به گزارش خبرنگار مهر، ایتالیا نخستین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپاست و روابط دو کشور نیز در سطحی عالی در جریان است. روابط فرهنگی ایران و ایتالیا نیز پیشینه مهمی دارد و در دوران معاصر نیز این روابط فرهنگی به قوت در جریان بوده است. به عنوان مثال برخی از بناها و میراث مهم فرهنگی و تاریخی ایران مانند مسجد جامع اصفهان، چهل ستون و... توسط ائوجینو گالدیری معمار و مرمت‌گر معاصر ایتالیایی مرمت شده است.
اکبر قولی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا از جامعه ایتالیا و فضای فرهنگی کنونی این کشور برای ارتباطات با ایران سخن گفت. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه مطالعه کنید:
شناخت بدنه جامعه ایتالیا از ایران بر چه اساسی است و تا چه حد با واقعیت‌ها همخوانی دارد؟
دو فرهنگ و تمدن غنی وبزرگ ایران و ایتالیا، ریشه‌های تاریخی مشترکی دارند. ضرورت شناخت این ریشه‌های مشترک، موجب شده که غالب ایتالیایی‌ها شناخت مطلوبی از گذشته تاریخی ایران داشته باشند.
مناسبات همه جانبه دو کشور همچنین موجب شده که این شناخت با رویکردی مثبت نیز همراه باشد. موفقیت و حسن عملکرد جامعه خرد، اما با کیفیت ایرانیان مقیم ایتالیا تاکنون، مؤید این رویکرد مثبت نظری در عمل بوده است.
علاوه بر این، کرسی‌های اسلام‌شناسی، ایران‌شناسی و زبان و ادبیات فارسی و شبکه دانش ناشی از آن نیز به سهم خود، نقش مؤثری در این خصوص ایفاء کرده است. در مقابل، تحریفات رسانه‌ای و چنان که گذشت، تردید در خصوص تحریف آمیز بودن تصویر رسانه‌ای ایران در ایتالیا نیز وجود دارد که روند امور و پاره‌ای تدابیر در کار کاستن از آن است.
ایران چه استفاده‌هایی از فضای فرهنگی کنونی ایتالیا می‌تواند داشته باشد؟
قدمت و قوت مناسبات همه جانبه ایران و ایتالیا، سرمایه گفتمانی و دیپلماتیکی است که نباید از اهمیت آن غفلت کرد و آن را به سهولت از کف داد. کافی است در نظر آوریم که مناسبات همه جانبه دو کشور در فضای بحران‌های اخیر نیز در بالاترین سطح در جریان بوده، ایتالیا نخستین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپاست و ایران نیز یکی از نخستین مقاصد گردشگران ایتالیایی محسوب می‌شود.
ترجمه متون فارسی از قرن شانزدهم میلادی و آموزش زبان و ادبیات فارسی از قرن نوزدهم در ایتالیا گسترش یافت. هفت کرسی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌های شهرهای رُم، ونیز، ناپل، بولونیا، ویتربو، تورین و پالرمو فعال است
این همه در شرایطی در جریان است که به تأکید دولت‌مردان دو کشور، این شبکه گسترده مناسبات، فرهنگ محور است. کافی است نقش ایتالیا و نمایندگان این کشور در اتحادیه اروپا در گفتمان منجر به توافق هسته‌ای و میانجی‌گری‌های پس از آن جهت حفظ این توافق در شبکه مناسبات دو کشور و فرهنگ محور بودن این مناسبات را در کنار هم در نظر آوریم تا اهمیت راهبردی فضای فرهنگی کنونی ایتالیا و دیپلماسی فرهنگی ایران در این کشور و نقش حساس رایزنی فرهنگی به عنوان یگانه متولی دیپلماسی فرهنگی ایران در ایتالیا، بهتر هویدا شود.
از چه تاریخی متون ادب فارسی به ایتالیایی ترجمه شدند؟ این ترجمه‌ها در میزان علاقه مردم ایتالیا چقدر به زبان فارسی چقدر تاثیر گذاشت؟
ترجمه متون فارسی از قرن شانزدهم میلادی و آموزش زبان و ادبیات فارسی از قرن نوزدهم در ایتالیا گسترش یافت. هفت کرسی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌های شهرهای رُم، ونیز، ناپل، بولونیا، ویتربو، تورین و پالرمو فعال است و رایزنی فرهنگی ایران نیز تاکنون چهل و سه دوره آموزشی زبان و ادبیات فارسی را برگزار کرده است.
