به گزارش خبرگزاری مهر، پنجمین جلسه «نقد و اندیشه؛ با موضوع روحانیت در فضای مجازی»، صبح امروز، ۲۶ دی ماه ۱۳۹۷ با حضور حجت الاسلام والمسلمین مهدی خاموشی، رییس سازمان اوقاف و امور خیریه و حجت الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در سالن الغدیر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.
حضور طلبه‌ها در فضای مجازی مجاهدت در امر تبلیغ است
حجت الاسلام والمسلمین خاموشی در این نشست با اشاره به این که فضای مجازی در شکل ابتدایی در قالب “web۱”بود، گفت: در این محیط رسانه‌های تحت وب و وب‌سایت‌های مختلفی در این محیط به وجود آمدند. سازمان‌های مختلف نیز سایت‌هایی را راه اندازی کردند. حضور روحانیت نیز مانند دیگر گروه‌ها به صورت جمعی و سازمانی در این محیط شکل گرفت.
او ادامه داد: در نسل جدید اینترنت، وب سایت‌ها وضوعیت خود را از دست داده‌اند و رفته رفته متروک می‌شوند. ظهور محیط‌های هم رسانی چون فیس‌بوک، توییتر، تلگرام، اینستاگرام نشان می‌دهند که وارد فضای“web۲” وارد شده‌ایم. البته در داخل کشور نیز پیام‌رسان‌هایی چون سروش، ایتا و بله شکل گرفتند. در واقع، پیام‌رسان‌ها در دهه خیر با رشد انفجاری مواجه بوده‌اند. در محیط “web۲” دیگر با «مخاطب» مواجه نیستیم. با «کاربر» روبه‌روییم.
خاموشی گفت: به این ترتیب، هر فردی نه تنها می‌تواند بی‌نهایت از فضای وب بهره ببرد، بلکه می‌تواند بی نهایت در این فضا تولیدکننده هم باشد. بنابراین، حضور روحانیت در این فضا از بداهت برخوردار است. اقتضائات موجود می‌طلبد که هر طلبه یک رسانه باشد و این امر به نظر من برای هر طلبه، مجاهدت در امر تبلیغات است.
به گفته خاموشی در فضای مجازی با پازلی روبروییم که هر کسی می‌تواند در آن نقشی ایفا کند. ما باید ببینیم که چه سهمی در این فضا داریم؟ مثلا در زمینه رسم‌الخط زبان فارسی ما باید بکوشیم که مقاله‌هایی را به این زبان تولید کنیم و فقط مترجم زبان های دیگر نباشیم. بنابراین، برای حفظ هویت فضای مجازی ایران، شورای عالی فضای مجازی شکل گرفت تا تعریفی ویژه از آن داشته باشیم. احکامی در این شورا تصویب شد که مهمترین آن شبکه ملی اطلاعات و زیرساخت آن بود. این زیرساخت شامل اریه خدمات مختلف به مردم ارایه تا ارتباط مردم با جهان و بالعکس است.
او با بیان این که شبکه ملی اطلاعات به معنای محدود کردن فضای مجازی نیست، گفت: اگر چنین شبکه‌ای با زیرساخت‌هایی که برای آن پیش‌بینی شده است شکل بگیرد، می‌توانیم در عرصه فضای مجازی سهم خواهی کنیم.
او با انتقاد از این که هاست برخی سازمان‌های مهم ایران در خارج از کشور وجود دارد، گفت: متاسفانه پلت فرم‌های امروزی خالی از راهبری مدیریت است. ما باید خودمان بتوانیم مدیریت فضای مجازی کشور خودمان را به دست بگیریم. چگونه می‌توان به پلتفرمی اجازه مدیریت فضای مجازی کشور را داد که مدیران و سهام داران آن در پی براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران هستند؟
رییس سازمان اوقاف و امور خیریه اظهار کرد: معتقدم که در شبکه‌های اجتماعی باید عملیات کرد. هیچ کشوری به رسانه‌های برانداز اجازه حضور نمی‌دهد. تمام کشورهای توانمند قوانینی را برای فضای مجازی کشورشان وضع کرده‌اند. بهتر است به جای آن که همواره از فیلترینگ فضای مجازی صحبت کنیم، آن را یک محدودیت قانونی در فضای مجازی قلمداد کنیم. زیرا آزادی بشر در دنیا واقعی هم ذیل قوانین اجتماعی محدود شده است. وضع قوانین جدی در فضای مجازی ضروریست.
او در ادامه سخنانش به بیان گزاره‌هایی برای الزامات حضور روحانیت در فضای وب پرداخت و گفت: در زمینه «رصد» ایجاد هسته نیمه متمرکز برای تولید و تجمیع داده‌ها و پایش مستمر فضای مجازی و سایبری فعلی، ایجاد هسته مبلیغین سایبری، توزیع داده‌ها میان آنها، رصد محیط‌های “web۲” نو، رصد پیشرفت‌های فنی در محیط‌های کاربرمحور، پایش فعالیت‌های گروه‌های هم‌سو، پایش فعالیت‌های جبهه معارض انجام شود.
او ادامه داد: برای «آموزش» نیز باید به تدریس مباحث نظری “web۲”، فلسفه IT، چیستی و بایسته های تبلیغ در “web۲”، آموزش تفکیکی کار در محیط‌های کاربر محور به طلاب، آموزش نرم‌افزارهای مرتبط و مهارت‌های آن مثل عکاسی، گرافیک و .... بپردازیم. روش‌های آموزشی می‌تواند حضوری، آنلاین و نرم افزاری باشد.
