به گزارش خبرگزاری مهر، جایزه بزرگ خوانندگان کودک و نوجوان کتابخوان ایران با عنوان «نشان هدهد سفید» همزمان با چهل سالگی انقلاب اسلامی و با هدف معرفی کتابهای تألیفی برگزیده در کتابخانه‌های عمومی، تقویت جریان تألیف و حمایت از آثار ایرانی به ویژه کودکان و نوجوانان و تشویق پدیدآورندگان و مولفان کشور، همزمان با ایام دهه فجر امسال برگزار می‌شود.
معیار و ساز و کار انتخاب آثار برتر
انتخاب کتابهای برگزیده در این جایزه بزرگ بر اساس «تعداد امانت گرفته شدن هرکتاب بر اساس آمار کتابخانه های سراسر کشور»، «نظرات و آرای کتابداران خبره کتابخانه‌ها و کارشناسان در مورد هرکتاب» و «آرای هیات داوران ۱۰۰۰ نفره از کودکان و نوجوانان» خواهد بود.
به این منظور هر ساله از بین کتابهای کودک و نوجوانی که به قفسه‌های کتابخانه‌های عمومی راه یافته‌اند، بر اساس آمار کتاب‌هایی که بیشترین آمار امانت را داشته‌اند، ۱۵۰ عنوان کتاب در زمینه کودک و ۱۵۰ کتاب در زمینه نوجوان فهرست می شوند. کارشناسان کتاب و کتابداران خبره کتابخانه‌های عمومی به این ۳۰۰ کتاب، بر حسب نگاه کارشناسی و شاخص‌هایی مانند تاثیر، نحوه، اشتیاق مخاطب، ارزش های ادبی و حرفه ای و محتوای کتاب، امتیازی بین ۱ تا ۴ می دهند.
در ادامه ۳۰۰ کتاب فهرست شده در فضای مجازی قرارداده می شود و از مخاطبان کودک و نوجوان خواسته می‌شود که به کتاب‌ها از ا تا ۴ امتیاز بدهند. از بین دو فهرست ۱۵۰ تایی، بر اساس امتیازهای کتابداران خبره، کارشناسان و مخاطبان فضای مجازی، دو فهرست ۲۰ کتابی انتخاب می شود.
این ۴۰ کتاب در اختیار گروه هزار نفره داوران کودک نوجوان قرار می‌گیرد. داوران کودک و نوجوان بر اساس شیوه نامه و کاربرگ هایی که در اختیار دارند، به کتاب های مورد علاقه خود رای می دهند و در نهایت در هر زمینه به ۳ کتاب برگزیده که بیشترین آرای داوران کودک و نوجوان را کسب کرده باشد، نشان هدهد سفید اهدا می‌شود.
شیوه انتخاب فهرست کتاب‌ها
هرکدام از فهرست ها شامل ۱۵۰ عنوان کتاب تالیفی پرامانت برای دو گروه سنی کودک و نوجوان است و کتاب ها تنها شامل کتابهای تالیفی خواهند بود. گروه سنی کودک شامل کتاب‌هایی است که برای گروه سنی «الف»، «ب»، «ج» (زیر ۱۲ سال) نشر شده اند و گروه سنی نوجوان شامل کتاب هایی است که برای گروه سنی «د» و «ه» (۱۲ تا ۱۷ سال) نشر شده‌اند.
فهرست کتاب‌ها به ترتیب پرامانت ترین کتاب‌ها تنظیم می‌شود و در دوره اول کتاب‌هایی که در بازه زمانی سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ تجدید چاپ شده اند و در آمار پرامانت هستند، در این فهرست قرار می گیرند. همچنین بازه زمانی امانت کتاب ها باید مربوط به دو سال اخیر باشد. به عبارت دیگر آمار امانت کتاب‌هایی محاسبه می‌شود که از مهر ۱۳۹۵ تا شهریور ۱۳۹۷ امانت گرفته شده‌اند.
نحوه داوری ۱۰۰۰ نفره آثار
در مرحله داوری هزار نفره این جایزه بزرگ، ابتدا کارشناسان و کتابدارها بر اساس شیوه نامه مشخص شده ۷۰۰ داور را از میان اعضای کتابخانه‌ها انتخاب می‌کنند و این داوران در ادامه ۳۰۰ داور کودک و نوجوان را بر اساس فراخوان انتخاب می‌کنند. پس از مشخص شدن حوزه جغرافیایی و کتابخانه ۳۰۰ داور کودک و نوجوان، مرحله نهایی داوری هزار نفره در در کتابخانه های سراسر کشور انجام می‌شود.
در این روند ۲۰ کتاب مشخص شده در اختیار داوران قرار می‌گیرد تا در یک بازه زمانی مشخص این کتاب‌ها را بخوانند و بر اساس شیوه نامه مشخص شده به این آثار رای و امتیاز دهند. در نهایت سه کتاب در زمینه کودک و سه کتاب در زمینه نوجوان که بیشترین امتیاز داوران کودک و نوجوان را کسب کنند به عنوان کتابهای برگزیده خوانندگان کودک و نوجوان معرفی می شوند و «نشان هدهد سفید» را دریافت می‌کنند.
در این مرحله کتابداران صاحب‌نظر در حوزه کودک، به عنوان داور کتاب برگزیده خود را از میان ۲۰ کتاب مرحله نهایی انتخاب خواهند کرد و چنانچه کتابی، هم در انتخاب کتابداران و هم انتخاب بچه ها قرار داشته باشد، صاحب «نشان طلایی هدهد سفید» می‌شود.
مراسم اهدای نشان هدهد سفید هر ۲ سال یک‌بار با حضور نمایندگانی از داوران نوجوان و نویسندگان، شاعران و کتابداران نمونه سراسر کشور برگزار خواهد شد و جوایز نویسندگان منتخب توسط نمایندگان داوران، نمایندگان کتابداران و مسئولان ذیربط به آنان اهدا خواهد شد.
مراسم پایانی جشنواره «نشان هدهد سفید» با معرفی آثار برگزیده، همزمان با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در ایام دهه فجر برگزار خواهد شد.
نام این جایزه براساس پیشینه اساطیری هدهد، در منطق الطیر عطار نیشابوری گرفته شده است که «هدهد» به عنوان مرغی خردمند، راهبر دیگر مرغان به سوی سیمرغ می‌شود و در داستان حضرت سلیمان نیز حامل نامه پیامبر به سوی بلقیس است و پسوند سفید نیز اشاره به سفیدی کاغذ دارد.