خبرگزاری مهر، گروه استانها- زهرا بهرامی: مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان می‌گوید که ریزگردها به گلستان رسیده‌اند و در آیین نامه مقابله با ریزگردها، هیئت وزیران دستگاه‌های ملی را متولی مذاکره و تعیین پروژه اعلام کرده‌اند و دستگاه‌های استانی وظیفه‌ای ندارند اما اطلاع رسانی در این خصوص انجام شده است.
با امیر عبدوس به گفتگو نشستیم، گفتگویی که حول محور چالش‌های محیط زیست گلستان آغاز شد و به موضوع تله‌کابین در استان ختم شد.
*یکسال از حضور شما در گلستان می‌گذرد، به نظر شما هم اکنون مهم‌ترین چالش‌های محیط زیست گلستان چیست؟
اگر منظور شما چالش‌های اداره کل محیط زیست است که چالش‌های ما مربوط به منابع مالی است. با توجه به کاهش اعتبارات عمرانی در کل استان با عنایت ویژه استاندار و معاون عمرانی وی، اعتبارات عمرانی محیط زیست گلستان نسبت به سال گذشته ۳۰۰ میلیون تومان افزایش یافت و به دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان رسید.
*این اعتبار به‌طور قطع و یقین کافی نیست.
بله. پایه ضعیف بوده و کافی نیست؛ می‌طلبد برای حفظ محیط زیست منابع مختلف دیگری را جذب کنیم؛ البته مشکلات دیگری هم وجود دارد که طرح آن با مردم خوشایند نیست چراکه مردم مشکلاتی دارند و هنر من مسئول است که با حداقل امکانات و بودجه کارهای بزرگ انجام دهم و امیدوارم خداوند توفیق بدهد تا از امکانات موجود در گلستان بهترین نتیجه را بگیریم.
*و چالش‌های زیست محیطی گلستان؟
مشکلات اصلی و بروز یافته استان ریشه در تغییر اقلیم دارد. مشکلاتی همچون خلیج گرگان، خشک شدن تالاب‌ها، ریزگرد، تغییر اقلیم، خشک شدن جنگل‌ها و کاهش تنوع زیستی.
*منظور شما از تغییر اقلیم خشکسالی‌های اخیر است؟!
من به عنوان کارشناس محیط زیست نمی‌توانم نام خشکسالی را بپذیرم به اعتقاد من، ما وارد تغییر اقلیم شده‌ایم؛ خشکسالی دوره دارد و قابل بازگشت است اما تغییر اقلیم یک فرآیند پویاست که همین‌طور ما را به قهقرا می‌برد.
اسم خشکسالی را روی تغییر اقلیم گذاشتن؛ قضیه را کوچک دیدن است و این‌که ما خودمان را برای پیامدهای بعدی آن آماده نکرده‌ایم. عوامل تغییر اقلیم در گلستان بیشتر مشاهده می‌شود و تلاش کردیم آثار را به حداقل برسانیم.
*چگونه؟
تالاب‌های گلستان در فهرست تالاب‌های در معرض خطر قرار داشتند و تا پیش از این به‌طور مستقیم از نزولات جوی آبگیری می‌شدند. ابتدا با حق‌آبه تالاب‌ها از سد دانشمند آن‌ها را احیاء کردیم اما با توجه به این‌که رسوباتِ سیلابی که وارد کانال‌ها می‌شد بالا بود و کانال‌ها را پُر می‌کرد یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای لایروبی کانال‌ها اختصاص دادیم. خوشبختانه با بارندگی‌های مهرماه آلماگل و آجی گل به‌طور کامل و تالاب آلاگل تا حدودی آبگیری شد.
*وضعیت تالاب گمیشان که همچنان وخیم است؟
تالاب گمیشان بر اثر تغییر اقلیم دچار خشکیدگی شده و تلاش کردیم برای آینده تالاب گمیشان و خشکی خلیج گرگان برنامه داشته باشیم.
*مشخصا چه برنامه‌ای؟
با همکاری دانشگاه منابع طبیعی گرگان در حال تدوین مطالعه پیش بینی انواع سناریوهای موجود پسروی آب دریای خزر هستیم و امیدواریم اعتبارات این مطالعه تخصیص یابد.
