به گزارش خبرگزاری مهر، با شروع جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹ و حضور روزافزون دانش آموزان در صحنه‌های دفاع از نظام جمهوری اسلامی که باعث ایجاد فاصله تحصیلی برای دانش آموزان رزمنده شد، وجود دغدغه‌های خاص مبنی بر عقب‌ماندگی از تحصیل به علت حضور در جبهه، آموزش و پرورش را بر این داشت تا ضمن اتخاذ تدابیری دغدغه تحصیل دانش آموزان رزمنده را کاهش دهد؛ در این راستا و به گزارش اداره کل امور شاهد و ایثارگر، در سال ۱۳۶۰، ستاد امداد و پشتیبانی جبهه و جنگ در وزارت آموزش و پرورش، استان‌ها، شهرستان‌ها و مناطق سراسر کشور تشکیل شد و اعزام به جبهه فرهنگیان و دانش آموزان و جمع‌آوری کمک‌های نقدی و غیر نقدی را از مدارس و ارسال به جبهه‌ها را بر عهده داشت.
در سال ۱۳۶۱ مجتمع‌های رزمندگان در جبهه و پشت جبهه تأسیس شدند و دانش آموزان رزمنده که به جبهه اعزام می‌شدند در این مجتمع‌ها ادامه تحصیل می‌دادند؛ بدین ترتیب، در طول ۸ سال دفاع مقدس تعداد ۶۰ مجتمع رزمندگان در جبهه و ۱۸۰ مجتمع رزمندگان در شهرهای پشت جبهه تشکیل شدند.
شرایط خاص فرزندان شهدا، مفقودین، اسرا و جانبازان و مسئولیت نظام در قبال آن موجب شد تا حضرت امام خمینی (ره) فرمان تاریخی و مهمی را در تاریخ ۶ فروردین۱۳۶۵ خطاب به سرپرست بنیاد شهید و امور ایثارگران «مبنی بر اهتمام رسیدگی مناسب به امور فرهنگی فرزندان شاهد» صادر کنند.
در مهرماه همان سال ارائه خدمات فرهنگی به دانش آموزان شاهد در قالب دو طرح نیمه‌متمرکز (مدارس شاهد) و طرح پراکنده (دانش آموزان شاهد سایر مدارس) شروع شد.
متعاقب فرمان مذکور و اساسنامه طرح شاهد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، اداره کل امور شاهد وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۳۶۹ تأسیس شد و این اداره مسئولیت برنامه‌ریزی و رسیدگی به امور آموزشی و پرورشی دانش آموزان شاهد را در راستای تکمیل برنامه‌های مصوب آموزش و پرورش در چارچوب دستورالعمل‌های مصوب ستاد مرکزی شاهد وزارت آموزش و پرورش عهده‌دار شد.
در سال ۱۳۶۹ اساسنامه مدارس ایثارگران به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید و اداره امور آن در آموزش و پرورش به عهده ستاد امداد و پشتیبانی جنگ و سپس به ستاد هماهنگی امور رزمندگان، جانبازان و آزادگان که بعداً به ستاد هماهنگی امور ایثارگران تغییر نام یافت محول شد.
در سال ۱۳۷۴، ستاد هماهنگی امور ایثارگران با اداره کل امور شاهد ادغام و با عنوان اداره کل امور شاهد و ایثارگران؛ وظایف محوله توسط اداره کل مذکور پیگیری شد.
با توجه به ویژگی‌های مخاطبین در مدارس شاهد و ایثارگران، امور حقوقی و رفاهی فرهنگیان ایثارگر و خانواده معظم شهدای فرهنگی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت،به‌ویژه وظایف مصوب وزارت آموزش و پرورش در اساسنامه طرح شاهد، در سال ۱۳۷۵ دو اداره کل مستقل با عنوان اداره کل امور تحصیلی فرزندان شاهد و اداره کل امور ایثارگران تشکیل و ارائه خدمات خاص فرزندان شاهد و ایثارگران ادامه یافت.
در سال ۱۳۸۱ مجدداً دو اداره مذکور با وظایف فوق ادغام و با عنوان دفتر امور شاهد و ایثارگران انجام‌وظیفه می کنند. تاکنون طرح‌های شاهد و ایثارگران در تشکیلات وزارت آموزش و پرورش زیر مجموعه وزیر آموزش و پرورش، معاون آموزشی، معاونت جنگ، معاون حقوقی و امور مجلس و معاون مشارکت‌های مردمی بوده است.
از سال ۱۳۸۹ این اداره کل زیر نظر وزیر آموزش و پرورش در حوزه وزارتی تحت عنوان «اداره کل امور شاهد و ایثارگران» به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
اداره کل امور شاهد و ایثارگران با تعداد ۱۴۱ مدرسه در سال تحصیلی ۱۳۶۵-۱۳۶۶ آغاز به کارکرده است و در سال جاری با ۱۳۵۰ مدرسه در خدمت خانواده‌های شاهد و ایثارگر است.