خبرگزاری مهر- گروه استانها: دیرزمانی است که همسایگی با کشور افغانستان باعث شده ایران تبدیل به میزبانی اجباری برای زن و کودک و جوان افغانستانی شود، عارضه‌ای که برخی اقتصاددانان آن را برای زمینه‌های کار و اشتغال جوانان ایرانی مضر می‌دانند، اما سخن که به بحث‌های کارگری باز می‌شود انتخاب اول کارفرمایان و پیمانکاران، جوان کوشای افغانستانی است.
اول آذرماه ۹۷ انتشار فیلمی در فضای مجازی باعث شد، قاچاق انسان برای برخی از مردم و مسئولان ملموس‌تر شود، واژه‌ای که در اولین بازخورد ذهنی انسان را به یاد باندهای پیچیده و مخوف انسان ربایی و فروش اعضای بدن می‌اندازد.
اما در این گزارش منظور ورود و خروج غیرقانونی افراد به داخل یا خارج مرز است که بیشترین مورد آن مربوط به چشم‌بادامی‌های افغانستانی است. شاید فتحعلی شاه قاجار خوابش را هم نمی‌دید که آن‌هایی که تلاش کردند هرات را از ایران جدا کنند روزگاری خودخواسته تلاش می‌کنند به ایران برگردند.
داستان‌هایی که افغانستانی‌ها از ورود غیرقانونی به ایران تعریف می‌کنند گاهی رنج‌آور و دل‌خراش و گاهی باورنکردنی است. خاطره جاساز شدنشان در صندوق‌عقب خودرو یا روایت مرگ هم‌سفرشان در اتاقکی کوچک که ۲۰ نفر آدم را در آن جا داده‌اند.
چرا به ایران می‌آیید؟
این سؤال برای برخی از افغانستانی‌ها کلیشه‌ای و تکراری است. اولین پاسخ عمر مرادی این است: «امنیت». بیشتر آن‌ها در پاسخ به این سؤال از همین واژه مهم برای زندگی استفاده می‌کنند.
«عمر» کارگر سنگ‌کار است و ۵ سال می‌شود که وارد ایران شده و حالا برای خودش خانه و زندگی دارد هرچند به‌سختی اما می‌گذرد. او در روستایی نزدیک به کابل زندگی می‌کرده است و به دلیل نداشتن کار و مهم‌تر از همه امنیت جانی تصمیم می‌گیرد به ایران بیاید.
هرچند پسرش همراه دایی‌اش به سوئد رفته‌اند و می‌گویند وضعشان خوب است اما عمر جرات حضور در کشوری که زبانش را نمی‌دانسته، نداشته است و به همین دلیل ترجیح داده در ایران مستقر شود.
بگذریم از داستان پر خطر ورودش به ایران آن‌هم با زن و بچه اما این نکته حائز اهمیت است که هیچ کجا مثل مرز خراسان جنوبی سختگیری نیست. او از مرز سیستان و بلوچستان وارد ایران شده و بعد ادامه ماجرا...
با خود می‌گویم نیروهای امنیتی از این‌طرف مرز را دو دستی نگه‌داری می‌کنند آن‌وقت قاچاقچی انسان محموله‌اش را از مرزهای دیگر وارد می‌کند.
قاچاق انسان در خراسان جنوبی نداریم
معاون سیاسی اجتماعی امنیتی استانداری خراسان جنوبی در این زمینه می‌گوید: تمام افرادی که در خراسان جنوبی آمارشان از اردوگاه اتباع بیگانه منتشر می‌شود مربوط به افغانستانی‌هایی است که از استان‌های دیگر به خراسان جنوبی آمده‌اند.
حسنی مقدم می‌خواهد به کار بردن واژه قاچاق انسان را بسیار وهم‌انگیز ندانیم یا این‌طور تعبیر نکنیم که به‌احتمال‌قوی این قاچاق‌ها توسط یک تیم حرفه‌ای سامان‌دهی و عملیاتی می‌شود. بلکه همه‌چیز یک روند طبیعی دارد.
وی می‌گوید: افغانستانی تا نزدیک مرز می‌آید و از آنجا با خودروهایی که مدتی است این حرفه را انتخاب کرده‌اند به داخل ایران می‌آیند.
وی به حوادثی که برای آن‌ها با این ورود غیرقانونی به وجود می‌آید هم اشاره می‌کند اما تأکید دارد که در خراسان جنوبی قاچاق انسان نداریم.
حسنی مقدم با اشاره به اتباعی که از دیگر استانها واردشده‌اند آمار ۸ ماهه امسال از افرادی که طردشده‌اند را ۳۶۶ نفر عنوان می‌کند که هیچ‌گونه مدرک شناسایی نداشته‌اند و اداره اتباع اقدام به بازگشت آن‌ها کرده است.
وی می‌گوید: این اتباع از مرز سایر استانها وارد استان شده‌اند که قصد سفر به سایر استان‌های کشور را نیز داشته‌اند و در مسیرهای ترددی دستگیر و طردشده‌اند.
