خبرگزاری مهر- سرویس بین الملل: انجمن کنترل سلاح آمریکا در تحلیلی به قلم «کلسی داونپورت» و «آلیسیا ساندرز زاکره» به بررسی آزمایش ماهواره توسط ایران و تفاوتهای آن با آزمایش موشکی و عدم مغایرت آن با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت پرداخته که در ادامه آمده است.
این روزها آمریکا و لهستان به طور مشترک در حال تدارک نشستی هستند که قرار است روزهای ۱۳ و ۱۴ فوریه در «ورشو» پایتخت لهستان با حضور وزرای خارجه شماری از کشورهای جهان برگزار شود. بنا به گفته «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، محور این نشست صلح و ثبات در خاورمیانه با تمرکز ویژه بر بحث مقابله با نفوذ بی ثبات کننده ایران در منطقه است.
بنابر گزارشها، بیش از ۷۰ کشور جهان به این نشست دعوت شده اند؛ هرچند که نشریه وال استریت ژورنال روز هفدهم ژانویه/۲۷ دی ماه در گزارشی اعلام کرد که وزرای خارجه چندین کشور اروپایی و همچنین «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این نشست شرکت نخواهند کرد.
این در حالی است که «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران در یک پیام توئیتری این نشست را یک «سیرک ضد ایرانی بی فایده» خواند و وزارت امور خارجه ایران نیز با احضار دیپلمات ارشد لهستان در تهران مراتب اعتراض خود را نسبت به برگزاری این نشست به میزبانی دولت لهستان اعلام و آن را «اقدامی خصمانه علیه ایران» خواند و بر اقدام تلافی جویانه تهران تأکید کرد.
به رغم این افت و خیزها و مخالفتهای آشکار، هنوز روشن نیست که نیت اصلی آمریکا از برگزاری این نشست چیست. اگر دولت «دونالد ترامپ» انتظار دارد تا حمایت از پویش تحریمها علیه ایران را تقویت کند، در این نشست احتمالاً با مخالفتهایی روبرو خواهد شد؛ زیرا تاکنون استراتژی آمریکا برای وادار ساختن تهران به پذیرش یک توافق جدید با مخالفت و انتقاد متحدان کلیدی آمریکا روبرو شده است.
در واقع اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و انگلیس دولت ترامپ را برای ماندن در توافق هسته ای چندجانبه موسوم به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) تحت فشار قرار دادند و به رغم تحریمهای آمریکا برای حفظ تجارت قانونی با ایران همکاری می کنند. در همین ارتباط. خبرنگار نشریه وال استریت ژورنال روز هفدهم ژانویه گزارش داد که کانال سازوکار مالی اتحادیه اروپا و ایران ظرف ۲ تا ۳ هفته آینده ثبت خواهد شد. وی گفته بود که این ساز و کار «در فرانسه ثبت می‌شود و مدیر آن نیز یک بانکدار ارشد آلمانی خواهد بود. و اینکه انتظار می‌رود بریتانیا نیز به عنوان سهامدار [به این ساز و کار] بپیوندد».
پرتاب ماهواره توسط ایران
با آنکه هیچ منع قانونی برای پرتاب ماهواره از سوی ایران وجود ندارد؛ برخی کشورها از جمله آمریکا و فرانسه پرتاب ماهواره توسط ایران را محکوم کرده و مدعی شدند که تکنولوژی مورد استفاده در پرتاب ماهواره در پرتاب موشکهای بالستیک نیز کاربرد دارد. گفتنی است که پرتاب ماهواره توسط ایران ناقض توافق هسته ای ایران یا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل نیست.
با این وجود، وزیر امور خارجه آمریکا همچنان پرتاب ماهواره توسط ایران را «تداوم سرپیچی [تهران] از جامعه بین المللی و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل» خواند! و با صدور بیانیه ای به مقامات تهران هشدار داد تا از اینگونه اقدامات خودداری کند و مدعی شد که مفاد این قطعنامه شامل پرتاب اجسام به فضا نیز می شود، زیرا این وسایل پرتاب «دربردارنده فناوریهایی است که از هرنظر کاملاً مشابه فناوری بکار رفته در موشکهای بالستیک از جمله موشکهای بالستیک قاره پیما است».
