خبرگزاری مهر، گروه سیاست - فهیمه رضیان: مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۷ با استفاده از ابزارهای نظارتی خود، تا حدودی تلاش کرد در راستای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم گام بردارد.
تذکرات کتبی به وزرا و رئیس جمهور یکی از ابزارهایی است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای نظارت بر دولت استفاده میکنند. در تذکرات کتبی نمایندگان اغلب در مورد مشکلات حوزههای انتخابیه خود به مسئولان اجرایی کشور تذکر میدهند. این تذکرات از سوی هیأت رئیسه مجلس در پایان هر جلسه علنی قرائت میشود، اما در عین حال هیچگاه پاسخ وزرا و مسئولان اجرایی به این تذکرات در صحن علنی مجلس قرائت نمیشود. نمایندگان مجلس نیز معتقدند باید ساز و کاری طراحی شود تا این تذکرات تأثیرگذار تر باشد.
طبق آمار موجود رئیسجمهور رکورد دار دریافت تذکرات کتبی در سال ۹۷ بود. همچنین در میان اعضای کابینه، پس از رئیسجمهور، وزیر جهاد کشاورزی و وزیر راه و شهرسازی مقامهای دوم و سوم را در دریافت تذکرات کتبی دارند.
آمار تذکرات کتبی نمایندگان به مسئولان اجرایی کشور از تاریخ ۰۱/۰۱/۹۷ تا ۲۵/۱۲/۹۷
ردیف | مسئول اجرایی | تعداد تذکر |
۱ | وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح | ۲۹ |
۲ | وزارت اطلاعات | ۳۲ |
۳ | وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات | ۴۲ |
۴ | وزارت دادگستری | ۴۴ |
۵ | وزارت علوم، تحقیقات و فناوری | ۴۷ |
۶ | وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی | ۴۹ |
۷ | وزارت ورزش و جوانان | ۵۲ |
۸ | وزارت امور خارجه | ۶۰ |
۹ | وزارت نفت | ۶۳ |
۱۰ | وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی | ۹۶ |
۱۱ | وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی | ۱۱۰ |
۱۲ | وزارت امور اقتصادی و دارایی | ۱۱۱ |
۱۳ | وزارت آموزش و پرورش | ۱۶۱ |
۱۴ | وزارت صنعت، معدن و تجارت | ۱۷۸ |
۱۵ | وزارت کشور | ۱۹۴ |
۱۶ | وزارت نیرو | ۱۹۷ |
۱۷ | وزارت راه و شهرسازی | ۲۳۹ |
۱۸ | وزارت جهاد کشاورزی | ۲۵۳ |
۱۹ | رئیس جمهور | ۴۵۷ |
اما در این میان «سوال از وزرا» که در موضوعات ملی مطرح میشود ابزار نظارتی قویتری است. سوالات نمایندگان از وزرا ابتدا در صحن علنی اعلام وصول میشود و پس از آن به کمیسیون تخصصی ارجاع داده میشود. در صورتی که نماینده سوال کننده از پاسخهای وزیر در کمیسیون تخصصی قانع نشود سوال از وزیر در صحن علنی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در صحن علنی مجلس نیز اگر نماینده سوال کننده از پاسخهای وزیر قانع نشود پاسخهای وزیر به رأی نمایندگان مجلس گذاشته میشود. اگر نمایندگان مجلس نیز قانع نشود به وزیر مربوطه کارت زرد داده میشود.
طبق آئین نامه مجلس وزیری که سه کارت زرد دریافت کند باید روند استیضاحش طبق قانون اساسی در دستور کار مجلس قرار گیرد.
در سال ۹۷ نمایندگان مجلس شورای اسلامی ۹۴۰ سوال از وزرای کابینه پرسیده اند که البته تعدادی از آنها در صحن بررسی و بقیه در کمیسیونهای تخصصی مورد بررسی قرار گرفته است.
وزیر نیرو با ۱۰۶ سوال رکوردار استفاده نمایندگان از این ابزار نظارتی است، پس از آن وزیر راه و شهرسازی با ۹۷ سوال و وزیر کشور با ۸۸ سوال به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند.
سوالات نمایندگان دوره دهم از هر یک از وزرا از تاریخ ۰۱/۰۱/۹۷ تا ۲۶/۱۲/۹۷
ردیف | عنوان وزارتخانه | تعداد سوالات |
۱ | وزارت آموزش و پرورش | ۷۸ |
۲ | وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات | ۲۶ |
۳ | وزارت اطلاعات | ۱۹ |
۴ | وزارت امور اقتصادی و دارایی | ۶۸ |
۵ | وزارت امور خارجه | ۳۹ |
۶ | وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی | ۴۵ |
۷ | وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی | ۴۶ |
۸ | وزارت جهاد کشاورزی | ۸۲ |
۹ | وزارت دادگستری | ۲۱ |
۱۰ | وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح | ۸ |
۱۱ | وزارت راه و شهرسازی | ۹۷ |
۱۲ | وزارت صنعت، معدن و تجارت | ۶۳ |
۱۳ | وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات | ۴۷ |
۱۴ | وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی | ۳۶ |
۱۵ | وزارت کشور | ۸۸ |
۱۶ | وزارت نفت | ۳۲ |
۱۷ | وزارت نیرو | ۱۰۶ |
۱۸ | وزارت ورزش و جوانان | ۳۹ |
۱۹ | جمع کل سوالات | ۹۴۰ |
استیضاح وزرا:
از ابتدای سال ۱۳۹۷ تاکنون ۱۹ مورد درخواست استیضاح مطرح بوده است که دو مورد از آنها (به شرح ذیل) به صحن علنی راه یافته است.
ردیف | وزارتخانه | نام وزیر | نتیجه |
۱ | امور اقتصادی و دارایی | کرباسیان | طرح استیضاح در جلسه علنی مورخ ۰۴/۰۶/۹۷ (دعوت از وزیر طی مکاتبه شماره ۴۳۱۲۸ هیئت رئیسه در مورخ ۲۸/۰۵/۹۷ و عدم رأی اعتماد |
۲ | تعاون، کار و رفاه اجتماعی | علی ربیعی | دعوت از وزیر طی مکاتبه شماره (۲۴۱۳۱) در مورخ ۱۰/۰۵/۹۷ عدم رأی اعتماد به ادامه کار وزیر |
رأی اعتماد وزرا:
از ابتدای سال ۱۳۹۷ تاکنون، ۵ مورد جلسه رأی اعتماد در صحن علنی بررسی شده است که جدول آن به شرح زیر است:
ردیف | نام و نام خانوادگی | وزارتخانه | نتیجه رسیدگی |
۱ | فرهاد دژپسند | امور اقتصادی و دارایی | اخذ رأی اعتماد با ۲۰۰ رأی موافق |
۲ | محمد شریعتمداری | تعاون، کار و رفاه اجتماعی | اخذ رأی اعتماد با ۱۹۶ رأی موافق |
۳ | محمد اسلامی | راه و شهرسازی | اخذ رأی اعتماد با ۱۵۱ رأی موافق |
۴ | رضا رحمانی | صنعت، معدن و تجارت | اخذ رأی اعتماد با ۲۰۳ رأی موافق |
۵ | سعید نمکی | بهداشت، درمان و آموزش پزشکی | اخذ رأی اعتماد با ۲۲۹ رأی موافق |