به گزارش خبرنگار مهر، بررسی‌های نظام‌های رتبه بندی دانشگاهی در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد که دانشگاه‌های ایرانی در ۵ نظام برتر رتبه بندی آموزشی، پژوهشی و اطلاع رسانی دانشگاه‌های جهان شامل وبومتریکس، شانگهای، کیواس و تایمز حضور چشمگیری داشته اند.
بررسی جایگاه دانشگاه‌های ایرانی در این رده بندی ها نشان می‌دهد که دانشگاه‌های کشور سال پرباری را پشت سر گذاشته اند.
۲۰۰ دانشگاه ایرانی در رتبه بندی وبومتریکس جهان
رتبه بندی وبومتریکس webometrics یکی از معتبرترین و جامع‌ترین مراجع رتبه بندی وب سایت‌های دانشگاهی است. این وبسایت هر سال دو بار گزارش رتبه بندی خود را ویرایش و آخرین تغییرات را اعمال کرده و گزارش جدیدی ارائه می‌کند.
وب سایت دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بر اساس ۴ شاخص تعداد صفحات وب دانشگاه در گوگل (Presence) با وزن ۵ درصد، تعداد ارجاع یا لینک‌های برقرار شده از سایر سایت‌ها به سایت دانشگاه (Visibility) با وزن ۵۰ درصد، تعداد استنادات ۱۰ نویسنده پر استناد دانشگاه در استنادات گوگل اسکولار (Openness) با وزن ۱۰ درصد و تعداد مقالات کیفی دانشگاه قرار گرفته در بین ۱۰ درصد مقالات پر استناد موضوع مربوطه در سایت سایماگو (Excellence) با وزن ۳۵ درصد ارزیابی و رتبه بندی می‌شوند.
ویرایش نسخه ژانویه ۲۰۱۹ رتبه بندی جهانی وبومتریکس که به ارزیابی حضور علمی و پژوهشی و آموزشی دانشگاهها در وب می‌پردازد، منتشر شد و حدود ۲۰۰ دانشگاه ایرانی در میان برترین‌ها هستند. در میان یک هزار دانشگاه برتری که با میزان استنادات مرتب شده اند، رتبه‌ای اعلام نشده است و تنها بر اساس بیشترین استنادات مرتب شده اند. حدود ۲۰۰ دانشگاه ایرانی در میان هزار دانشگاه برتر دنیا قرار دارند.
جدول ۱۰ دانشگاه برتر ایران از منظر رتبه بندی وبومتریکس بر اساس استنادات (CITATIONS)
| دانشگاه | استنادات |
| دانشگاه علوم پزشکی تهران | ۲۱۳۲۶۶ |
| دانشگاه تهران | ۱۱۳۳۹۵ |
| دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی | ۸۹۰۰۹ |
| دانشگاه تربیت مدرس | ۸۰۴۲۳ |
| دانشگاه صنعتی امیرکبیر | ۷۱۲۷۲ |
| دانشگاه شهید بهشتی | ۵۶۳۴۹ |
| دانشگاه صنعتی اصفهان | ۵۶۱۸۵ |
| دانشگاه علوم پزشکی مشهد | ۵۵۶۵۴ |
| دانشگاه علم و صنعت ایران | ۵۳۰۴۴ |
| دانشگاه علوم پزشکی اصفهان | ۵۲۵۲۶ |
افزایش تعداد دانشگاه‌های ایرانی در رتبه بندی موضوعی شانگهای
رتبه بندی شانگهای یکی از معتبرترین رتبه بندی‌های جهانی است که نتایج آن توسط دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ چین منتشر می‌شود. این رتبه‌بندی برای اولین بار در ژوئن سال ۲۰۰۳ میلادی منتشر شد و به صورت سالانه روزآمد می‌شود.
رتبه بندی منتشر شده در سال ۲۰۱۸ شانگهای ۱۰۰۰ دانشگاه برتر جهان را پوشش می‌دهد و کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیئت علمی، برونداد پژوهشی و عملکرد سرانه در نظام رتبه بندی شانگهای توسط شش شاخص ارزیابی می‌شوند.