نکته قابل توجه آن است با آنکه پرتاب ماهواره اطلاعاتی مرتبط با توسعه موشکی در اختیار ایران می گذارد، تفاوتهای تکنیکی چشمگیری میان یک وسیله پرتاب به فضا و یک موشک بالستیک قاره پیما وجود دارد. به گفته «مایکل المان» کارشناس موشک در تحلیلی پیرامون پرتاب موشک ماهواره بر سیمرغ ایران خاطرنشان کرد که موشکهای بالستیک قاره پیما برخلاف وسایل پرتاب ماهواره، باید در حین ورود مجدد به اتمسفر از یک کلاهک محافظت کنند و برای رسیدن به ارتفاع لازم برای بُردی بیشتر لازم است که به قدرت پیشرانه بیشتری در مراحل بالاتر دست یابند.
المان، عضو ارشد مؤسسه بین المللی مطالعات استراتژیک اینطور نتیجه گیری می کند که موشک ماهواره بر سیمرغ «برای استفاده به عنوان یک وسیله پرتاب ماهواره طراحی و بهینه سازی شده است، نه به عنوان یک موشک بالستیک؛ حال چه برسد به حمله تسلیحات هسته ای. این موشک ماهواره بر مسلماً می تواند برای عمل به عنوان یک موشک بالستیک تغییر و تحول یابد، اما این نیازمند طراحی و پیکربندی جدید است».
گفتگوی علی اکبر صالحی پیرامون از سر گیری فرآیند غنی سازی ۲۰ درصد
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز ۱۳ اُم ژانویه گفت که تهران طراحی رآکتور سوخت خود برای غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم -۲۳۵ را آغاز کرده است. گفتنی است که طراحی رآکتور سوخت ناقض برجام نیست؛ با این حال در این زمینه محدودیتهایی برای فعالیت ایران وجود دارد. برجام ایران را ملزم می کند تا برای خرید سوخت و اورانیوم غنی شده مورد استفاده خود در رآکتور تحقیقاتی تهران قرارداد تجاری امضا کند.
علی اکبر صالحی دو روز پس از اظهارات خود در مورد طراحی رآکتور سوخت، خاطرنشان کرد که ایران می تواند فرآیند غنی سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد را ظرف سه یا چهار روز از سر بگیرد. در واقع، این مجموعه از اظهارات صالحی از سوی برخی رسانه ها به غلط تفسیر و اینگونه گزارش شد که ایران در حال تولید اورانیوم غنی سازی شده برای تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی است. یک چنین اقدامی از سوی ایران مسلماً نقض فاحش توافق هسته ای است؛ چرا که طبق این توافق، ایران مجاز به غنی سازی اورانیوم تا ۳.۶۷ درصد است.
شایان ذکر است با آنکه ایران در گذشته اورانیوم را تا سطح ۲۰ درصد غنی سازی می کرد؛ اما طبق توافق موقت با گروه ۱ + ۵ در سال ۲۰۱۳ و همچنین بخشی از توافق برجام، غنی سازی ۲۰ درصدی خود را متوقف ساخت.
بازنگری در سند دفاع موشکی آمریکا با تمرکز بر آینده محتمل موشکهای بالستیک قاره پیمای ایران
در روز هفدهم ژانویه، دولت ترامپ از نسخه بازنگری شده سند دفاع موشکی آمریکا که مشتمل بر استراتژی دولت این کشور برای مقابله با تهدیدات موشکی بود، پرده برداشت. این سند دفاعی همچنین بر تهدیدات موشکی از جانب «دولتهای سرکش»- که در این سند کره شمالی و ایران تعریف می شود- متمرکز است.
این نسخه بازنگری شده با ذکر توسعه [توان] موشکی ایران به عنوان چالش نخست، پیوسته به امکان پذیری توسعه موشک بالستیک قاره پیمای ایران و واکنش پدافند موشکی آمریکا اشاره می کند. این گزارش همچنین انتقال ادعایی موشکهای ایران به سازمانهای تروریستی که آمریکا و نیروهای متحد آن را در خاورمیانه هدف قرار می دهند، یک تهدید موشکی تعریف و ذکر می کند که «یکی از ابزارهای اولیه ایران برای تهدید و نمایش قدرت، زرادخانه موشکی این کشور است که مشخصه اصلی آن شمار رو به فزاینده موشکها و همچنین افزایش میزان دقت، بُرد و مهلک بودن آنهاست».