البته دراین‌بین افغانستانی‌هایی هم هستند که توانسته‌اند از طریق راه‌های قانونی که وجود دارد در استان اقامت بگیرند. چراکه به گفته معاون سیاسی اجتماعی استاندار خراسان جنوبی از میان آن‌هایی که در ۸ ماهه امسال دستگیر شدند ۴۲۴ نفر مدارک هویتی داشته‌اند.
حسنی مقدم آمار کشفیات مرز را فقط مربوط به همان ۱۴ نفری که اول آذر دستگیر شدند عنوان کرد و تأکید داشت مرز خراسان جنوبی هیچ‌گونه کشفیاتی در این زمینه نداشته و ندارد.
زیرساخت لازم است
البته این ۱۴ نفر را مدیرکل گمرک خراسان جنوبی نیز تأیید کرده و به خبرنگار مهر گفت: در این چند سال این اولین مورد قاچاق انسان در مرز ماهیرود بود.
محمدعلی خاشی ادامه داد: درست است که تاکنون مورد این‌چنینی نداشته‌ایم ، اما لازم است زیرساخت‌ها و نیروی لازم را برای مراقبت بیشتر در ماهیرود داشته باشیم.
وی با تأکید بر اینکه نیروی انسانی در واحدهای پلیس گذرنامه و افرادی که در سالن مسافری اقدامات کنترلی انجام می‌دهند باید به لحاظ تعداد تقویت شوند، گفت: گیت وی یا ایکس ری و تمام آنچه مربوط به چک و کنترل مرز است هر چه قوی‌تر و پیشرفته‌تر باشد به‌مراتب کار کنترل بهتر و با دقت بیشتری خواهد بود.
وی به افزایش دوربین‌های مداربسته و همچنین اهمیت به زیرساخت‌های ایمنی و کنترل مرز توسط مسئولان اشاره کرد و افزود: همکاران ما در گمرک شرح وظایف خود در حوزه‌های امنیتی را به‌دقت و وسواس انجام می‌دهند.
ضرورت افزایش لاین های ورودی و خروجی در مرز
فرمانده مرزبانی خراسان جنوبی هم چندی پیش در کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت کالای اتاق بازرگانی بیرجند با اشاره به حجم زیاد ورود ماشین و کارگر از کشور افغانستان به مرز و بازارچه مرزی ماهیرود ادامه داد: حتی اگر برای بازرسی یک ماشین و یا یک فرد پنج دقیقه اختصاص بدهیم، بی‌شک کنترل و بازرسی همه افراد و ماشین‌ها مدت‌زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.
سردار منصور مسروری با اشاره به اینکه در محل بازارچه مرزی تنها یک لاین ورود و یک لاین خروج وجود دارد، گفت: افزایش لاین های ورودی و خروجی نقش مهمی در کاهش ترافیک و حجم ماشین‌ها در محل مرز و بازارچه مرزی دارد.
وی اظهار کرد: تلاش مرزبانی رونق گرفتن تجارت است ولی این ارتباطات در چهارچوبی منطقی و قانونمند شکل بگیرد.
فرمانده مرزبانی خراسان جنوبی ادامه داد: در زمینه بازرسی باید به سمت یک سری از تأسیسات و اقدامات فنی برویم به‌گونه‌ای که افراد با گذشتن از گیت بازرسی شوند که در حال حاضر چنین زیرساختی در مرز وجود ندارد.
مرزبان‌های مقتدر
معاون عملیات فرماندهی مرزبانی خراسان جنوبی هم در گفتگو با مهر درباره موضوع قاچاق انسان در استان این‌طور گفت: اینجا در استان پهناور خراسان جنوبی با بیش از ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان هوشیاری و دقت مرزبان‌های منطقه باعث شده ورود غیرمجاز اتباع بیگانه بسیار اندک و رقمی غیر قابل طرح باشد.
سرهنگ مراد خسروی تأکید می‌کند: مهم‌ترین نکته‌ای که در این استان وجود دارد همراهی رده‌های امنیتی، اطلاعاتی، نظامی و انتظامی استان و همچنین تعامل بین مرزبانی و مرزنشینان خون گرم استان است، تعاملی که باعث شده مرزبان و مرزنشین خود را یک تن دانسته و برای حفاظت از کشور همیشه آماده و گوش‌به‌فرمان باشند.
به‌هرحال، درد این مهمان‌های ناخوانده بر دل جوانان جویای کار سنگینی می‌کند، با مشکلات اقتصادی که این روزها بر ایران حاکم شده کاهش یک موقعیت شغلی خود به معنای ازهم‌گسیختگی یک خانواده است و این یعنی بزرگ شدن حلقه معضلات اجتماعی و حال به قول خود افغانستانی‌ها قیمت دلار باعث شده در زمان حرکت به سمت ایران تردیدشان برای آمدن دوچندان شود.