*عده‌ای از کارشناسان خشکی تالاب گمیشان را بی ارتباط با توسعه پرورش میگو در گمیشان نمی‌دانند. نظر شما چیست؟
هیچ کدام از اظهار نظرها با یافته‌های علمی تطبیق پیدا نکرده. به اعتقاد من پرورش میگو می‌تواند به عنوان فرصتی برای کاهش تخلفات و برداشت‌ها باشد. کانال پرورش میگو ابتدا قرار بود از وسط تالاب عبور کند که این‌کار باعث می‌شد تالاب به دو قسمت تقسیم شود اما اجازه چنین کاری ندادیم و شواهد و تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد آبگیری تالاب گمیشان با احداث این کانال بهتر شده است.
*ظاهرا خشکسالی‌های اخیر پای ریزگردها را به گلستان هم باز کرده است؟
ریزگردهای گلستان بیشتر از سمت ترکمنستان وارد می‌شود و منشاء خارجی دارد؛ ریزگردها با منشاء داخلی می‌تواند تحت مدیریت محیط زیست گلستان باشد و با اعتبار طرح مقابله با ریزگردها مدیریت شود اما عملیات برون مرزی از اختیارات ما در استان خارج است و نیازمند رایزنی در امور خارجه است.
*یعنی شما تاکنون در این حوزه ورود نکرده‌اید؟
ما ورودی به حوزه برون مرزی نداشتیم چراکه وظیفه‌ای نداریم؛ آیین نامه مقابله با ریزگردها را داریم که هیئت وزیران دستگاه‌های ملی را متولی مذاکره و تعیین پروژه اعلام کرده‌اند و دستگاه‌های استانی وظیفه‌ای ندارند اما ما اطلاع رسانی کرده‌ایم.
*اعتبار ملی درخصوص ریزگردها به گلستان اختصاص یافته؟
در ریزگردها، کشور با تعیین اولویت هزینه‌ها را تقسیم می‌کند؛ هرچند ریزگرد وارد گلستان می‌شود اما آسیب‌های ما قابل مقایسه با خوزستان و اهواز نیست. من احساس می‌کنم اگر پروژه‌ای در مقیاس برون مرزی تعریف می‌شود با در نظر گرفتن این اولویت‌هاست.
*شما اشاره داشتید ریزگرد با منبع داخلی هم در گلستان داریم. با این توضیح شما، ظاهرا باید منتظر بمانیم گلستان مانند خوزستان شود تا اعتباری تخصیص یابد؟
بله ریزگرد داخلی داریم اما خیلی کم؛ کانون‌ها شناسایی شده و برای آن‌ها طرح و برنامه داریم و مدیریت می‌کنیم و نمی‌گذاریم به کانون‌های بحرانی تبدیل شود.
*قبل از حضور شما در گلستان، اداره کل حفاظت محیط زیست با احداث تله‌کابین در استان مخالف بود اما ظاهرا شما موافق اجرای تله‌کابین در گلستان هستید؟
در اولین نشست خبری هم عنوان کردم ما نمی‌توانیم گلستان را از حیث برخورداری از مرکز تفرجی که دارای تله‌کابین باشد محروم کنیم. مسیرهای تله‌کابین تماما مسیر جنگلی است به اعتقاد من تله‌کابین در گلستان با کمترین آسیب و تخریب و همچنین حداقل قطع درخت قابل انجام است.
در بعضی نقاط کشور ممکن است در اجرای تله‌کابین تخریب‌هایی اتفاق افتاده باشد اما نباید صورت مسئله را به خاطر تخریب‌ها پاک کنیم. تله‌کابین یک ظرفیت گردشگری برای گلستان است و چه بهتر تله‌کابین بر اساس توسعه متوازن شکل بگیرد و این‌گونه از طرح‌ها را از مرکزیت استان دور کنیم.
*اما ظاهرا شما هم موافق اجرای تله‌کابین در گرگان و هم علی‌آباد هستید؟
موافقت با تله کابین گرگان در سال ۹۵ و قبل از حضور من در گلستان اعلام شده و موافقت با تله‌کابین علی‌آباد را هم سال گذشته اعلام کردم. برای هر دو مجوز منطبق بر ضوابط محیط زیست صادر شده و در مراحل احداث هستند اما در مجوز شرایطی اعلام شده که باید لحاظ شود.
*چه شرایطی؟
ضوابط اجرا و کمترین آسیب. به اعتقاد من تله‌کابین مشاغل پایدار ایجاد می‌کند که به نفع محیط زیست است؛ اجرای این پروژه می‌تواند انگیزه مردم و مسئولان را برای حفظ ظرفیت‌های منطقه افزایش دهد.