این گزارش ادعاهای ترامپ مبنی بر اینکه توسعه فنآوریهای ایران در عرصه فضا امکان توسعه آسان یک موشک بالستیک قاره پیما را برای تهران فراهم می سازد، تکرار می کند. گفتنی است که روز پانزدهم ژانویه (۲۵ دی ماه) تلاش ایران برای پرتاب ماهواره به فضا موفقیت آمیز نبود. کارشناسان فنی ادعاهای دولت ترامپ مبنی بر اینکه تکنولوژی مورد نیاز برای پرتاب ماهواره به فضا دقیقاً مشابه تکنولوژی مورد استفاده برای موشکهای بالستیک قاره پیما است را به چالش کشیدند.
در واقع، سند پدافند موشکی آمریکا برای مقابله با تهدید ادعایی از جانب موشک بالستیک قاره پیمای ایران، طرفدار ساخت یک پایگاه رهگیری زمین پایه دیگر در آمریکا برای تکمیل دو پایگاه موجود است.
در واقع بحث پیرامون ساخت سومین پایگاه رهگیری زمین پایه در آمریکا برای مقابله با تهدید آتی از جانب موشکهای بالستیک قاره پیما و مجهز به کلاهک هسته ای ایران در بهترین حالت غیرقابل اطمینان و مشکوک است. ایران به طور داوطلبانه متعهد شده است تا بُرد موشکهای بالستیک خود را به ۲۰۰۰ کیلومتر محدود نماید (در حالیکه موشک بالستیک قاره پیما دارای بردی حدود ۵۵۰۰ کیلومتر است) و هیچگونه شواهدی دال بر این که ایران در حال آزمایش سامانه های موشکی با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر است، وجود ندارد. تا زمانی که برجام به قوت خود باقی است، برنامه هسته ای ایران به محدودیتها و بازرسیهای سرزده ای که توانایی آن را برای ساخت یک سلاح هسته ای مسدود می کند، مشروط بوده و بنابراین این کشور را از مسلح شدن به موشکهای بالستیک مجهز به کلاهک هسته ای باز می دارد.
نسخه بازنگری شده سند پدافند موشکی آمریکا همچنین بدون ارائه شواهد و ادله معتبر ادعا می کند که از زمان خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران، پدافندهای موشکی آمریکا برای ممانعت تهران از دستیابی به سلاحهای هسته ای و موشکهای بالستیک قاره پیما بکار می رود.
درخواست سناتور الیزابت وارن برای بازگشت آمریکا به برجام
روز چهارم دسامبر ۲۰۱۸، سناتور «الیزابت وارن» در نشست کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا از بازگشت این کشور به برجام ابراز حمایت کرد. وی در اینباره اظهار داشت: «اگر ایران همچنان به [تعهدات خود] پایبند بماند، باور دارم که رئیس جمهور باید تصمیم بی پروایانه خود برای خروج از توافق هسته ای و وضع مجدد تحریمها را لغو کند؛ زیرا این توافق آمریکا و جهان را به مکانی امن تبدیل می کند». گفتنی است که وارن در بیانیه ای اعلام کرده که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰، آمریکا را مجدداً به برجام بازمی گرداند.
بیش از ۴۰ سازمان از جمله جی استریت، سیاست خارجی برای آمریکا، کمیته دوستان برای قانون ملی و پیروزی بدون جنگ یک بیانیه اصول در مورد سیاست آمریکا در قبال ایران امضا کرده و در آن از بازگشت آمریکا به برجام حمایت می کنند. انجمن کنترل تسلیحات نیز این بیانیه را امضاء کرده است.
این بیانیه اصول از اعضای کنگره می خواهد تا با تحریمهایی مخالفت کنند که در روند اجرای مفاد توافق هسته ای توسط سایر طرفها اختلال ایجاد کرده، مانع از بازگشت آمریکا به توافق هسته ای در آینده شود و ارسال کمکهای بشردوستانه به ایران را بلوکه نماید. این سازمانها همچنین از اعضای کنگره آمریکا می خواهند تا برای رفع نگرانیها از رفتار ایران از «دیپلماسی حسن نیت» حمایت کرده و با آغاز یک «جنگ انتخابی» با ایران مخالفت کنند.