خبرگزاری مهر - گروه هنر- سیدسعید هاشم‌زاده: اگر می‌خواهید از تازه‌ترین اثر فیلمنامه‌نویس شهیر سینمای جهان، فیلمنامه‌نویسی که «آخرین وسوسه‌های مسیح»، «گاو خشمگین» و «راننده تاکسی» را در کارنامه دارد بگذرید، به‌نظر کار اشتباهی انجام می‌دهید.
فیلم تازه پل شرایدر، «نخستین اصلاح‌شده»، اولین کاندیداتوری او در بهترین فیلمنامه ارجینال را برایش به ارمغان آورد و یکی از سیاسی‌ترین فیلم‌های سال گذشته نیز محسوب می‌شود. فیلمی که با دیدگاهی دینی و اخلاقی به تعریف در می‌آید و روایتی در چارچوب دغدغه‌های مذهبی کلیسا و مبلغانش دارد.
پل شرایدر و فیلم دینی
شاید این تیتر را بیشتر باید به شکلی سوالی طرح کرد. پل شرایدر با نوشتن کتاب سینمای استعلایی و در واقع تبیین کردن این نظریه به یکی از مولفانی تبدیل شد که سوژه‌هایش نقبی به مسئله دین می‌زند و با مذهب سر و کار دارد. مثل برگمان. اما شرایدر لحن و شیوه خاص خود را دارد.
در «اولین اصلاح‌شده» او می‌کوشد به نور زمستانی نزدیک شود. فضاسازی، فیلمبرداری، مکان‌ها، موقعیت‌ها و کاراکترها و پرسش‌هایشان به جرأت تا نیمه فیلم وامدار اثر بزرگ برگمان یعنی «نور زمستانی» است. بدین خاطر است که می‌توان فیلم شرایدر را در چارچوب پرسش درباره چرایی دین و وظیفه آن در دوره معاصر دانست، اما یک سوم پایانی فیلم ورق بر می‌گردد. فیلم شرایدار بیش از حد رنگ و بوی سیاسی پیدا می‌کند و به سمت و سوی یک اثر دارای انقضا می‌شود و نقد اثر از اینجا آغاز می‌گردد.
چرا خوب؟ چرا بد؟
هنگامی که اثری درباره یک کشیش و دغدغه ایمان داشتن اوست، بی‌شک قرار است به پاسخ این پرسش یا به این مسئله برسیم که جریان ایمان داشتن وی به کجا ختم می‌شود، او در تردید می‌ماند، همانند نور زمستانی یا …
اما شرایدر در «اولین اصلاح شده» می‌کوشد تا کشیش را به وادی دیگر ببرد، به مسئله محیط زیست به عنوان یک ترس آخرالزمانی؛ ترسی که نابودی بشر را در پی خواهد داشت.
در واقع درام در اثر تازه شرایدر به نوعی واژگون می‌شود، تم تغییر می‌کند و پیامی سیاسی جایگزین پیامی معنوی می‌شود. این پیام به خارج شدن ترامپ از تعهدات سیاسی باز می‌گردد. دهن‌کجی به او که از نگاه فعالان محیط زیست، عملی غیرانسانی انجام داده است. این دیدگاه شرایدر و واژگونی درام او شاید بحث انتقادی باشد که بتوان نسبت به فیلم مطرح کرد.
بهترین سکانس
اما بهترین سکانس اثر، گفت و گوی کشیش و مایکل است. در فصل آغازین اثر. گفت و گویی بر سر امید یا ناامیدی. دقیق، جذاب و با ریتمی درست. جایی که کشیش به مایکل می‌گوید ناامیدی از درون بر می‌آید و نباید به آن دامن زد.
گودفری چشیر از منتقدان وب سایت راجر ایبرت به تحسین از فیلم می‌پردازد و آن را «جذاب و بی‌نظیر از مهم‌ترین هنرمندان سینمای آمریکا» توصیف می‌کند. پیتر تراورس نیز به ستایش از فیلم می‌پردازد و منتقد رولینگ استون بر این امر صحه می‌گذارد که فیلم فرمول جدیدی را در نسبت با دیگر آثار هالیوودی ارائه می‌دهد.