در رتبه بندی جهانی شانگهای سال ۲۰۱۸، تعداد ۱۳ دانشگاه از ایران در این رتبه بندی حضور یافتند و این در حالی است که در سال ۲۰۱۷ تعداد دانشگاه‌های ایران در این نظام رتبه بندی ۸ مورد بود و لذا شاهد رشد این حضور هستیم. تعداد ۵ دانشگاه از جمله دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه شیراز، دانشگاه علوم پزشکی ایران برای اولین بار در نظام رتبه بندی شانگهای حضور یافتند.
دانشگاه‌های ایران حاضر در نظام رتبه بندی شانگهای شامل دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه شیراز، دانشگاه تبریز، دانشگاه علوم پزشکی ایران است.
جدول حضور دانشگاه‌های ایرانی در رتبه بندی موضوعی شانگهای سال ۲۰۱۸
| موضوع | دانشگاه‌های ایرانی دارای رتبه سال ۲۰۱۸ |
| ریاضی | ۲ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی امیرکبیر |
| فیزیک | ۳ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی اصفهان. صنعتی شریف |
| شیمی | ۲ دانشگاه: آزاد اسلامی. تهران |
| علوم زمین | ۲ دانشگاه: تربیت مدرس. تهران |
| علوم جوی | ۲ دانشگاه: آزاد اسلامی. تهران |
| مهندسی مکانیک | ۱۲ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی امیرکبیر. علم و صنعت ایران. صنعتی شریف. تهران. صنعتی نوشیروانی بابل. فردوسی مشهد. صنعتی اصفهان. صنعتی خواجه نصیر. تربیت مدرس. گیلان. تبریز |
| مهندسی برق و الکترونیک | ۱۱ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی شریف. صنعتی امیرکبیر. علم و صنعت ایران. تربیت مدرس. تبریز. تهران. فردوسی مشهد. صنعتی اصفهان. خواجه نصیر طوسی. کاشان. |
| مهندسی کنترل و اتوماسیون | ۷ دانشگاه: صنعتی امیرکبیر. علم و صنعت ایران. صنعتی اصفهان. آزاد اسلامی. صنعتی خواجه نصیر. صنعتی شریف. تهران. |
| مهندسی مخابرات | ۲ دانشگاه: صنعتی شریف. آزاد اسلامی |
| مهندسی علم و فناوری ابزار آلات | ۶ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی شریف. تهران. صنعتی اصفهان. صنعتی امیر کبیر. علم و صنعت ایران |
| مهندسی پزشکی | ۲ دانشگاه: صنعتی امیرکبیر. علوم پزشکی تهران |
| مهندسی کامپیوتر | ۵ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی امیرکبیر. صنعتی شریف. علم و صنعت ایران. تهران. |
| مهندسی عمران | ۱۰ دانشگاه: آزاد اسلامی. تهران. صنعتی امیرکبیر. صنعتی شریف. علم و صنعت ایران. تربیت مدرس. صنعتی اصفهان. صنعتی خواجه نصیر.. گیلان. تبریز |
| مهندسی شیمی | ۲۱ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی امیر کبیر. تهران. صنعتی شریف. علم و صنعت ایران. صنعتی اصفهان. تربیت مدرس. صنعتی نوشیروانی بابل. تبریز. فردوسی مشهد. رازی. صنعتی سهند. کاشان. اصفهان. یاسوج. بوعلی سینا. صنعتی خواجه نصیر. سمنان. شهید باهنر کرمان. علوم پزشکی تهران. گیلان |
| مهندسی مواد | ۸ دانشگاه: آزاد اسلامی. تهران. صنعتی امیر کبیر. صنعتی اصفهان. صنعتی شریف. علم و صنعت ایران. علوم پزشکی تهران. کاشان |
| علوم و فناوری نانو | ۵ دانشگاه: صنعتی امیرکبیر. صنعتی اصفهان. آزاد اسلامی. صنعتی شریف. تهران |
