خبرگزاری مهر، گروه استانها- طیبه قدمی: به هزار ماسوله مشهور است؛ شهری با آب و هوای معتدل که در دامنه کوه ساخته شده و از شهرستان‌های بسیار زیبا و منحصر به فرد استان کرمانشاه بوده که چشمه‌های فراوان، آبشارها، جنگل‌ها، مراتع و باغ‌های سرسبز جلوه‌ای افسانه‌ای به آن بخشیده است.
«پاوه» را به یکی از سرداران «یزد گرد سوم» نسبت می‌دهند و معتقدند یزدگرد سوم این سردار را به منظور تجدید آئین زرتشت به این منطقه روانه کرده است و در قلعه «دژ» و «پاسگه» که هنوز در پاوه دیده می‌شود، بازمانده برج و باورهای آن سردار وجود دارد.
این شهرستان قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال داشته و در شمال غربی استان کرمانشاه با فاصله نزدیک به ۱۱۲ کیلومتر از مرکز استان و ۴۵ کیلومتری نقطه مرزی ایران و عراق قرار دارد.
این شهر دوست داشتنی آب و هوای معتدل و کوهستانی دارد و جاذبه‌های طبیعی آن جلوه‌ای زیبا و خاص آن بخشیده که سالانه باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی زیادی می‌شود.
شهرستان پاوه از شمال و شمال شرقی به شهرستان مریوان در استان کردستان، از شرق و جنوب به شهرستان جوانرود و از غرب به کشور عراق محدود می‌شود و از سه بخش به نام‌های باینگان، نوسود و مرکزی برخوردار بوده و ۷ دهستان دارد.
پاوه را به خاطر معماری پلکانی و شباهت به ماسوله «هزار ماسوله» می‌نامند
معماری آن یک معماری منحصر به فرد بوده و سازه‌ها و منازل مسکونی آن به شکلی طراحی شده‌اند، که پشت بام خانه‌ای که در ارتفاع کمتری از دامنه کوه ساخته شده حیاط خانه‌ای بوده که چند متر بالاتر از آن بنا شده است و به دلیل شباهت معماری این شهر با شهر ماسوله در استان گیلان آن را «هزار ماسوله» نیز می‌نامند.
شهر باینگان در بخش باینگان واقع شده و بخش مرکزی نیز شهر پاوه را در بر می‌گیرد. بخش نوسود نیز شامل دو شهر نوسود و نودشه است. از جمله دهستان‌های معروف این شهرستان نیز می‌توان به «شیوه سر» و «ماکوان» در بخش باینگان، شمشیر و هولی در بخش مرکزی و سیروان در بخش نوسود اشاره کرد.
هادی شریفی، مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پاوه در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص جاذبه‌های گردشگری این شهرستان اظهار داشت: شهرستان پاوه دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی در قالب جاذبه‌های مذهبی، جاذبه طبیعی و زیست‌محیطی و جاذبه‌های تاریخی و معماری است.
وی افزود: همانطور که می‌دانید شهرستان پاوه و منطقه اورامانات از طبیعت بسیار کم نظیری برخوردار است که چشم هر بیننده‌ای را خیره و هر گردشگری را مدهوش می‌کند.
شریفی تصریح کرد: برخی از جاذبه‌های طبیعی و زیست محیطی شهرستان پاوه، حتی معروفیت جهانی داشته و سالانه صدها هزار نفر از گردشگران را از سرزمین‌های دور و نزدیک به این دیار می‌کشاند.
رودخانه‌ها و آبشارها جلوه‌ای افسانه‌ای به پاوه بخشیده‌اند
وی ادامه داد: رودخانه‌ها و آبشارها یکی از مهمترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری شهرستان پاوه هستند که جلوه‌ای افسانه‌ای به این منطقه داده‌اند.
این مسئول گفت: شهرستان پاوه سه روستای نمونه گردشگری شمشیر، هجیج و خانقاه و چندین روستای هدف گردشگری دارد.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پاوه، روستاهای داریان و نسوه را از روستاهای برجسته هدف گردشگری برشمرد.
پاوه با ۱۷ اقامتگاه بیشترین اقامتگاه‌های بوم گردی استان کرمانشاه را دارد
وی افزود: در مجموع ۹ روستای هدف گردشگری در این شهرستان داریم؛ همچنین بیشترین اقامتگاه‌های بوم گردی استان کرمانشاه مربوط به این شهرستان است.
