکند. در مقالهای که در روزنامه مالی آلمانی، هندلزبلات، منتشر شد، او پیشنهاد داده بود که اروپا کانال مالی بینالمللی خود و معادل اروپایی سوئیفت، را راهاندازی کند.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، تا حدودی از این پیشنهاد عقب نشست، اما او هم گفته است که اروپا نمیتواند به آمریکا تکیه کند و باید سرنوشت خود را در دست خود بگیرد. سیاستگذاران آلمانی و اروپایی در حال بررسی جایگزینی برای سوئیفت هستند و میخواهند راههای دیگری برای جدا کردن بانکهای اروپایی از بازارهای مالی آمریکا، پیدا کنند. اتحادیه اروپا و سازمان ملل، همین حالا هم ابزار پرداخت ویژهای را برای تسهیل تجارت با ایران، راهاندازی کردهاند.
این گامهای کوچک ممکن است راه به جایی نبرد، اما گوشه چشمی از دنیایی را نشان میدهد که در آن اروپا قدرت مالی رقابتی داشته باشد.
یکی از وعدههای جهانیسازی این بود که با ایجاد شبکههای اقتصادی بینالمللی، که کشورهای مختلف را بیشتر به هم وابسته میکند، صلح و پایداری به وجود بیاید. اما آمریکا از این وابستگی داخلی به عنوان یک اسلحه استفاده میکند و با اعمال فشار به سیستمهای پرداخت دلاری و سوئیفت رقبای خود را با مشکل مواجه میکند. قدرتهای دیگر جهان هم میتوانند اقدامات مشابهی انجام دهند و حتی با ساختن شبکههای جهانی جایگزین، قدرت آمریکا را تضعیف کنند.
به همین دلیل است که ایالات متحده به همکاری اتحادیه اروپا در فشار آوردن بر ایران، نیاز دارد. اتحادیه اروپا تنها قدرتی است که میتواند حاکمیت آمریکا را واقعا به چالش بکشد. اتحادیه اروپا ممکن است ارتشی نداشته باشد، اما قدرت اقتصادی قابلتوجهی دارد و میتواند از این قدرت برای ضربه زدن به شرکتهای آمریکایی استفاده کند. در صورت اعمال فشار بیشتر، اتحادیه اروپا حتی میتواند سیستم مالی بینالمللی را به دو قسمت تقسیم کند.
در طول ۲ دهه گذشته، اتحادیه اروپا بدنه قدرتمندی از قوانین مالی و مقاماتی برای اداره آنها، ایجاد کرده است. بحرانهای مالی اخیر، از رکورد بزرگ جهانی تا بحران منطقه اروپا، قدرت قانونی اروپا را تقویت کرده است. پیش از این این قدرت در هماهنگی با آمریکا به کار گرفته میشد، اما خیلی زود ممکن است بر علیه آن استفاده شود. گوگل و فیسبوک همین حالا هم اولین ضربههای این قدرت را لمس کردهاند. این دو شرکت با تخطی از قوانین اروپایی چندین میلیارد دلار جریمه شدند.
اگر اروپا ساخت معماری مالی خود را آغاز کند، این کار در واکنش به دستدرازی بیش از حد آمریکا خواهد بود. دولت ترامپ همین حالا هم شرکتهای اروپایی را تهدید کرده است، در صورت تجارت با ایران جریمه خواهند شد و این موضعگیری نشان میدهد اروپاییها تا اندازه خیلی زیادی نسبت به این اجبار، آسیب پذیر هستند. مشاور امنیت ملی ترامپ، جان بولتون، صراحتا هشدار داده است که سوئیفت باید از خود بپرسد آیا ارزشش را دارد که به خاطر ایران با ایالات متحده مخالفت کند؟
گزارشات حاکی از آن است که وزیر خزانهداری آمریکا، استیون منوچین، مخالف فشار آوردن به سوئیفت برای اجرای تحریمهای آمریکا است. کنگره آمریکا هم میتواند با قانون جدیدی، دست منوچین را در این راه پر زور کند؛ سناتور تد کروز لایحهای را پیشنهاد داده است که دولت را مجبور میکند برای تحریم اعضای سوئیفت از کنگره مجوز بگیرد.
تحریم سوئیفت توسط ایالات متحده، اشتباه بزرگی خواهد بود. اگر اتحادیه اروپا نتواند به آمریکا تکیه کند، به سوی توسعه کانالهای پرداخت خود پیش میرود. ممکن است این کار سالها به طول بیانجامد، اما نتیجه نهایی میتواند آمریکا را منزوی کند. نه تنها کشورهای اروپایی، کشورهای دیگر هم ترجیح میدهند به سیستم مالی اروپا بپیوندند، چراکه سیستم اروپایی با پشتوانه اجرای قوانینی کار میکند که به صورت عمومی تبیین شدهاند و مانند سیستم مالی جهانی امروزی که تحت حاکمیت آمریکایی است که هر روز غیرقابل پیشبینیتر میشود، نیست.
سیاستمداران اروپایی از دیرباز با حسادت به قدرت دلار ایالات متحده نگریستهاند. آنها حالا فرصت مناسبی برای تبدیل یورو به رقیبی جدی، در اختیار دارند.
دولت ترامپ از این که توسط متحدان خود محدود شود، بیزار است. آنچه این دولت درک نمیکند این است که قدرت اقتصادی آمریکا نیازمند این است که داراییهای کشورهای دیگر، بخشی از سیستم مالیای باشند که رهبری آن را آمریکا در اختیار دارد. با وارد کردن فشار بیش از حد به همین متحدان، قدرت و تاثیرگذاری آمریکا میتواند به طور دائم از بین برود.