در جریان سوختن کلیسای نوتردام یک میلیونر پاریسی اعلام کرد حاضر است صد میلیون یورو برای بازسازی کلیسا کمک کند. هر چند مدتی بعد اعلام شد این میلیونر فرار مالیاتی دارد.در ایران اوضاع چگونه است؟

به گزارش خبرنگار مهر، کلیسای نوتردام که سمبل فرهنگ و تاریخ شهر پاریس بود به دلیل نامشخصی در آتش سوخت. در این میان یک میلیونر فرانسوی که صاحب چند برند جهانی است گفته که صد میلیون یورو برای بازسازی کمک خواهد کرد. هر چند مدتی بعد به نقل از لوموند اعلام شد که این میلیونر فرانسوی ۲ میلیارد یورو فرار مالیاتی دارد.

این پیشنهاد در حالی مطرح شد کهنه تنها خود دولت فرانسه بلکه جوامع بین المللی دیگر نیز حاضر به بازسازی این کلیسا بوده و می‌توانند کمک‌های خود را روانه این بناهای ٨۵٠ ساله کنند اما چرا یک میلیونر تصمیم می‌گیرد چنین پیشنهادی بدهد شاید یکی از دلایل آن به جا ماندن نام او در تاریخ بازسازی کلیساست اقدامی که برای همیشه تاریخ به نام این میلیونر ثبت خواهد شد.

از این نمونه پیشنهادات در کشورهای دیگر کم نیست که مردم کشوری حاضرند از درآمد خود برای حفظ میراث کشورشان هزینه کنند اما چرا در ایران چنین افرادی پیدا نمی‌شوند. چرا هیچ وقت میلیونرها و میلیاردهای ایران دست به چنین کارهای خیرخواهانه برای حفظ میراث فرهنگی کشورشان نمی‌زنند؟ چرا میلیونرهای آنها دست به جیب می‌شوند و میلیونرهای ایرانی دست از جیب بیرون نمی‌آورند؟

مردمان کدام کشور وطنشان را دوست دارند؟

حمیدرضا حسینی پژوهشگر میراث فرهنگی در اظهار نظری بیان کرد: این خیلی موضوع مهمی است. وقتی یکی از صورتکهای تخت جمشید در یک حراجی به فروش گذاشته شد و شکایت دولت ایران در مراجع قضائی بریتانیا به جایی نرسید، دولت به درستی استناد کرد که نمی‌تواند اثری را که دزدی می‌داند، خودش در حراجی بخرد، چون با این اقدام به این دزدی مشروعیت می بخشد و راه شکایات بعدی نیز سد می‌شود. جالب اینکه از صدها و بلکه هزاران ثروتمند ایرانی داخل و خارج کشور که همه سینه چاک وطن بودند و هستند، یک نفر در حراجی شرکت نکرد تا به صورت شخصی این اثر را بخرد و به سرزمین مادری برگرداند. حاصل اینکه در کشور ما ادعای وطن پرستی زیاد است، اما در عمل معلوم می‌شود که مردمان کدام کشورها واقعاً وطنشان را دوست دارند.

شاید بتوان در چندین سال پیش چنین افرادی را پیدا کرد که آثار تاریخی ایران را از چنگال قاچاقچیان می‌خریدند و یا مانع فروش آن به خارج از کشور می‌شدند محسن مقدم که حالا موزه‌ای به نام او ثبت شده از این دست افراد بود که حاضر به پرداخت مبالغی سنگین برای خرید آثار تاریخی می‌شد. اما در حال حاضر میلیونرهای ایرانی چنین هزینه‌هایی برای میراث فرهنگی کشورمان نمی‌کنند. سلبریتی هایی هم که جزو میلیونرها هستند چنین اقدامی انجام نمی‌دهند.

اعلام شماره حساب برای جمع آوری کمک از سوی میلیونرهای ایرانی

آیا می‌توان گفت که در میان ایرانی‌ها چنین انگیزه‌ای برای حفظ میراث فرهنگی کشور نیست و در میان مردم کشورهای دیگر این انگیزه وجود دارد؟ اگر چنین است چرا این کار تنها در حوزه میراث فرهنگی نیست میلیونرهای ایرانی در بهترین حالت شماره حسابی را اعلام می‌کنند تا مردمی که خواهان کمک هستند پولی به آن شماره واریز کنند. اقدامی که در مواقع بحران‌هایی مانند سیل و زلزله از سوی آنها به کرات دیده می‌شود.

