خبرگزاری مهر، گروه استانها- طیبه قدمی: زلزله جانکاه ۲۱ آبان سال ۹۶ یکی از پرآلام‌ترین اتفاقات اخیر استان کرمانشاه بوده که هنوز و در آستانه یک سالگی این رویداد ناگوار، شاهد تبعات ناشی از آن هستیم.
با توجه به اینکه در این واقعه بسیاری از بناهای مسکونی در شهرستان‌های زلزله‌زده تخریب شد، تعداد زیادی از جمعیت این شهرستان‌ها چادرنشین و کانکس‌نشین شدند و یک سال گذشته را در فقدان امکانات رفاهی - که در یک منزل مسکونی وجود دارد- و با رنج و مشقت سپری کردند.
مشکلاتی چون گرما و سرما در فصول مختلف، وجود جانوران موذی در محل اسکان زلزله‌زدگان و تبعات ناشی از آن، پایان نیافتن ساخت و سازها و نداشتن سرمایه کافی برای بازسازی از جمله دلایلی است که به گفته برخی از ساکنان شهرستان‌های زلزله‌زده آنها را مجبور به مهاجرت به سایر نقاط استان به ویژه شهرستان کرمانشاه کرده است.
تسهیلات پرداختی برای بازسازی کافی نیست
یار لی نصوری، یکی از ساکنان شهرستان‌های زلزله‌زده که به دلیل مشکلات و به ناچار ملک خود را در منطقه زلزله‌زده سرپل ذهاب فروخته و به سایر نقاط استان مهاجرت کرده است در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اوایل فصل تابستان بود که از شهر سرپل ذهاب مهاجرت کردیم و اکنون در کرمانشاه زندگی می‌کنیم.
وی افزود: تعداد زیادی از مردم شهرستان به خاطر زلزله شغل خود را از دست دادند و تا سرپا شدن کامل شهر دیگر قادر به فعالیت شغلی نیستند، لذا توان مشارکت در بازسازی مساکن خود را ندارند.
این شهروند زلزله‌زده سرپل ذهابی ادامه داد: در صورت تمایل برای بازسازی دولت مبلغی را به عنوان تسهیلات در اختیار ما قرار می‌داد، اما حقیقتا این مبلغ جوابگوی ساخت و ساز نبود به علاوه اینکه تا زمان ساخت منازل ما باید حداقل یک مکان یا سرپناه مناسب می‌داشتیم و تعدادی از مردم بخشی از این پول را صرف اجاره مکانی در نقاط دیگر استان می‌کنند.
وی گفت: مبلغی را دولت در زمان اسکان موقت برای خرید کانکس تعیین کرده بود که چنانچه زلزله‌زدگان از آن استفاده نمی‌کردند و در چادر به سر می‌بردند، این مبلغ نیز به هزینه ساخت مسکنشان اضافه می شد، اما حقیقتا با سرما و گرمای فصول مختلف این شهرستان نمی شد در چادر زندگی کرد و حتی کانکس‌ها نیز مانع مقاومی برای سرما و گرما به حساب نمی‌آمد.
افزایش قیمت مصالح ساختمانی و نبود سرمایه برای ساخت و ساز
نصوری ادامه داد: به خاطر شرایط به وجود آمده در اثر زلزله جانوران موذی زیادی در محل اسکان مردم به چشم می‌خورد که جدای از مشکلات بهداشتی که می‌توانست به وجود آورد باعث ترس و وحشت زن ها و کودکان می‌شد.
وی گفت: افزایش یکباره قیمت مصالح ساختمانی از دیگر دلایل مهمی بود که باعث شد ما از سرپل ذهاب کوچ کرده و به دیگر نقاط استان برویم، چرا که اولا تسهیلات پرداختی دولت برای ساخت و ساز کافی نبود و ثانیا سرمایه‌ای برای بازپرداخت تسهیلات فوق نداشتیم و حتی شغل خود را از دست داده بودیم و درآمدی نیز به این منظور وجود نداشت.