| علوم و مهندسی انرژی | ۱۳ دانشگاه: آزاد اسلامی. صنعتی شریف. تهران. صنعتی امیرکبیر. صنعتی نوشیروانی بابل. فردوسی مشهد. علم و صنعت ایران. صنعتی اصفهان. صنعتی خواجه نصیر طوسی. تربیت مدرس. تبریز. صنعتی سهند. کاشان |
| مهندسی و علوم زیست محیطی | ۴ دانشگاه: آزاد اسلامی. تربیت مدرس. علوم پزشکی تهران. تهران |
| منابع آب | ۵ دانشگاه: تهران. تبریز. آزاد اسلامی. صنعتی اصفهان. تربیت مدرس |
| علوم و صنایع غذایی | ۵ دانشگاه: آزاد اسلامی. تهران. فردوسی مشهد. علوم پزشکی شهید بهشتی. تربیت مدرس |
| بیوتکنولوژی | ۵ دانشگاه: آزاد اسلامی. علوم پزشکی تبریز. تربیت مدرس. علوم پزشکی تهران. تهران |
| مهندسی دریا و اقیانوس | دانشگاه صنعتی امیرکبیر |
| علوم و فناوری حمل و نقل | ۳ دانشگاه: تهران. علم و صنعت ایران. صنعتی شریف |
| مهندسی معدن | ۷ دانشگاه: تهران. آزاد اسلامی. صنعتی امیرکبیر. صنعتی اصفهان. باهنر کرمان. صنعتی شاهرود. تربیت مدرس |
| مهندسی متالورژی | ۸ دانشگاه: تهران. آزاد اسلامی. صنعتی امیرکبیر. فردوسی مشهد. علم و صنعت ایران. صنعتی اصفهان. صنعتی سهند. صنعتی شریف |
| علوم زیستی انسانی | دانشگاه علوم پزشکی تهران |
| علوم کشاورزی | ۴ دانشگاه: تهران. آزاد اسلامی. صنعتی اصفهان. تربیت مدرس |
| علوم دامپزشکی | ۲ دانشگاه: آزاد اسلامی. تهران |
| پزشکی بالینی | دانشگاه علوم پزشکی تهران |
| بهداشت عمومی | ۴ دانشگاه: علوم پزشکی تهران. علوم پزشکی اصفهان. آزاد اسلامی. علوم پزشکی شهید بهشتی |
| دندانپزشکی و علوم دهان و دندان | ۴ دانشگاه: علوم پزشکی تهران. آزاد اسلامی. علوم پزشکی شهید بهشتی. علوم پزشکی شیراز |
| پرستاری | ۳ دانشگاه: علوم پزشکی شهید بهشتی. تربیت مدرس. علوم پزشکی تهران |
| داروسازی و علوم دارویی | ۵ دانشگاه: علوم پزشکی تهران. علوم پزشکی مشهد. آزاد اسلامی. علوم پزشکی شهید بهشتی. علوم پزشکی تبریز |
| اقتصاد | دانشگاه تهران |
| مدیریت | ۵ دانشگاه: آزاد اسلامی. تهران. صنعتی امیرکبیر. صنعتی شریف. علم و صنعت ایران |
در موضوعات و رشته‌های جغرافیا، محیط زیست، اقیانوس شناسی، مهندسی هوا و فضا، سنجش از دور، علوم بیولوژیکی، فناوری پزشکی، آمار، حقوق، علوم سیاسی، جامعه شناسی، آموزش، ارتباطات، روانشناسی، مدیریت کسب و کار، مالیه و سرمایه گذاری، اداره عمومی، مدیریت هتلداری و گردشگری، کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه‌های ایرانی رتبه‌ای کسب نکرده اند.
افزایش تعداد دانشگاه‌های ایرانی در رتبه بندی کیواس
کیو اس (QS) به عنوان یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه بندی بین المللی شناخته می‌شود که توسط مؤسسه کاکارلی سیموندز انگلستان دانشگاه‌های جهان را رتبه بندی می‌کند.
روش شناسی رتبه بندی جهانی کیو اس از ۶ شاخص در ۴ حوزه کلی وضعیت آموزش، پژوهش، قابلیت جذب در بازار کار و بین المللی سازی جهت ارزیابی عملکرد دانشگاهها بهره می‌برد و منابع اطلاعاتی مورد استفاده آن شامل اطلاعات حاصل از نظرسنجی‌ها، اطلاعات ارائه شده از سوی دانشگاهها، اطلاعات پژوهشی دانشگاهها در پایگاه استنادی اسکوپوس است.
در رتبه بندی جهانی «کیو اس» سال ۲۰۱۹ تعداد ۸ دانشگاه کشور در ۱۳ حوزه موضوعی حضور دارند.
