خبرگزاری مهر-گروه هنر-محمد صابری: «اگر اختلال و ابهامی در زمینه دستمزد نجومی بازیگران وجود دارد، تهیه‌کنندگان باید پاسخگو باشند، نه بازیگران»، «به نسبت تعداد بالای بازیگران بی‌کار مگر چند بازیگر دستمزد نجومی می‌گیرند که این اندازه هیاهو به راه افتاده است؟» این‌ها جان کلام و خلاصه مواضع علی دهکردی در مقام رییس انجمن صنفی بازیگران سینما در بخش نخست گفتگو با خبرگزاری مهر بود.
دهکردی که در کنار مسئولیت صنفی امروز، سابقه سال‌ها ایفای نقش در فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی را در کارنامه خود دارد با تکیه بر همین مواضع معتقد است آنچه این روزها در فضای رسانه‌ای حول‌محور «پول‌های مشکوک در سینما» و به ویژه «دستمزدهای نجومی بازیگران» مطرح می‌شود، غیرمنصفانه است.
رییس انجمن صنفی بازیگران در ادامه این گفتگوی صریح، بخش دیگری از دغدغه‌های واقعی صنف متبوع خود را روایت می‌کند تا تصویر واضح‌تری از آنچه خود «بی‌عدالتی در توجه» می‌خواند، پیش روی ما قرار دهد.
آنچه در ادامه می‌خوانید بخش دوم و پایانی گفتگوی خبرگزاری مهر با علی دهکردی بازیگر باسابقه و رییس انجمن بازیگران سینمای ایران است.
* یکی از ایده‌هایی که درباره سامان‌دهی دستمزد بازیگران در برخی محافل مطرح شده است، اخذ مالیات از دستمزدهای نجومی است. با توجه به اینکه این مدل در صنعت سینمای جهان هم اجرا می‌شود، نظر شما به‌عنوان مسئول صنف بازیگران درباره اجرایی شدن آن در سینمای ایران چیست؟
-این مساله به نظرم مستقل از فضای مباحث این روزهای سینما می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد. بازهم تاکید می‌کنم چرخش مالی کل سینمای ایران که البته بخش‌هایی از آن مانند بازیگران از مالیات معاف هستند، نسبت به خیلی مراکز و نهادهای دیگری که به طور کامل از مالیات معاف هستند بسیار ناچیز است لذا از این نظر اخذ مالیات چندان هم نمی‌تواند تعیین‌کننده باشد.
شخصاً معتقدم اگر بدنه دولت به معنای عام آن و نه صرفاً قوه مجریه، مانند بسیاری کشورهای دیگر به‌ازای دریافت مالیات، خدمات به هنرمندان و بازیگران ارایه کند چرا باید از پرداخت مالیات نگران شویم؟ اما زمانی که یک بازیگر با نبود امنیت شغلی مواجه است، حقوقش به‌عنوان یک مؤلف رعایت نمی‌شود، سهمی از بیمه درمانی و تامین اجتماعی به‌معنای بازنشستگی ندارد، در نبود این خدمات چرا یک بازیگر باید مالیات بپردازد؟ همان اندازه که وقتی ماشین خود را بیمه می‌کنیم، اطمینان داریم در صورت بروز حادثه می‌توانیم از خدمات بیمه بهره‌مند شویم، اگر چنین اطمینانی نسبت به فرآیند دریافت مالیات نه فقط از بازیگران که از همه هنرمندان وجود داشته باشد، حتماً می‌توان به دریافت مالیات از این صنف هم پرداخت. امروز این شرایط وجود ندارد و اگر شرایط تغییر کند حتماً اولین کسی خواهم بود که مالیات پرداخت خواهم کرد.