این زلزله‌زده سرپل ذهابی تصریح کرد: تسهیلات وعده داده شده ۴۰ میلیون تومان بوده که به صورت قسطی به افراد تعلق می‌گیرد و مبلغی نیز برای معیشت به مردم پرداخت می‌شود که باتوجه به اینکه تنها فندانسیون مساکن حدود ۲۰ میلیون تومان هزینه می‌برد و تسهیلات معیشتی نیز طبیعتا باید صرف معیشت شود، تسهیلات فوق برای ساخت مسکن کافی نیست و ساخت و سازها در مراحل اولیه متوقف می شود.
نصوری همچنین گفت که بسیاری از هم‌ولایتی‌هایش تمام تسهیلات معیشتی را هم صرف ساختن منزل‌شان کرده‌اند، اما به دلیل افزایش قیمت مصالح هنوز نتوانسته‌اند به طور کامل خانه‌هایشان را بسازند و بلاتکلیفی مانده‌اند.
مستاجران امیدی برای ماندن در نقاط زلزله زده ندارند
صفدر مرادی، یکی دیگر از ساکنان نقاط زلزله زده که وی نیز به سایر مناطق استان کوچ کرده در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ما پیش از زلزله در شهرستان سرپل ذهاب مستاجر بودیم و پس از زلزله نیز به دلیل نداشتن ملک تسهیلاتی به ما تعلق نمی‌گرفت، لذا امیدی برای ماندن در نقاط زلزله‌زده نداشتیم.
وی افزود: گرما و سرما و مشکلات متعددی که پس از زلزله گریبانگیر ما شده بود هم مزید بر علت شد تا از این شهرستان کوچ کنیم و به کرمانشاه بیاییم.
مرادی تاکید کرد: همه دلایل و مشکلات را می شد تحمل کرد، اما مهمترین مشکلی که ما با آن مواجه بودیم این بود که ما مالک ساختمانی نبودیم و هیچ تسهیلاتی را نیز به ما نمی‌پرداختند تا بتوانیم برای خود و خانواده مان سرپناهی بسازیم.
وی تصریح کرد: البته صحبت‌هایی در این مورد وجود داشت، اما تا زمانی که ما در شهرستان بودیم هیچ امتیازی به ما تعلق نگرفت و جزو کسانی که از نظر مسئولین شرایط لازم برای دریافت زمین و تسهیلات را داشته باشند، نبودیم و به ناچار خانه به دوش شده و به کرمانشاه مهاجرت کردیم.
با توجه به اظهارات زلزله‌زده‌هایی که مهاجرت کرده‌اند، در خصوص دلایل مهاجرتشان به سراغ فرماندار شهرستان زلزله‌زده سرپلذهاب رفتیم تا در این‌خصوص توضیحات لازم را ارائه کند، اما اظهارات محبت جمالی‌نیا، فرماندار شهرستان سرپلذهاب کاملا متفاوت از مهاجران زلزله‌زده بود.
فرماندار شهرستان سرپلذهاب در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص گفت: حوزه ستاد بازسازی که در شهرستان سرپلذهاب تشکیل شد، بیش از ۸ استان به همراه بنیاد مسکن‌های آن استانها در این منطقه مستقر شدند و کار بازسازی شهرستان سرپلذهاب را انجام می دهند.
محبت جمالی‌نیا افزود: روند بازسازی از آغاز اجرای عملیات بازسازی چه در روستاها و چه شهر روند خوب و قابل توجهی بوده است.
پایان بازسازی ۶۵۰۰ واحد زلزله زده تخریبی در سرپلذهاب
وی خاطرنشان کرد: در پی زلزله آبان ماه سال ۹۶ ما حدود ۳۴ هزار واحد آسیب دیده اعم از تخریبی و تعمیری در شهرستان سرپلذهاب داریم که هم اکنون عملا روند بازسازی بیش از ۶۵۰۰ واحد تخریبی در شهر و روستا به پایان رسیده است.
این مسئول افزود: همچنین روند بازسازی بیش از ۱۰ هزار و ۵۰۰ واحد تعمیری نیز در شهر سرپلذهاب به پایان رسیده است.