در این باره علی صالحی از کارشناسان میراث فرهنگی به خبرنگار مهر گفت: سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی حفظ میراث در کشور اگرچه کمتر بودجه‌ای برای آثار تاریخی ایران دارد اما خلاقیت و ابتکاری نیز در به کار گیری همت و توان مالی ثروتمندان ایران نیز ندارد. به راحتی می‌توان انگیزه‌ای برای پولدارهای تهرانی ایجاد کرد تا آنها برای مشارکت در مرمت و بازسازی میراث فرهنگی ایران راغب شوند. اکنون برخی از آنها به سمت هتل سازی، رستوران داری روی آورده‌اند در خوشبینانه ترین حالت نیز تعدادی از علاقه مندان در این حوزه بناهای تاریخی را در بافت‌های سنتی شهرهای ایران خریداری و مرمت کرده‌اند اما همه اینها منفعتش تنها به خودشان می‌رسد. شاید بنای تاریخی در یک شهری را مرمت کرده‌اند اما آن بنا در اختیار خود و خانواده شأن قرار گرفته است. به عنوان مثال کسی نیامده برای میراث کشور هزینه‌ای کند. یکی از دلایل آن می‌تواند نداشتن پلان و برنامه‌ای برای این منظور در سازمان میراث فرهنگی باشد.

کمک‌های فرهنگی راهی برای فساد اقتصادی؟

در میان همه این حرف‌ها باید به این نکته نیز توجه کرد که ورود پول‌های مشکوک در حوزه فرهنگ و هنر مثل سینما و تئاتر در ایران در این سال‌ها حاشیه‌های زیادی داشته است. حاشیه‌های اقتصادی که سرانجام منجر به کشف فساد و پولشویی به بهانه حضور در فرهنگ و هنر شد. ورود متمولان ایرانی به حوزه میراث فرهنگی و گردشگری نیز ممکن است به دلایلی همچون پیدا کردن راه‌های نفوذ اقتصادی و فساد باشد. چنانچه در باره این میلیونر فرانسوی نیز خیلی زود اعلام شد که او فرار مالیاتی هنگفتی دارد. به همین ترتیب لازم است که متولیان فرهنگی ضمن دعوت از سرمایه‌گذاران برای حضور در پروژه‌های میراث فرهنگی، مراقب احتمال سوءاستفاده از این مسیر فرهنگی برای فساد اقتصادی نیز باشند. هر چند این گزاره نباید موجبات بدبینی بیهوده برای حضور در این عرضه شود.

مدتها پیش رئیس سازمان میراث فرهنگی از تعدادی برج سازان مشهور تهران دعوت کرد و خواست که در ساختمان برج‌های خود از صنایع دستی و معماری ایرانی استفاده کنند. برخی از آنها قبل از پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی چنین طرح‌هایی را پیاده می‌کردند اما بعد از این جلسات اتفاق جدیدی رخ نداد. این هم می‌تواند نمونه‌ای برای آن باشد که سازمان میراث فرهنگی خلاقیتی در دادن طرح به پولدارهای تهرانی ندارد.

شاید اگر آنها می‌دانستند که نامشان در کنار آثار تاریخی مهم ایران برای همیشه خواهد ماند دست به چنین اقداماتی می‌زدند. اما به واقع ما خیر برای میراث فرهنگی ایران نداریم. نوتردام در آتش سوخت و ۶۵۰ میلیون دلار مردم جهان به آن کمک کردند. ارگ بم نیز در زلزله سال ۸۲ فروریخت و مردم کشورهای دیگر کمک‌های خود را روانه ایران کردند. اما چرا یک ایرانی هیچ وقت بلند نمی‌شود تا از این میراث با هزینه خود حفاظت کند. آیا ایران میلیونر ندارد؟