به گفته خاموشی توسعه محیطی برای هم‌رسانی این آموزش‌ها نیز ضروری است و باید خدمات اینترنتی خاص در اختیار آن نهادها قرار گیرد. وی پی ان خاص برای مباحث تبلیغی برای سایت های “web۲” ارایه شود. همچنین مشاوره‌های امنیتی، خدمات استدیوی تصویری برای شخصیت‌های تاثیرگذار، اینفلوئنسرها، ارایه رایگان تجهیزات استیجاری مثل نورپردازی، فیلم‌برداری و نرم افزارهای تدوین و ... ارایه شود.
او همچنین تعریف محتوای متناسب برای محیط های کاربر محور به تفکیک هر محیط ، تولید جمعی محتوا با همکاری حوزه‌های علمیه، ایجاد هاب‌های هم‌رسانی در لحظه برای محیط‌های تولیدی، در اختیارگذاری محتوای مذهبی، کلیپ‌های موضوعی به هنگام را از دیگر ضروریات حضور طلاب و روحانیون در فضای مجازی دانست.
خاموشی تاکید کرد: فضای مجازی به فقه امروز نیز نیاز دارد. باید فقیهان ما برای گزاره‌های مجهول حکم دهند. احکام اخلاقی، فقهی، جرایم آن و ... باید ذکر شود. مولفه‌های ساختاری هر حوزه از محیط های “web۲” نیازمند این احکام است. همچنین باید هماهنگی برای مراجع عظام و شورای مدیریت حوزه‌های علمیه برای گنجاندن دروس تبلیغ در فضای مجازی در برنامه‌های رایج مدارس علمیه صورت گیرد. تقاضا می‌کنم که آقای شهریاری این را در برنامه‌های خود قرار دهند تا طلاب با جریان امروز آشنا شوند.
او در بیان دیگر ضروریانت حضور روحانیان در فضای مجازی اظهار کرد: تحلیل و تعریف جامع مخاطب “web۲” و نیازهای اعتقادی، تبلیغی مذهبی آن مخاطب، تهیه محتوایی “web۲” با نگاه سیستم مقولات دینی ، مدل‌سازی برای حوزه‌های مختلف دین، استفاده از مفاهیم دانش “web۲” برای تبیین مفاهیم دینی مانند داده ای اخلاقی و ریزداده های آنها، نیز ضروریست. همچنین باید با مهندسی معکوس خدمات API کاربران مستغنی کنیم تا نیاز به سایت های خارجی نداشته باشند. اگر اینفلوئنسرها الزاماتی را باید از نظر ارزشی ، علمی، تکنیکی ، اخلاقی و ... را رعایت کنند، کسی معترض نمی‌شود. متاسفانه امروز هر کسی فالوئر بیشتری داشته باشد، غرور بیشتری دارد. چه بسا که آن فالوئر منقتد او باشد.
نگاه سلبی و ایجابی در فضای مجازی دو بال رسیدن به هدف
حجت الاسلام والمسلمین شهریاری نیز در این نشست با اشاره به توسعه حضور روحانیت در عرصه‌های اجتماعی در دوران پس از انقلاب اسلامی، گفت: فضای مجازی یکی کپی از فضای حقیقی است. اما امکاناتی بسیار بیشتر از فضای حقیق در اختیار کاربر می‌گذارد. روحانیان به دنبال وظایف تبلیغی خود باید در این فضا (در عرصه های آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و اطلاع‌رسانی) حضور داشته باشند.
او ادامه داد: ولی امر ما نیز در عرصه فضای مجازی حضور یافت و با پیام‌هایی که ارسال فرمودند، موجب بیداری اسلامی شدند. نگاه ایجابی و سلبی در زمینه فضای مجازی مانند دو بال هستند که ما را به هدف می‌رسانند. شهروندان از ما می‌خواهند که با مجرمان فضای مجازی برخورد صورت گیرد. از طرفی باید در مقابل یارگیری گروه‌های ضد انقلاب و گروه‌های تروریستی چون داعش در فضای مجازی ایستاد. در حوزه فیلترینگ باید نگاه سلبی داشته باشیم.
رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه یادآور شد: اما از نظر نگاه ایجابی، اگر ما نتوانیم خدمات دیجتالی خوبی به شهروندان ارایه کنیم، حاکمان خوبی نیستیم. دولت باید در این زمینه چابک‌سازی شود. در سال‌های اخیر کارهایی صورت گرفت. در فضای مجازی نباید همیشه در موضع دفاع قراربگیریم. باید حالت تهاجمی و حمله داشته باشیم تا عقب نیفتیم. حضور مهاجمانه در فضای مجازی مطالبه رهبری است.
او با بیان این که در زمینه‌های شبکه ملی اطلاعات و احراز هویت هنوز جایگاه قابل قبولی نداریم، گفت: ما باید بدیلی برای شبکه‌های مجازی داشته باشیم تا بتوانیم شاهد اثربخشی فیلترینگ باشیم. متاسفانه دروازه ورودی کشور درفضای مجازی باز است و هنوز فیلترکردن‌ها نتوانسه کارکرد خود را داشته باشد. باید کاری کنیم که قبل از آن که نیاز به ورود دستگاه قضا به جرایم باشد، جلوی وقوع جرم گرفته شود. از نظر من اراده حقیقی براری فیلترینگ تلگرام، توییتر و... وجود ندارد. ما باید از افرادی که صلاحیت و توان ایستادگی در برابر تهاجمات سایبری دارند بهره بگیریم. نمی‌توانیم از مردم عادی بخواهیم در برابر این تهاجمات بایستند. باید دانست که تهدیدات در فضای مجازی، تهدیدات حقیقی هستند. فیلترینگ به نظر من منطبق با نظر رهبری در زمینه تهاجمی عمل کردن در عرصه فضای مجازی است.