شریفی تعداد اقامتگاه‌های بوم گردی شهرستان پاوه را حدود ۱۷ اقامتگاه اعلام کرد و گفت: علاوه بر این اقامتگاه‌ها، مراکز تفریحی و رفاهی مجهزی چون رستوران‌ها و سفره خانه‌های سنتی در این شهرستان وجود دارد که می‌توانند به گردشگران زیادی خدمات ارائه دهند.
وی گفت: طبیعت بکر و روستاهایی که قابلیت بخش اکوتوریسم را دارند و واحدهای اقامتی برای گردشگران در آنها فراهم شده است، از مهمترین دلایل ایست که می‌تواند این منطقه را مقصد گردشگران قرار دهد.
وجود ۴ موزه شهری و روستایی در شهرستان پاوه
وی از وجود چهار موزه نیز در شهرستان پاوه خبر داد و گفت: از این تعداد دو موزه در شهر و دو موزه در روستاها قرار دارد.
شریفی تصریح کرد: دو تا از این موزه‌ها شامل «موزه مردم شناسی» میراث فرهنگی پاوه و مجموعه «آقای باقی شفیعی» در شهر پاوه قرار دارند. دو موزه روستایی شهرستان نیز در روستاهای شرکان و خانقاه واقع شده‌اند.
آب چشمه منحصر به فرد «چشمه بل» آب معدنی است
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پاوه گفت: «چشمه بل» یکی از جاذبه‌های منحصر به فرد شهرستان پاوه است که در حدود ۳۵ کیلومتری شمال شهر پاوه قرار دارد. این چشمه در کنار شاخه اصلی سیروان و در نزدیکی‌های روستای «هجیج» واقع شده و آب آن طبق بررسی‌های به عمل آمده «آب معدنی» است.
وی افزود: «چشمه هانه کوان» از دیگر چشمه‌های زیبا و جاذبه‌های طبیعی شهرستان پاوه است که در نزدیکی روستای دشه در قعر دره پاوه رود و بر دامنه آتشگاه قرار دارد. این چشمه در ۳ کیلومتری جاده پاوه نوسود و در یک جاده فرعی اما آسفالته به سمت روستای دشه در غرب پاوه قرار دارد.
شریفی با بیان اینکه این چشمه به صورت دائمی آبدهی داشته و از چشمه‌های پر آب منطقه هورامان محسوب می‌شود، گفت: در کنار این چشمه تأسیسات محدودی توسط بخش خصوصی برای پذیرایی از گردشگران ایجاد شده است.
آبشارهای پاوه جلوه‌ای افسانه‌ای دارند
وی افزود: از جمله آبشارهای زیبای این شهرستان نیز می‌توان به «مجموعه آبشارهای شرکان»، «درگماله»، «دشه» و «دری بر» اشاره کرد که جلوه‌ای افسانه‌ای دارد.
این مسئول تصریح کرد: مجموعه آبشارهای شرکان در دامنه‌های کوه دالانی و در نزدیکی روستایی به همین نام قرار گرفته‌اند و روستای مذکور بر فراز این آبشار قرار دارد.
وی افزود: آب این مجموعه آبشارها که ۲۵ متر ارتفاع دارد، نیاز باغ‌های شرکان را که عمدتاً باغ انارهستند، تأمین می‌کند و با طی کردن فاصله کمی وارد رودخانه سیروان خواهد شد.
شریفی ادامه داد: گردشگران برای دیدن این آبشارهای زیبا و سایت گردشگری باید از نوسود به سمت شرق و به طرف روستای «وزلی»، سپس «نروی» و در نهایت «شرکان» حرکت کنند.
وی گفت: دیگر آبشاره منحصر به فرد پاوه آبشار «درگماله» است که ۲۰ متر ارتفاع داشته و در دامنه کوه دالانی و نزدیکی شهر تاریخی نوسود قرار دارد.
این مسئول افزود: آبشار «دشه» نیز دیگر جاذبه طبیعی شهرستان پاوه بوده ۳۵ متر ارتفاع دارد و در دامنه کوه آتشگاه و در پایین‌دست روستای دشه و هشت کیلومتری غرب پاوه واقع شده است و گردشگران برای دیدن این آبشار زیبا نیز باید مسیری را که به سمت «چشمه هانه کوان» ختم می‌شود طی کنند.