همچنین، اخیراً اتاق ایران در دانشگاه تورین را نیز تجهیز و راه‌اندازی کرده است و دوره‌های دانش‌افزایی اساتید و دانشجویان زبان و ادبیات فارسی هر ساله با مساعدت بنیاد سعدی برگزار می‌شود. طرح برگزاری چهار دوره همایش سالیانه زبان و ادبیات معاصر فارسی رایزنی فرهنگی در دانشگاه بلونیا و انتشار مقالات آن نیز، نمونه‌ای از همایش‌ها در این حوزه است. همچنین، ترجمه و نشر آثار زبان و ادبیات فارسی از اولویت‌های رایزنی فرهنگی است که در حوزه ادبیات معاصر، توسط بنگاه‌های انتشاراتی نظیر «سی و سه پُل» و «بریوسکی» مستقلا در جریان است.
درباره تعداد و اهمیت نسخ خطی فارسی در ایتالیا بگویید؟
در جریان مناسبات تاریخی همه جانبه دو کشور و به ویژه با نضج این مناسبات از دوره آق قویونلوها و صفویه، گنجینه گران‌بهایی از نسخ خطی فارسی توسط سفرا و سیاحان ایتالیایی گردآوری شده که امروزه در کتابخانه‌های این کشور نگهداری می‌شود. خوشبختانه کتاب‌شناسی این آثار نیز تهیه شده و رایزنی فرهنگی هم در پایش‌های محیطی خود، تحقیقات مبسوطی در این خصوص به عمل آورده است.
مطابق معتبرترین کتاب‌شناسی نسخ خطی فارسی در ایتالیا، در حدود ۳۰ کتابخانه ۱۵ شهر ایتالیا، قریب به ۴۵۰ نسخه خطی فارسی حفظ و نگهداری می‌شود. قدیمی‌ترین نسخه خطی شاهنامه با تاریخ کتابت ۶۱۴ ه.ق یکی از این نسخ است که در کتابخانه ملی شهر فلورانس نگهداری می‌شود.
رایزنی فرهنگی ایران در ایتالیا در زمینه طرح تاپِ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی چه اقداماتی انجام داده است؟
رایزنی فرهنگی تلاش کرده که از امکانات طرح تاپ در ایتالیا نهایت بهره‌برداری را نماید و در این راستا، آثار هدف گذاری شده‌ای نظیر «لباس عید گنجشک» در حوزه ادبیات کودک و نوجوان، «حکمت‌نامه عیسی بن مریم (س)» در حوزه دینی، «سفر به گرای ۲۷۰ درجه» در حوزه ادبیات دفاع مقدس، «جویبار لحظه‌ها» در حوزه ادبیات معاصر فارسی و ... را با بهره‌گیری از حمایت‌های این طرح در قالب انعقاد قرار داد با معتبرترین ناشران ایتالیایی، ترجمه و روانه بازار نشر ایتالیایی زبان کرده است.
در پایان، درباره چشم‌انداز رایزنی فرهنگی کشورمان در ایتالیا بگویید.
رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا، نماینده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، یگانه متولی دیپلماسی فرهنگی ایران در ایتالیا است که با پرهیز از تصدیگری و تلاش برای برون سپاری، این دیپلماسی را بر مبنای پایش میدانی و مخاطب‌شناسی جامعه میزبان بومی ساخته و برمبنای سند برنامه اجرایی همکاری‌های فرهنگی دو کشور و تلاش برای انعقاد موافقتنامه و تفاهمنامه‌های همکاری دانشگاهی و ... ضامن منافع ملی در ساختار هم افزایی و هم پوشانی با مشارکین داخلی و خارجی تحقق میبخشد.
ایران‌هراسی ناشی از تحریفات رسانه‌ای، پشتوانه اجماع بین‌المللی در اعمال موج اخیر تحریم‌ها علیه ایران است، تحریف زدایی از این تصویر و ارایه چهره واقعی ایران و ایرانی از اولویت‌های ماست.
در برهه حاضر، که ایران‌هراسی ناشی از تحریفات رسانه‌ای، پشتوانه اجماع بین‌المللی در اعمال موج اخیر تحریم‌ها علیه ایران است، تحریف زدایی از این تصویر و ارایه چهره واقعی ایران و ایرانی از اولویت‌های ماست.
این اولویت، تأمین کننده اهداف تجارت فرهنگی جهت جذب گردشگر در اقتصاد مقاومتی و جلب اطمینان سرمایه‌گذاران نخستین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپا نیز است که رایزنی فرهنگی با اقداماتی نظیر طراحی و اجرای بزرگترین و جامع‌ترین پایگاه اطلاع‌رسانی اینترنتی ایران‌شناسی ایتالیایی‌زبان به نشانی irancultura.it؛ یا هماهنگی و پیگیری حضور ایران به عنوان مهمان ویژه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تورین در سال ۲۰۲۰ میلادی در تکاپو برای تحقق آن است.