خبرگزاری مهر – گروه استانها: حاشیه جاده بابلسر به بهنمیر از حصار نی پوشیده شده است. پشت این نیزارها که به جاذبه‌ای دیدنی تبدیل شده کشاورزانی مشغول کار و تلاش هستند.
بیش از ۱۵ هزار هکتار از مزارع مازندران به نیزار تبدیل شده ک اقتصاد جمعی از خانوارهای مازندرانی به ساقه‌های نی پیوند خورده است. قصه مزرعه، نی و شکر و طلای سرخ افسانه هزار و یک شبی است که نسل به نسل و سینه به سینه در دل مزارع و نیستان‌های شمال روایت می‌شود.
نی برای شکر شدن باید از قبل از عید در مزارع کشت شود و چند ماه طول می‌کشد تا برداشت و پس از انتقال به کارگاه، نیشکر یا طلای سرخ شود. شمار کارگاه‌های نیشکر در مازندران به انگشت شمار رسیده و در حال حاضر کمتر از ۲۰ واحد به صورت سنتی در استان فعال هستند و هرسال چرخ یکی پس از دیگری از حرکت باز می‌ایستد.
کارگاه نیشکر برادران احمدی نژاد در بهنمیر بابلسر همچنان سرپاست و مشغول آبگیری نی‌ها و تولید نیشکر هستند، کارگاهی سنتی و کوچک، مهدی احمدی نژاد درباره فرایند تولید نی به طلای سرخ توضیح می‌دهد و می‌گوید: نی‌ها پس از آبگیری و جوشاندن و هم زدن به طلای سرخ تبدیل می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: نی‌ها را پس از آبگیری در مخزن می‌ریزیم و به وسیله پمپ آن را به دستگاه دیگری منتقل می‌کنیم.
وی که علاوه بر کارگاه، به کشت نیشکر نیز مشغول است می‌گوید: چهار تا پنج هزار متر زمین را برای کشت دوم نیشکر آماده کردیم و فصل کشت از ۱۰ روز قبل از عید شروع و تا ۲۵ روز بعد از عید ادامه دارد.
سیل و ماندابی شدن مزارع و گل لای سبب شده تا برخی مزارع هنوز برای کشت نیشکر مهیا نشود
وی رطوبت را برای رشد گیاه نیشکر لازم می‌داند و به سیل اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: سیل و ماندابی شدن مزارع و گل و لای سبب شده تا برخی مزارع هنوز برای کشت نیشکر مهیا نشود.
درحالی که با بیل، نخاله‌ها و کف‌ها را از نی‌های درحال آبگیری شدن جدا می‌کند می‌گوید: برای کشت نیشکر، نی را به چند قسمت تبدیل می‌کنیم و در زمین به صورت خطی و با شخم و شیار ایجاد شده می‌کاریم و روی آن خاک ریزی می‌کنیم.
مهدی ادامه می‌دهد: قلمه‌ها به فاصله چند سانتی متری کشت می‌شود و در مدت کشت تا برداشت که هشت ماه طول می‌کشد به دو مرحله کوددهی و آب دهی نیاز دارد و این گیاه شدیداً به کرم ساقه خوار حساس است.
از قیمت و نرخ بالای نهاده‌ها گلایه دارد و می‌گوید: امسال نی محلی کمیاب بود و مجبور شدیم هر کیلو نی را تا هزار تومان از کشاورز خریداری کنیم و در حالی که دو هزار متر نیزار حدود سه تا هفت تن نیشکر تولید می‌کند.
درباره فرایند تولید نیشکر توضیح می‌دهد که آبگیری اولین مرحله بوده و ۳۵۰ کیلوگرم نی آبگیری می‌شود و پس از حذف ناخالصی‌ها ۲۲۰ لیتر باقی می‌ماند و پس از دو ساعت و نیم جوش خوردن، به ۶۰ لیتر شکر یا کف تبدیل می‌شود و در مجموع ۲۲۰ کیلو نی ۳۵ کیلوگرم شکر تولید می‌کند.