وی ادامه داد: آبشار «دری بر» نیز از آبشارهای فصلی این شهرستان است که بر دامنه کم ارتفاع کوه شاهو و نزدیکی روستای متروکه‌ای به همین نام در مسیر جاده اصلی پاوه نوسود قرار دارد.
رشته کوه‌های شاهو، دالانی و غار مورگه با از جاذبه‌های منحصر به فرد پاوه
شریفی اشاره‌ای نیز به کوه‌های زیبای این شهرستان داشت و گفت: «کوه شاهو» که از شمال شرق روانسر آغاز شده و تا کناره رودخانه سیروان در نزدیکی روستای «داریان» امتداد دارد و یکی از این جاذبه‌های طبیعی شهرستان بود که ارتفاع آن حدود ۳۴۰۰ متر از سطح دریاست.
وی افزود: «کوه دالانی» به ارتفاع ۳۳۰۰ متر از سطح دریا دیگر جاذبه طبیعی شهرستان پاوه است. این کوه در منتها الیه شمال غربی منطقه هورامان قرار گرفته و شهرهای نوسود و نودشه در دامنه آن واقع شده‌اند.
این مسئول به دیگر جاذبه‌های گردشگری شهرستان پاوه اشاره کرد و گفت: «غار مورگه با» از دیگر جاذبه‌های این شهرستان است که در نقطه صفر مرزی ایران و عراق و در ساحل رودخانه سیروان و در دل جنگل‌های منطقه «مرخیل» واقع شده است.
ساخت مسجد جامع پاوه بر روی بقایای آتشکده ساسانی در دوران صدر اسلام
وی اشاره‌ای نیز به جاذبه‌های تاریخی این منطقه داشت و گفت: مسجد جامع شهر پاوه، امامزاده عبدالله (کوسه هجیج) و مقبره سلطان اسحاق از جمله این آثار است.
این مسئول افزود: مسجد جامع پاوه یک مسجد تک مناره‌ای بوده که در خیابان امام محمد شافعی در شمال شهر پاوه قرار دارد و ظاهراً بر روی بقایای یک آتشکده دوره ساسانی پی ریزی شده است.
وی تصریح کرد: این مسجد بدون صحن و از یک شبستان مستطیل شکل تشکیل شده و ۱۵ ستون چوبی دارد و در سالهای اخیر در محراب تعمیراتی صورت گرفته و شکل اصلی آن تغییر کرده است. هم چنین ساختمان جدیدی به سبک مسجد النبی مدینه منوره به آن الحاق شده است. مردم محل بنای این مسجد را به صدر اسلام نسبت می‌دهند و بر این باورند که این بنا در روزگار خلیفه دوم و به دستور فرزندش عبدالله بن عمر بنا شده است.
شریفی ادامه داد: آرامگاه امامزاده عبدالله (کوسه هجیج) نیز درحدود ۳۵ کیلومتری شمال غربی پاوه و درروستای هجیج قراردارد. همچنین مقبره سلطان اسحاق نیز در ۲۰ کیلومتری غرب پاوه و در نزدیکی روستای «شیخان» قراردارد.
جنگل بوزه پاوه زیستگاه کوچک‌ترین گوزن جهان به نام شوکا است
وی اشاره‌ای نیز به جنگل‌های این شهرستان داشت و گفت: جنگل «بوزه» بر دامنه کوه‌های کویله و ماکوان قرار گرفته و وسعت و تراکم زیادی هم دارد و زیستگاه کوچک‌ترین گوزن جهان به نام «شوکا» یا به اصطلاح محلی «فیله گیجه» است.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پاوه «مرخیل» را از دیگر جنگل‌های این منطقه برشمرد که به موازات جنگل بوزه قرار گرفته و تراکم زیادی دارد.
وی افزود: این جنگل در دامنه ارتفاعات کوه آتشگاه واقع شده و مشرف بر رودخانه سیروان است.
این مسئول ادامه داد: «تپه‌ول» جنگل دیگری در منطقه پاوه است که در دامنه‌های شرقی و غربی کوه بالانتاش و در نزدیکی‌های روستای دشه قرار دارد.
شریفی گفت: «جنگل دامنه شمال غربی شاهو» نیز عمدتاً در مسیر جاده پاوه- بل- کامیاران قرار گرفته و از وسعت و تراکم زیادی برخوردار است.