وی از انجام عملیات بازسازی بیش از ۵۰۰۰ واحدهای تعمیری روستایی نیز طی مدت سپری شده از زلزله خبر داد و گفت: بنابراین از مجموع ۳۴ هزار واحد آسیب دیده درصد قابل توجهی را چه در حوزه تخریبی و چه در حوزه تعمیری، چه در شهر و چه در روستا بازسازی کرده ایم و قابل بهره برداری شده است.
فرماندار شهرستان سرپل ذهاب در پاسخ به اینکه پایان عملیات بازسازی نقاط زلزله‌زده بر اساس برنامه زمانبندی چه زمانی است، گفت: هیچکس پیش بینی نمی‌کرده که زلزله‌ای در سرپل ذهاب حادث شده و اتفاق بیفتد و این حجم از آسیب‌دیدگی وخسارت به همراه داشته باشد، لذا با این حجم از آسیب‌دیدگی و خسارت که زلزله مذکور به بار آورد ۳ ماه شهرستان درگیر اسکان موقت مردم در چادر و کانکس، تاسیسات آب و برق، خدمات بهداشتی و... شد.
وی افزود: ما در فصل تابستان از مهمترین مسئله که موضوع اپیدمی سالک بود، عبور کردیم و برنامه های خاصی در منطقه که همه آنها موضوع سلامت اجتماعی، سلامت بهداشتی و خدمات رفاهی مردم را در اولویت قرار داده بودند، اجرا شد.
این مسئول ادامه داد: موضوع بازسازی نیز از دیگر اولویت های ما بود که پس از اقدامات فوق، عملیات بازسازی نیز آغاز شد و هم اکنون در حوزه واحدهای تخریبی و تعمیری پیشرفت خوبی داریم.
زمان پایان ساخت و ساز منازل شخصی بستگی به خود مردم دارد
جمالی‌نیا گفت: به دلیل اینکه دولت تسهیلات و امکانات را به صورت مستقیم به مردم می دهد و البته خود دولت کار آواربرداری و پی کنی را نیز انجام می دهد، مردم طرف قرار پیمانکاران هستند و برنامه زمانی پروسه ساخت و ساز منازل شخصی به خود مردم بستگی دارد.
وی تصریح کرد: برای بازسازی منازل زلزله‌زده دولت ۵ میلیون تومان را برای اسکان موقت به زلزله‌زدگان می‌پردازد و ۱۰ میلیون تومان نیز به عنوان تسهیلات معیشتی و ۴۰ میلیون تومان نیز تسهیلات بانکی در اختیار مردم قرار می گیرد.
فرماندار سرپلذهاب افزود: کسانی که زودتر پای کار آمدند و با بنیاد مسکن‌ها در پروسه بازسازی منازلشان - به ویژه در حوزه روستایی - همکاری کردند، کار بازسازی آنها خوب پیش رفت و زودتر به پایان رسید و جشن بازسازی نیز برگزار شد، اما برخی‌ها در شهر روند بازسازی‌شان را به دلیل اینکه قصد تغییر در حوزه ساختمان خود داشتند، عملیات ساخت و ساز را دیر آغاز کردند.
وی گفت: این آغاز دیرهنگام پروسه ساخت و ساز توسط افراد مذکور در حالی است که بنیاد مسکن به دلیل وضع موجود نقشه ساختمانی را به صورت مجانی در اختیار آنها قرار می‌داد و پروانه ساخت نیز از سوی شهرداری مجانی صادر می‌شد.
تداوم ساخت و ساز مساکن زلزله‌زده تا سال ۹۸
جمالی‌نیا تصریح کرد: با توجه به آغاز دیرهنگام عملیات بازسازی توسط افراد فوق باعث شد که عملیات ساخت تداوم داشته باشد و براساس اقدامات انجام شده پروسه ساخت و ساز حتی تا نیمه اول سال ۹۸ نیز ادامه یابد.
وی یادآور شد: شهر سرپل ذهاب قبل از ۲۱ آبان ۹۶ تعداد ۶۷۰۰ پروانه شهرداری صادر شده برای واحدهای تخریبی دارد، اما اکنون نزدیک به ۱۰ هزار واحد پروانه ساخت دریافت کردند و به آن معناست که حدود ۳۳۰۰ واحد به شهرستان اضافه شده است.