* پیش‌شرط تغییر این شرایط را می‌توان طراحی و تصویب همان نظام‌نامه واحدی دانست که شما هم در همین گفتگو اشاره‌ای به لزوم تدوین آن داشتید. صنف بازیگران سینما در این زمینه تعامل و مذاکره‌ای با صنف تهیه‌کنندگان داشته است؟ درآینده نزدیک قرار است شاهد اتفاقی در این زمینه باشیم؟
-حتماً اتفاقاتی خواهد افتاد، نه‌تنها امروز که سال‌ها است در این زمینه تعاملاتی میان صنف‌های سینمایی در جریان است. حتی در چند مرحله این نظام‌نامه به شکل نهایی از سوی اصناف ارایه شده است. هنوز هم روی سایت خانه سینما نسخه اولیه نظام‌نامه سینمایی که از سوی اصناف تهیه و تدوین شده، هنوز وجود دارد.
زمانی که یک بازیگر با نبود امنیت شغلی مواجه است، حقوقش به‌عنوان یک مولف رعایت نمی‌شود، سهمی از بیمه درمانی و تامین اجتماعی به‌معنای بازنشستگی ندارد، در نبود این خدمات چرا یک بازیگر باید مالیات بپردازد؟* مثل سندملی سینما که مدت‌ها است در شورای عالی انقلاب فرهنگی منتظر نهایی شدن است.
-همه این موارد با همفکری مجموعه صنوف تاثیرگذار اتفاق افتاده است. چیزی نیست که بگوییم در تشکیلات سینمایی کشور چند نفر می‌نشینند و آن‌ها را می‌نویسند. همه این‌ها براساس همفکری و تعامل اصناف شکل گرفته و این همفکری و تعامل همچنان هم ادامه دارد...
* چرا هنوز به هیچ سرانجام اجرایی نمی‌رسد؟
-این مساله‌ای است که باید از سیستم بروکراسی و اداری دولت پرسید! این نظام‌نامه‌ها مشابه آنچه در نظام پزشکی، نظام مهندسی و یا دیگر نظام‌های صنفی وجود دارد، نیازمند مصوبه بالادستی است. کشور نیازمند یک نظام سینمایی مستقل است که در قالب آن بسیاری از این مشکلات رفع خواهد شد.
* می‌گویید متن این نظام‌نامه از طرف اصناف آماده است اما منتظر تصویب در دولت است؟
-بله. اگر بخواهید جزییات بیشتری از پیگیری تصویب این نظام‌نامه بدانید باید از هیات‌مدیره خانه سینما پیگیری کنید تا اطلاعات دقیق‌تری ارایه کنند. حتی نسخه نهایی «قرارداد واحد سینمایی» هم تا جایی که اطلاع دارم در شرف تدوین است. جلسات طولانی و متعددی با نمایندگان صنوف مختلف درباره این قرارداد برگزار شده است.
در مراکز خدمات مشاوره مسکن و ماشین، سال‌ها است که قرارداد واحد وجود دارد، اما متاسفانه در چرخه تولید سینمای ایران هنوز چنین قراردادی وجود ندارد.
* که اتفاقاً می‌تواند گام بلندی در زمینه شفاف‌سازی هم باشد و اعلام رقم قرارداد یک بازیگر تبدیل به «خبر» می‌شود و دیگر «حاشیه» نیست.
-دقیقاً. قرارداد واحد بخش بزرگی از مشکلات جدی در تولید سینما و دستمزدها را رفع می‌کند. البته همین جا که شما به «حاشیه» اشاره کردید، بد نیست این نکته را هم مطرح کنم که ای‌کاش مردم هم تا این اندازه به حواشی منعکس شده در فضای مجازی بها ندهند. ای‌کاش ذهن‌شان را متمرکز بر این حواشی نکنند. این‌ها همه واقعیت‌های جاری در سینما نیست. اینکه مثلاً یک نفر در یک گروه فضای مجازی ادعایی را مطرح کند، بدون آنکه حتی هویت مشخصی داشته باشد، نباید مبنای قضاوت باشد.
