خبرگزاری مهر، گروه استانها- اعظم محبی: بدون شک سیلاب هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی مهیب‌ترین بلای طبیعی در جهان محسوب می‌شود.
در استان‌های شمالی کشور وقوع این حادثه طبیعی زیاد اتفاق می‌افتد به عنوان مثال در سال ۷۱، ۸۰، ۸۱، ۸۴، ۸۸ و ۹۱ و اکنون هم ۹۷ سیل در گلستان روی داد یعنی به طور متوسط هر پنج سال یکبار سیل با این ابعاد مشاهده می‌شود.
اکنون بخش‌های زیادی از آق قلا، گمیشان، گنبدکاووس، سوادکوه، ساری، سیمرغ، میاندورود، نکا، بهشهر و گلوگاه درگیر آبگرفتکی و سیلاب هستند که در برخی از نقاط حجم سیل کمتر شده است.
یک کارشناس مسائل آب در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: شدت بارش و مدت زمان بارش در سیل تأثیرگذار است.
۴۵۰ میلی متر بارش سالیانه باران در گلستان
سیدمحسن حسینی افزود: شرایط نرمال متوسط سالیانه استان در گلستان ۴۵۰ میلی متر است اما بارشی که در این پنج روز (شامگاه ۲۶ اسفند تا صبح دوم فروردین) اتفاق افتاد بسیار متفاوت است و تا ۳۱۸ میلی متر هم رسید.
وی ادامه داد: در حوزه گرگانرود تقریباً ۱۹۰ میلی متر و در شرق استان هم ۳۰۰ میلی متر بارش داشتیم این در حالی است که انتظار داریم که ۴۵۰ میلی متر بارش در ظرف یک سال اتفاق بیفتد.
حسینی با بیان اینکه ۶۵ درصد بارش سالیانه استان ظرف پنج روز وارد عرصه‌های گلستان شد، اضافه کرد: در برابر این حجم از بارش پوشش گیاهی و سد کاری نمی‌توانست انجام دهد و دیگر نقشی در وقوع سیل نداشت.
نقش سدها در جلوگیری از سیل
این کارشناس ارشد آبخیزداری با اشاره به اینکه این حجم از بارش اگر در هرجا اتفاق بیفتد مطمئناً سیل را در پی دارد، گفت: سد دو نقش عمده در زمینه سیل دارد یکی زمانی که سد خالی است و ظرفیت خالی خود را از سیل پر می‌کند و باعث می‌شود آب به پایین دست رود.
وی با بیان اینکه نقش دیگر سد این است که آب را مستهلک و تعدیل می‌کند، تصریح کرد: روز ۲۶ اسفندماه پیش بینی شد که بارندگی اتفاق خواهد افتاد ولی رقم خاصی در آن ذکر نشد.
حسینی تأکید کرد: بعد از بارندگی کمیته مدیریت بحران تشکیل شد و در آنجا هم ذکر شد که آیا ظرفیت سدها را کاهش دهیم یا نه؟ ولی برای کاهش این ظرفیت باید میزان آب رودخانه‌ها، ظرفیت سدها، زمان بارش و زمانبندی تخلیه مد نظر قرار می‌گرفت.
سد گلستان و کبودوال تخلیه شدند
وی با بیان اینکه در مسیر این موضوع چهار سد داشتیم، اظهار کرد: گلستان و کبودوال تخلیه را شروع کردند ولی وقت نشد که بیشتر خالی شود چون بارش آغاز شد.
حسینی اضافه کرد: سد بوستان ۸۰ درصد، گلستان ۹۰ درصد و وشمگیر هم ۹۰ درصد پر بود که سیل این ظرفیت‌ها را پر کرد و شدت بخشی از سیل گرفته شد.
وی گفت: دبی اوج بوستان (حداکثر حجمی که یکدفعه وارد می‌شود) ۲۳۰ متر مکعب در ثانیه بود که سد آن را به ۱۰۲ مترمکعب در ثانیه تبدیل کرد.
حسینی ادامه داد: در سد گلستان هم دبی اوج ۷۰۰ مترمکعب بر ثانیه بود که سد آن را به ۵۴۰ مترمکعب بر ثانیه تبدیل کرد. این آب زمانی که از سد وشمگیر سرریز می کرد ۴۴۰ مترمکعب بر ثانیه بود.
طبق گفته وی چهار فیوز در مسیر آب ورودی به آق قلا، زده شد وگرنه حجم خسارت بیشتر از این بود.
۵ فروند بالگرد برای امدادرسانی
مدیرعامل هلال احمر گلستان هم در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در حال حاضر سه فروند بالگرد جمعیت هلال احمر در مناطق سیل زده گلستان حضور دارد و تا عصر جمعه این تعداد به پنج فروند بالگرد می‌رسد.
۳ فروند بالگرد در مناطق سیل زده گلستان حضور دارند و این عدد به ۵ فروند افزایش می‌یابد محمدعلی هروی افزود: از امروز با مساعد شدن شرایط جوی، از تمامی توان امداد هوایی جهت امدارسانی به سیل زدگان کمک می‌گیریم.
وی گفت: نمایشگاه بین المللی استان گلستان جهت اسکان مردم آماده شده است.
۱۲ روستای آق قلا درگیر سیل هستند
مدیر کل مدیریت بحران گلستان با بیان اینکه این سامانه بارشی باعث آبگرفتگی تمام شهرهای استان شد، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بارش پایه این سامانه ۱۲۰ میلی متر بود و در توسکاچال مینودشت به ۳۲۰ میلی متر هم رسید.