این مسئول گفت: طی جریان ارزیابی کننده‌ها ستاد بازسازی در داخل شهر و اعلام شهرداری ما که ۶۷۰۰ واحد مسکونی پروانه داشته و تخریب شده است، اکنون بیش از ۳۰۰۰ پروانه ساخت بیشتر درخواست شده و به حدود ۱۰ هزار درخواست پروانه ساخت و نقشه رسیده است.
افزایش جمعیت شهرستان زلزله زده سرپلذهاب پس از زلزله آبان ۹۶
وی گفت: این اتفاق به آن معناست که شهرستان از این نظر دگرگون شده و تغییر یافته است و دارد به جمعیتی بالاتر از ۸۵ هزار و ۶۱۶ نفر جمعیت خود می رسد.
جمالی نیا تصریح کرد: به نظر آقای استاندار و درخواست وی و همچنین درخواست معاون اول رئیس جمهور در هیئت دولت مصوب شد از خرداد ماه به بعد علاوه بر کمک های بلاعوض و تسهیلات ذکر شده، ۱۰ میلیون تومان دیگر نیز به عنوان تسهیلات معیشتی و ۵ میلیون تومان بلاعوض دیگر نیز به سر فصل تسهیلات و ساخت و ساز شهرستان اضافه شد و در مجموع تسهیلات چشمگیری از سوی دولت در اختیار زلزله زدگان قرار گرفت.
افزایش تسهیلات بازسازی برای جبران تورم قیمت مصالح ساختمانی
وی در خصوص اظهارات زلزله زدگان در زمینه تورم در قیمت مصالح ساختمانی نیز گفت: در خصوص تورم قیمت مصالح ساختمانی طی، تیر و مرداد و شهریور نیز همانطور که گفته شد دولت افزایش تسهیلات را در قالب ۱۰ میلیون تومان معیشتی و ۵ میلیون تومان بلاعوض در هیئت دولت به تصویب رساند.
این مسئول افزود: علاوه بر موارد فوق دولت تدابیر دیگری را نیز برای کمک به زلزله زدگان در جریان تورم قیمت مصالح ساختمانی دید که از آن جمله می توان به اعطای ۱۶۰ کیسه سیمان رایگان و آهن تعادلی (به دلیل افزایش قیمت آهن) و زیر قیمت بازار - براساس نیاز واحدهای تخریبی- از سوی بنیاد مسکن اشاره کرد.
مهاجری از شهرستان سرپل ذهاب به سایر نقاط استان نداشته‌ایم
وی تاکید و خطرنشان کرد: روند بازسازی در شهرستان سرپل ذهاب روند روبه رشدی است و با توجه به فرضیه‌ای که ذکر شد و اینکه اکنون دولت قصد دارد تدابیری بیاندیشد و امتیازاتی بدهد که مستاجرانی نیز که در این شهرستان وجود دارند صاحب واحد مسکونی شوند، ما مهاجرتی از شهرستان به سایر نقاط نداشته‌ایم.
فرماندار سرپل ذهاب افزود: البته ممکن است مستاجرین به دلایلی چون از بین رفتن امکانات اولیه و زیرساخت ها در روزهای اول زلزله و ملاک قرار دادن مستاجر بودن خود، تصمیم گرفته باشند به جای سرپلذهاب در نقطه دیگری مستاجر شوند، اما بومی‌های شهرستان همانطور که در آمارها ذکر شد، پروانه ساخت و ساز دریافت کرده و به دنبال ساخت و ساز هستند و روند بازسازی نیز روند خوبی است.
وی اشاره ای نیز به بازسازی واحدهای صنفی شهرستان داشت و گفت: هم اکنون ۳۱۵۰ واحد صنفی در شهرستان داریم و اکنون بازار این شهرستان و واحدهای صنفی آن فعال است.
این مسئول گفت: همچنین فعالیت‌های اجتماعی در شهرستان از سر گرفته شده و حتی فضای سبز شهرستان نیز که پیش از این برای اسکان زلزله‌زدگان مورد استفاده قرار می گرفت و سکونتگاه موقت بود به کاربرد پیشین خود بازگشته و مردم از آنها برای تفرج استفاده می‌کنند.