رتبه بندی موضوعی کیو اس بر اساس ۴ شاخص بررسی شهرت دانشگاه، ارزیابی کارفرمایان، تعداد استنادها به ازای هر مقاله و h-index صورت می‌پذیرد و این شاخص‌ها هر کدام با وزنی متناسب با هر حوزه موضوعی، جهت معرفی بهترین دانشگاهها مشخص می‌شوند.
رتبه بندی کیواس در سال ۲۰۱۹ میلادی دانشگاه‌های برتر دنیا را در ۴۸ حوزه موضوعی در قالب ۵ حیطه کلی علوم طبیعی؛ مهندسی و فناوری؛ علوم زیستی و پزشکی؛ علوم اجتماعی و هنر و علوم انسانی مورد رتبه بندی قرار داده است.
در رتبه بندی که در ۵ حیطه علوم طبیعی؛ مهندسی و فناوری؛ علوم زیستی و پزشکی؛ علوم اجتماعی و هنر و علوم انسانی صورت پذیرفته است، دانشگاه‌های ایران در سه حیطه مهندسی- فناوری، علوم زیستی-پزشکی و علوم طبیعی دارای رتبه در بین دانشگاه‌های برتر دنیا شده اند.
در رتبه بندی حوزه‌های موضوعی سال ۲۰۱۹ کیو اس، دانشگاه‌های ایران عملکرد مطلوبی دارند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۶، دانشگاه علوم پزشکی تهران تنها دانشگاه ایرانی حاضر در این رتبه بندی موضوعی بود.
حضور دانشگاه‌های ایران در سال ۲۰۱۷ از یک حوزه به ۸ حوزه موضوعی معماری و محیط انسان ساز؛ مهندسی عمران و سازه؛ مهندسی برق و الکترونیک؛ مهندسی مکانیک؛ کشاورزی و جنگلداری؛ پزشکی؛ داروسازی و شیمی ارتقا یافت و در سال ۲۰۱۸، حضور دانشگاه‌های برتر کشور در رتبه بندی موضوعی به ۹ حوزه موضوعی ارتقا یافت.
جدول عملکرد دانشگاه‌های ایرانی در رتبه بندی موضوعی کیو اس سال ۲۰۱۹
| حوزه | نام دانشگاه دارای رتبه در سال ۲۰۱۹ |
| مهندسی برق و الکترونیک | ۳ دانشگاه: صنعتی شریف. تهران. صنعتی امیر کبیر. شیراز |
| مهندسی مکانیک | ۶ دانشگاه: صنعتی شریف. تهران. صنعتی امیر کبیر. صنعتی اصفهان. شیراز. علم و صنعت |
| کشاورزی و جنگلداری | ۲ دانشگاه: تهران. صنعتی اصفهان |
| پزشکی | ۵ دانشگاه: علوم پزشکی تهران. تهران. علوم پزشکی شیراز. علوم پزشکی مشهد. علوم پزشکی تبریز |
| داروسازی | ۲ دانشگاه: علوم پزشکی تهران و علوم پزشکی مشهد |
| شیمی | ۳ دانشگاه: صنعتی شریف. تهران. صنعتی امیر کبیر |
| علوم کامپیوتر | ۳ دانشگاه: صنعتی شریف. تهران. صنعتی امیر کبیر |
| مهندسی عمران و سازه | دانشگاه صنعتی شریف |
| جغرافیا | دانشگاه تهران |
| زبان شناسی | دانشگاه تهران |
| فیزیک و علوم نجوم | دانشگاه صنعتی شریف |
| ریاضیات | ۲ دانشگاه: صنعتی شریف. تهران |
| آمار | دانشگاه صنعتی شریف |
| معماری و محیط انسان ساز | دانشگاه تهران |
| علم مواد | ۴ دانشگاه: صنعتی شریف. تهران. صنعتی امیر کبیر. علم و صنعت ایران |
۲۹ دانشگاه ایرانی در رتبه بندی تایمز برای اولین بار
یکی از رتبه بندی‌های مهم دنیا در زمینه دانشگاهها، رتبه بندی جهانی تایمز است که به صورت سالانه به ارزیابی و سنجش دانشگاهها در حوزه‌های موضوعی مختلف می‌پردازد. این رتبه بندی در ۱۱ حوزه موضوعی کلی دانشگاه‌های برتر جهان را بر اساس ۱۳ شاخص عملکردی معرفی می‌شوند.