وی افزود: این جنگل از نزدیکی روستای داریان آغاز شده و از سمت شرق تا حوالی روستای پالنگان امتداد دارد و روستاهای قدیمی «اسپریز» و «زوم» در آن محصور شده‌اند.
این مسئول ادامه داد: «جنگل سردره» در ضلع شمال غربی شهر پاوه، جنگل «کاوینان» واقع در رو به روی شهر نودشه، جنگل «کوپانه» دراطراف شهر باینگان و روستای ساتیاری و جنگل‌های اطراف روستای زیارتگاهی نجار، واقع بر دامنه‌های کوه شاهو از دیگرجنگل های این منطقه هستند.
وی «دره گنجگه» و «دره زیته» را از دیگر جاذبه‌های طبیعی و مهیج این شهرستان برشمرد و گفت: رودخانه سیروان نیز مهمترین و معروف‌ترین رودخانه شهرستان پاوه است و مسیر نسبتاً طولانی و پرپیچ و خمی داردو پرآب‌ترین رودخانه استان کرمانشاه محسوب می‌شود که در بخش غربی و شمال غربی منطقه اورامان قرار گرفته و شاخه‌های فراوانی دارد.
«غار دست ساز خالو حسین» نمادی از پایداری و استقامت
شریفی اشاره‌ای نیز به جاذبه‌های تاریخی شهرستان داشت و گفت: «غار دست سازمرحوم خالو حسین» از جمله این آثار است و «خالو حسین کوهکن» مردی است که نامش همانند نام اساطیر بزرگی چون فرهاد کوهکن پرآوازه شده وهمگان را به بهت و حیرت واداشته است.
وی تصریح کرد: خالو حسین در ابتدا تنها می‌خواهد جایی کوچک برای نماز گذاردن خود بسازد، اما هر روز که گذشت عزمش بیشتر شد تا بنایی را بناء نهد که در طول ادوار، باقی بماند و نمادی برای پایداری و پایمردی مردمان دیار خود باشد.
این مسئول افزود: روستای هجیج یکی دیگر از پرجاذبه‌ترین نقاط استان کرمانشاه و از مناطق دیدنی اورامانات، که در ۳۴ کیلومتری پاوه و ۱۲۳ کیلومتری کرمانشاه قرار گرفته است این روستا علاوه بر جاذبه‌های طبیعی جذاب از نظر صنایع دستی و بافت روستایی نیز حائز اهمیت است. امام زاده سید عبید الله (کوسه هجیج) و رودخانه سیروان نیزاز جاذبه‌های این روستا هستند.
زیارت برادر امام رضا (ع) در روستای هجیج
وی وجود سد داریان را یکی از مهمترین جاذبه‌های طبیعی شهرستان برشمرد و گفت: در حاشیه این سد دو روستای هجیج و داریان قرار دارد که علاوه بر جاذبه سد وجود چشمه بل در روستای هجیج و همچنین بقاع متبرکه امامزاده سید عبدالله یا کوسه هجیج (برادر امام رضا (ع)) آن را به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل کرده است.
شریفی گفت: «روستای شمشیر» نیز بر دامنه جنوبی شاهو و در کیلومتر ۱۱۰ جاده اصلی کرمانشاه - پاوه واقع شده و زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل از ویژگی‌های آب و هوایی این روستا است.
وی افزود: «روستای خانقاه» نیز در ۲ کیلومتری جنوب شهر پاوه روبروی کوه آتشگاه واقع شده واز هر چهار طرف توسط درختان باغی محصور شده و جاده پاوه به خانقاه و ادامه آن تا روستای «گلال» آسفالت بوده و عبور از این مسیر جنگلی برای هر گردشگری پر از مناظر دیدنی و جذاب است.
شریفی ادامه داد: «ساتیاری» یکی از قدیمی ترین و زیباترین روستاهای اورامانات از توابع شهرستان پاوه و بخش مرزی باینگان است که فاصله آن تا مرکز استان کرمانشاه ۱۲۵ کیلومتر است.
وی وجود یادمان‌های دفاع مقدس را از جمله پتانسیل‌های گردشگری دفاع مقدس این شهرستان برشمرد و گفت: «یادمان شهدای پاوه» از جمله این مناطق است که در سال ۸۵ توسعه داده شد و اکنون یکی از مقاصد کاروان‌های راهیان نور و گردشگری دفاع مقدس است.