وی افزود: معابر شهرستان نیز که پوشیده از چادر و کانکس بود اکنون خالی شده و مردم از شهربازی شهرستان هم که پیشتر مملو از چادر و کانکس بود برای بازی بچه ها استفاده می کنند.
تغییر چهره سرپل ذهاب پس از بازسازی مناطق زلزله زده
جمالی نیا گفت: با بازسازی صورت گرفته در شهرستان می‌توان به این نتیجه رسید که چهره شهرستان در حال تغییر است و قطعا مردم دارند به خانه‌هایشان بازمی‌گردند و اینکه بخواهیم این موضوع را انکار کنیم غیرواقعی است.
وی تاکید کرد: هیچکس در روند بازسازی نمی‌تواند تسهیلات دریافت کند، مگر اینکه کار بازسازی را آغاز کرده باشد و این تسهیلات تا زمان آغاز عملیات اجرایی برای وی آزاد نمی شود.
کوچ مستاجران ملاک مهاجرت مردم زلزله زده نیست
این مسئول خاطرنشان کرد: مهاجرت مستاجران نمی تواند ملاک باشد، چرا که مستاجر می‌تواند در طول زمان در امکان مختلف اسکان یافته و اقدام به اجاره ملک کند.
وی همچنین اشاره ای به برنامه زمانبندی تعیین شده برای پایان ساخت و ساز مساکن مهر شهرستان داشت و گفت: برنامه زمانبندی برای ۶ بلوک ۲۴ واحدی مساکن مهر شهید شیرودی براساس اطلاع مسکن و شهرسازی، پایان دی ماه امسال تعیین شده است.
فرماندار سرپل ذهاب افزود: ۱۵ بلوک دیگر نیز طبق اعلام صورت گرفته در ۳ ماهه ابتدایی سال ۹۸ و ۳ بلوک باقی مانده نیز تا پایان شهریور سال ۹۸ به پایان می رسد و تحویل مردم خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: کار بازسازی واحدهای شخصی نیز با کارفرمایی خود مردم انجام خواهد شد و مردم اگر براساس نظر بنیاد مسکن ها و نظام مهندسی حرکت کنند قطعا در عملیات بازسازی تسریع خواهد شد.
کوتاهی وزارت راه و شهرسازی در تامین زمین مستاجران زلزله زده
اظهارات فرماندار سرپلذهاب در حالی است که استاندار کرمانشاه در ستاد هماهنگی بازسازی مناطق زلزله زده استان که ۹ آبان ماه امسال در استانداری کرمانشاه برگزار شد، از کوتاهی وزارت راه و شهرسازی در تامین زمین مستاجران نقاط زلزله زده انتقاد کرد.
هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه، عدم تامین زمین برای مستاجرین زلزله‌زده و مسکن مهر را ناشی از کوتاهی وزارت راه و شهرسازی دانست و خواستار تسریع در انجام آن شد.
هنوز به ۴۰۰۰ واحد مستاجر زلزله‌زده زمین تخصیص داده نشده است
رضا خواجه ای، رئیس ستاد بازسازی مناطق زلزله‌زده استان کرمانشاه نیز در همین جلسه در خصوص وضعیت مستاجران زلزله‌زده گفت: هنوز به ۴۰۰۰ واحد مستاجر زلزله زده زمین تخصیص نشده است.
نگاهی به مشکلات مطرح شده از سوی زلزله‌زده‌ها تا حدی مهاجرت آنها را توجیه می‌کند و البته اظهارات اخیر رئیس ستاد بازسازی مناطق زلزله‌زده استان و استاندار کرمانشاه نیز می‌تواند مهر تاییدی بر بخشی از این ادعا باشد، لذا انتظار می‌رود مسئولین مربوطه هر چه سریعتر تدبیری کنند تا بیش از این شاهد مهاجرت زلزله‌زدگان به سایر نقاط استان و تبعات ناشی از آن نباشیم.