* باتوجه به اینکه در مقام رییس انجمن بازیگران سینما از نزدیک در جریان دغدغه‌های فعالان این صنف هستید، بد نیست تصویری بی‌واسطه از اهم دل‌مشغولی‌ها و مسایل آن‌ها از زبان شما بشنویم.
-اتفاقاً بد نیست به یکی از مسایل و دغدغه‌های مهم بازیگران در زمینه همکاری با تلویزیون اشاره‌ای داشته باشم. هرچند عنوان صنف ما «انجمن بازیگران سینما» است اما بخش عمده‌ای از اعضای این صنف، هنرمندانی هستند که بازیگران اصلی مجموعه‌های تلویزیونی بوده و هستند. در کنار این حجم از هیاهویی که درباره دستمزد چند بازیگر مطرح می‌شود، هیچ کس سراغ این مساله نمی‌رود که مجموعه بازیگران ما چقدر از تهیه‌کنندگان طلب‌کارند.
امروز کمتر بازیگری می‌توانید سراغ بگیرید که از تلویزیون طلبکار نباشد. نگرانی‌ها و دغدغه‌های بازیگران امروز دستمزد میلیاردی فلان بازیگر خانم یا آقا نیست که اتفاقاً فیلمش فروش میلیاردی هم داشته استیکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های همکاران بنده در صنف بازیگری، حجم بالای مطالبات به‌خصوص از تهیه‌کنندگان تلویزیونی است. نمی‌دانیم به کجا هم باید پناه ببریم و دادخواهی کنیم. در سینما جایی به نام شورای داوری وجود دارد که می‌تواند شکایت به آنجا برد و احقاق حق کرد، اما در همکاری با تلویزیون چنین امکانی وجود ندارد به خصوص در سال‌های اخیر که ورود بی‌رویه تهیه‌کنندگان غیرحرفه‌ای، موجب آسیب جدی به بدنه حرفه‌ای سریال‌سازان و آبروی تلویزیون وارد شود. افرادی که به‌صورت غیرحرفه‌ای وارد این میدان شده‌اند، پول از تلویزیون دریافت کرده‌اند اما آن را میان عوامل توزیع نکرده‌اند!
امروز کمتر بازیگری می‌توانید سراغ بگیرید که از تلویزیون طلبکار نباشد. نگرانی‌ها و دغدغه‌های بازیگران امروز دستمزد میلیاردی فلان بازیگر خانم یا آقا نیست که اتفاقاً فیلمش فروش میلیاردی هم داشته است. هرچند در تمام دوران فعالیتم در صنف، هیچ گاه با این مورد هم مواجه نبوده‌ام که تهیه‌کننده‌ای در سینما، بعد از آنکه فیلمش فروش اعجاب‌آوری داشته، سراغ انجمن بازیگران سینما بیاید و بگوید من می‌دانم در این صنف ۱۰، ۱۵ بازیگر از کار افتاده هستند که نمی‌توانند بازی کنند و می‌خواهم این بخش کوچک از سود فیلمم را به حمایت از این عزیزان اختصاص دهم زیرا این بزرگواران خشت اول سینمایی را گذاشته‌اند که امروز آثار ما در آن به چنین سودهایی می‌رسد.
* پس این بی‌توجهی جنبه صنفی هم دارد.
-در این زمینه البته الزامی نیست اما نکته اصلی این است که گویی هیچ کس حواسش به این بازیگران پیشکسوت نیست. بازیگرانی که به طور کامل از هرگونه حمایت دولتی بی‌بهره بوده‌اند و به‌واسطه یک جریان رسانه‌ای بر سر دستمزد چند بازیگر، آن‌ها هم سیبل انتقادها می‌شوند! همان بازیگری که سال‌ها امکان کار نداشته و یا اگر هم کاری داشته هنوز بخش زیادی از دستمزدش را نگرفته به‌واسطه همین حواشی مردم او را به چشم فردی با درآمد میلیاردی قضاوت می‌کنند! این بی‌عدالتی که حتی در «توجه» وجود دارد، آزاردهنده است.