«روستای زنان گیوه باف میوان» معرفی از صنایع دستی شهرستان پاوه
به گفته وی از دیگر جاذبه‌های منحصر به فرد پاوه صنایع دستی آن است که از آن جمله می‌توان به روستای زنان گیوه باف «میوان» اشاره کرد که تمام زنان این روستا به گیوه بافی و فروش آن اشتغال دارند.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پاوه اشاره‌ای نیز به دیگر صنایع دستی شهرستان پاوه داشت و گفت: گیوه بافی (زیر پارچه‌ای) از مهمترین صنایع دستی این شهرستان بوده که به آن اشاره شد و قالیبافی، پارچه بافی (چوخه رانک)، نساجی وسبد بافی می‌توان به عنوان دیگر صنایع یاد کرد.
وی افزود: از مهمترین سوغات‌های این شهرستان نیز در کنار صنایع دستی چون کلاش هورامی، سجاده نماز و پارچه شال می‌توان به محصولات باغی، کشاورزی و لبنی از جمله انار، انجیر، توت، انگوردیم، گردو و مویز، رب انار، سقز (آدامس) کردی، روغن حیوانی و کشک اشاره کرد.
مرمت ۴ قرآن دست نویس دوران تیموری و صفوی
شریفی به اقدامات این اداره برای آماده سازی شهرستان و جذب گردشگران اشاره کرد و گفت: یک اقدام خوبی که جدیداً در شهرستان پاوه انجام شده این است که ما ۴ قرآن دست نویس که مربوط به دوران تیموری و صفوی است را در شهرستان مرمت کردیم و اکنون در روستاهای «زردویی»، «دودان» و «مسجد دخان» پاوه قرار دارند و آماده بازدیدعموم است.
وی تصریح کرد: از دیگر برنامه‌های مدنظر ما طی امسال راه اندازی موزه‌ها و نمایشگاه‌های مختلف صنایع دستی و سوغاتی‌های بومی و محلی بر پایه سیاه چادرها است. همچنین برنامه‌های مختلفی چون ورک شاپ‌های صنایع دستی را مد نظر قرار داده‌ایم.
این مسئول افزود: طی نوروز امسال در ورودی شهرهای این شهرستان از جمله شهرهای پاوه، باینگان، بانه وره و نودشه فروشگاه‌ها و و کارگاه‌های صنایع دستی را در کنار عرضه غذاهای بومی و محلی داریم.
وی ادامه داد: از دیگر اقدامات ما این است که در محل موزه مردم شناسی، علاوه بر نمایشگاه صنایع دستی هنرمندان و جشن‌های هر روزه، برگزاری برنامه‌های جانبی را نیز به همت یکی از صنعتگران خوب شهرستان خواهیم داشت.
راه اندازی گردشگری الکترونیک و ۲ فروشگاه صنایع دستی اینترنتی
وی تبلیغات امسال را به شکلی نوآورانه دانست و گفت: یک اپلیکیشن طراحی شده که به محض ورود به شهرستان در اختیار مسافران قرار می‌گیرد تا بحث گردشگری الکترونیک را نیز تجربه کنند. همچنین ۲ فروشگاه صنایع دستی اینترنتی را طراحی کرده‌ایم که طی آن گردشگران ما در محل‌های مختلف می‌توانند هم به صورت ورکشاپ از این فروشگاه‌ها بازدید و هم خرید اینترنتی انجام دهند و این فروشگاه‌های اینترنتی ما در شهرهای پاوه و باینگان قرار دارد.
شریفی در پایان از نظارت بر کلیه اماکن اقامتی گردشگری و خدماتی طی نوروز امسال خبر داد و گفت: کلیه اعضای ستاد را ملزم کرده‌ایم که در طول تعطیلات نوروز از مراکز اقامتی و پذیرایی بازدیدهای مستمری داشته باشیم تا گردشگران بتوانند با خیال راحت از بخش‌های مختلف بازدید کرد و نگران مسائل بهداشتی و قیمت‌ها نباشند.
با توجه به مطالب فوق، شهرستان پاوه یکی از مناطق منحصر به فرد گردشگری به ویژه در حوزه گردشگری بومی است که با ۱۷ واحد اقامتی بالاترین آمار اقامتگاه‌های بوم گردی استان را دارد، لذا می‌تواند مقصدی مناسب و منحصر به فرد برای گردشگران و به ویژه گردشگران خارجی باشد.