این حوزه‌های موضوعی شامل مهندسی و فناوری، علوم زیستی، علوم فیزیکی، هنر و علوم انسانی، پزشکی، اقتصاد و تجارت، علوم اجتماعی، علوم کامپیوتر، روانشناسی، آموزش و حقوق است.
در رتبه بندی سال ۲۰۱۹ تایمز تغییرات قابل توجهی را در رتبه دانشگاه‌های ایرانی شاهد هستیم و تعداد دانشگاه‌های ایرانی حاضر در این رتبه بندی به ۲۹ دانشگاه افزایش یافت.
در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ از ایران تنها یک دانشگاه و در سال ۲۰۱۵ دو دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی اصفهان در این رتبه بندی حضور داشتند. در سال ۲۰۱۶ تعداد دانشگاهها به ۸ مورد، در سال ۲۰۱۷ به ۱۳ دانشگاه و در ۲۰۱۸ این تعداد به ۱۸ دانشگاه افزایش یافته است. در رتبه بندی سال ۲۰۱۹ با ورود ۱۱ دانشگاه جدید شاهد حضور ۲۹ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع ۱۲۵۸ دانشگاه برتر جهان از ۸۶ کشور هستیم.
دانشگاه‌های کاشان، علوم پزشکی مشهد، صنعتی شیراز، شهید مدنی آذربایجان، علوم پزشکی ایران، مازندران، علوم پزشکی شهید بهشتی، خوارزمی، شهید باهنر کرمان، صنعتی شاهرود و ارومیه برای اولین بار در رتبه بندی تایمز حضور یافته اند.
جدول دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه بندی بین المللی تایمز ۲۰۱۹
| حوزه موضوعی | دانشگاه دارای رتبه |
| آموزش | دانشگاه تهران |
| هنر و علوم انسانی | دانشگاه تهران |
| علوم اجتماعی | دانشگاه تهران |
| اقتصاد و تجارت | ۲ دانشگاه: تهران. اصفهان |
| پزشکی (پزشکی و دندانپزشکی) | ۵ دانشگاه: علوم پزشکی تهران. علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی مشهد. علوم پزشکی تبریز. علوم پزشکی شهید بهشتی |
| علوم زیستی | ۱۱ دانشگاه: صنعتی اصفهان. فردوسی مشهد. گیلان. علوم پزشکی ایران. اصفهان. شهید باهنر کرمان. شهید بهشتی شیراز. تبریز. تهران. ارومیه |
| علوم فیزیکی | ۲۴ دانشگاه: صنعتی نوشیروانی بابل. کاشان. صنعتی امیر کبیر. گیلان. علم و صنعت ایران. صنعتی اصفهان، صنعتی شریف، تهران. شهید مدنی آذربایجان. فردوسی مشهد. مازندران. شهید بهشتی. شیراز. صنعتی شیراز. تبریز. زنجان. الزهرا. بیرجند. اصفهان. خوارزمی. باهنر کرمان. صنعتی شاهرود. ارومیه. یزد |
| علوم کامپیوتری | ۹ دانشگاه: صنعتی امیرکبیر. صنعتی اصفهان. شیراز. تبریز. تهران. فردوسی مشهد. صنعتی خواجه نصیر. شهید بهشتی. اصفهان |
| مهندسی و فناوری | ۲۳ دانشگاه: صنعتی نوشیروانی بابل. تهران. گیلان. کاشان. مازندران. صنعتی شریف. صنعتی امیرکبیر. صنعتی اصفهان. فردوسی مشهد. علم و صنعت ایران. شیراز. صنعتی شیراز. تبریز. شهید مدنی آذربایجان. اصفهان. خوارزمی. صنعتی خواجه نصیر. شهید بهشتی. صنعتی شاهرود. ارومیه. زنجان. شهید باهنر کرمان. یزد |
روند رو به رشد رتبه دانشگاه‌های ایرانی در رده بندی‌های معتبر بین المللی نشان از رشد قابل توجه دانشگاهها در حوزه‌های مختلف علمی و شاخص‌های متعددی از جمله آموزش، پژوهش و زیرساخت‌ها دارد.