مجتبی جمالی با بیان اینکه شهرهای گنبدکاووس، آق قلا، گمیشان و بندرترکمن درگیر سیل بودند، ادامه داد: هم اکنون حدود ۱۲ روستای آق قلا و خود شهر دچار سیل و سیلاب شدند که بخش اعظمی از آن تخلیه کردند و تعداد اندکی باقی مانده و تلاش می‌کنیم که بقیه هم تخلیه کنند و در مراکز اسکان موقت ساکن شوند.
وی با اشاره به اینکه ارتفاع سیلاب در مناطق مختلف متفاوت است و شهر به مفهوم کامل دچار سیل گرفتگی است، افزود: جلسه مدیریت بحران در آق قلا تشکیل و تقسیم کار صورت گرفت تا کمک‌های تغذیه‌ای، آب، پتو و غیره صورت گیرد.
وی با بیان اینکه دستگاه‌های مختلف اعلام آمادگی کردند، تصریح کرد: الان برنامه ریزی بر این محور می چرخد که فرآیند رسیدن این کمک‌ها تسریع شود.
تخلیه روستاهای گمیشان
وی در خصوص سیلاب گمیشان گفت: اکنون شرایط سیل در گمیشان مانند آق قلا نیست و امیدواریم که مانند آن نشود اما پیش بینی این بود که سیلاب عصر به گمیشان برسد که تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده اما مسئولان در آماده باش هستند و دستور برای تخلیه صادر شده است و بخش قابل ملاحظه‌ای از ساکنان مجاور رودخانه تخلیه کردند.
جمالی ادامه داد: در گمیشان هم حدود ۶ روستای گلستان در معرض آسیب سیل هستند ولی اگر مانند حجم موجود آق قلا باشد امکان تغییر آمار هم وجود دارد.
شرایط گنبدکاووس به ثبات رسیده است
وی در خصوص گنبدکاووس بیان کرد: شرایط این شهر به ثبات رسیده و با مدیریتی که صورت گرفت شرایط رو به بهبود است و حتی اعلام آمادگی کردند که به آق قلا و گمیشان هم کمک کنند.
جمالی گفت: امکان برآورد خسارت سیل اکنون وجود ندارد زیرا برآوردهای روزهای مختلف متفاوت است و دستگاه‌های مختلف مشغول خدمات دهی هستند.
وی با بیان اینکه شدت سیل از دیروز افزایش یافته و زمین‌های کشاورزی زیادی زیر آب رفتند، تصریح کرد: در روز گذشته اعلام شد که آب ۵۰ روستا قطع شده که امروز به ۶۵ رسید و به دلیل متغیر بودن آمار نمی‌توان برآورد درستی ارائه کرد.
۲۵۰ هزار هکتار سطح زیر کشت گلستان آسیب دید
جمالی اظهار کرد: حجم خسارت بالا است و به عنوان مثال در بخش کشاورزی ۲۵۰ هزار هکتار سطح زیرکشت ما تحت تأثیر سیل بوده است.
وی تصریح کرد: با توجه به این کل استان درگیر سیل بودند ایجاد تعادل مطلوب و هماهنگی در این بحران کار سختی بود ولی اقدامات به نحو مطلوب انجام شد.
جمالی با بیان اینکه هلال احمر می‌تواند کمک‌های مردمی را جمع آوری کند، افزود: به طور موردی استان‌های خراسان شمالی، ستاد اجرایی حضرت امام (ره)، بنیاد مستضعفان و حتی شهرداری تهران اعلام آمادگی کرده و کمک‌هایی را برای سیل زدگان ارسال کردند.
وی بیان کرد: به نظر می‌رسد که گستردگی سیل در گلستان زیادتر از خراسان شمالی و مازندران باشد.
نبود استاندار گلستان در استان
اما در حالی که مدیر کل مدیریت بحران گلستان خدمات دهی به سیل زدگان را مطلوب ارزیابی می‌کند اما مردم منطقه نظر دیگری داشته و از کمبود امکانات و بی توجهی مسئولان شکایت دارند.
نکته جالب ماجرا اینجا است که سید مناف هاشمی استاندار گلستان هم در استان را ترک کرده و مردم سیل زده را تنها گذاشته است.
سیل اخیر تنها مختص گلستان نبود بلکه مازندران و بخش‌هایی از خراسان شمالی را هم درگیر کرد.
مدیر کل هواشناسی مازندران گفت که حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب و روان آب درجریان بارندگی اخیر در رودخانه‌ها و معابر مازندران جاری شده است.
این بارش شدید باران سبب آبگرفتگی شهرها و روستاهای شرق مازندران، از جمله سوادکوه، ساری، سیمرغ، میاندورود، نکا، بهشهر و گلوگاه شد. بعضی از ساکنان این مناطق برای رفت و آمد در خیابان‌ها از قایق استفاده کردند و برخی روستاها هم تخلیه شدند.
همچنین سه روستا در مازندران به صورت کامل تخلیه شد و در جاده فیروزکوه هم ریزش درخت و سنگ موجب مرگ یک جوان شده و در مجموع سه نفر طی سیل اخیر در مازندران فوت کردند.
سیل همچنین باعث فوت دو نفر در گلستان شد و تخریب جاده‌ها، اراضی کشاورزی، تأسیسات زیربنایی و غیره را به همراه داشت.
احیا جنگل‌ها، احداث سیل بندها، سدها، مخازن و کانال‌های سیلاب می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در وقوع سیلاب داشته باشد بنابراین باید این موارد در دستورکار مسئولان امر قرار گیرد تا کمتر شاهد سیل باشیم.