می‌گوید: هزینه‌های نگهداری کارگاه‌های نیشکر سرسام آور شده و به دلیل نداشتن سوددهی بسیاری از کارگاه‌های همجوار جمع شده‌اند و ما برای اینکه چرخ کارگاه بچرخد و به این کار علاقه داریم در آن فعالیت می‌کنیم.
هفت خان فروش محصولات
وی فرایند فروش محصولات را عبور از هفت خان رستم توصیف می‌کند و می‌گوید: از نظر بسته بندی با مشکل مواجه هستیم زیرا شکر نسبت به آب و هوا تغییر رنگ می‌دهد و نبود صنایع فراوری مشکلات را مضاعف کرده است.
احمدی نژاد با بیان اینکه درحال حاضر محصولات به صورت خرده فروشی و عمده فروشی عرضه می‌شود می‌گوید: اگر برای صادرات محصولات برنامه ریزی شود کشاورزان رغبت بیشتری برای تولید خواهند داشت.
شکر سرخ در حوزه غذایی، صنعتی، تهیه خورشت، آش ترش، فسنجان مورد استفاده قرار می‌گیرد و تهیه برنجک، شربت و غیره از جمله کاربری‌های آن است و در حال حاضر کیلویی ۱۲ هزار تومان به مصرف کننده می‌رسد.
حسن عنایتی مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تولید نیشکر بیشتر در شهرهای مرکزی از جمله بابلسر، جویبار، قائمشهر و سوادکوه انجام می‌شود گفت: سطحی حدود ۱۵ هزار هکتار از مزارع استان مربوط به نیشکر است.
وی شمار کارگاه‌های فعال نیشکر را در استان حدود ۲۰ کارگاه بیان کرد و گفت: کارگاه‌های نیشکر بیشتر سنتی و کوچک هستند و بسیاری از کارگاه‌ها در استان جمع شده‌اند و لازم است در کنار تولید نیشکر به صنایع فراوری آن توجه شود.
وی نبود صنایع فراروی را از جمله مشکلات فراروی بیان کرد و افزود: نیشکر بیشتر در مزارع کم بازده کشت می‌شود و گیاهی چندسال کشت است و می‌تواند چند سال پیاپی از آن برداشت کرد و این مسئله سبب صرفه اقتصادی آن شده است.
پیشینه تولید نیشکر
نیشکر گیاهی چندساله بوده و حدود ۴ تا ۷ سال عمر دارد که مرکز اصلی آن گینه است و ازآنجا به هندوستان و سپس به ایران آورده شده است، کشت گیاه نیشکر در ایران سابقه بسیار طولانی دارد و در مناطق جنوبی از خوزستان تا سیستان و بلوچستان و در شمال (مازندران) کشت می‌شده است و در زبان محلی نیشکر را (للِه) گویند که در زمان صفویه (شاه‌عباس) قلمه آن از هند به مازندران آورده شد و در مناطق مستعد این استان کشت شد.
نیشکر با توجه به اینکه در مناطق جلگه‌ای به‌خوبی رشد می‌کند، می‌تواند به‌عنوان محصولی استراتژیک در خودکفایی کشور نقش داشته باشد، محصول فراوری‌شده آن شکر قرمز یا شکر لَلِه است، این گیاه که دارای ۶ تا ۳۷ گونه بوده، دارای ساقه ضخیم و بندبند، به بلندی ۲ تا ۶ متر که قسمت داخلی ساقه آن لیفی و دارای مقادیر زیادی عصاره شکر است، شکر قرمز عصاره نیشکر است که پس از آبگیری ساقه‌های آن، در دیگ‌های مخصوص، پخته و در مصارف گوناگون خوراکی و دارویی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
کشت و فراوری نیشکر در مناطق مختلف مازندران از جمله شهرستان بابلسر انجام می‌شود و کشاورزان زیادی در این بخش فعال هستند.