به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله اعرافی صبح امروز در همایش ملی «نظریه علم اسلامی و کاربست آن در نظام آموزش پرورش» که در سالن همایش‌های غدیر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، با اشاره به اینکه بحث علم اسلامی موضوعی بسیار مهم و حیاتی است، گفت: باید از خدمات دفتر تبلیغات اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و همین طور آموزش و پرورش و سایر نهادهایی که در برپایی این همایش نقش داشتند کمال تقدیر و تشکر را داشته باشیم.
وی افزود: باید عرض کنیم که به ماه مبارک شعبان باید از دو منظر بنگریم؛ منظر اول نگاه موضوعی و ذاتی است چراکه با توجه به روایات ماه شعبان همچون رمضان و دهه اول ذیحجه فرصت‌های ناب معنوی و عرفانی هستند و ذاتاً باید مورد استفاده قرار بگیرد و در عین حال گویا ماه رجب شعبان مقدمه و پلکانی است تا اهل معنا و سلوک واخلاق در این پلکان به سمت ماه شریف رمضان حرکت می‌کنند، در ماه رمضان به قله شب‌های قدر برسند و اوج جوایز نیز در شب و روز عید فطر به سالکان طریق هدیه داده می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: هدیه بزرگ ماه شعبان مناجات شعبانیه است با آن سیری که در این مناجات شاهدیم و اوج سلوک انسانی را در عبارات آن می‌بینیم و با آن آماده ضیافت الله و کرامت الله ماه مبارک رمضان می شویم و آنگاه تربیت ما آسمانی می‌شود که این نور در تمام نظامات تعلیم و تربیت ما منعکس شود.
وی با تأکید بر اینکه مدیران و سیاستگذاران ما باید به این نور متنور شوند، گفت: ما در کنار همه این سخن‌ها که در باب علم دینی و تجلیات اندیشه الهی بر آموزش و پرورش سخن می‌گوئیم نباید از بال دوم یعنی تجلیات روحی و اخلاقی غفلت کنیم که منعکس بر روح و روان دانش آموزان می‌شود و این بال با مناجات شعبانیه و امثال آن فراهم می‌شود که در جای دیگری وجود ندارد.
آیت الله اعرافی در ادامه عنوان کرد: مباحثی که مطرح می‌شود باید بر مبنای سند تحول پیش برود که به همت شورای عالی انقلاب فرهنگی که به همت جمع زیادی از فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی تولید شده و تا حد زیادی مبتنی بر رویکرد جامع علمی و دینی است.
وی ابراز داشت: علی رغم اینکه نمی‌خواهیم ادعا کنیم که این سند بی عیب و نقص است، ولی باید با نگاه روز افزون مورد عنایت قرار بگیرد و کار مطالعاتی بزرگ برای نهادهای حوزوی و دانشگاهی داشته است که رهبر معظم انقلاب نیز خواستار عنایت به این سند هستند.
آیت الله اعرافی با اشاره به اینکه در باب علم انسانی اسلامی و یا مناسبت‌های معارف علوم اسلامی تئوری‌های متعددی وجود دارد، گفت: این تئوری‌ها گاهی مورد مجادله و مناقشه قرار گرفته و مقالات زیادی در مورد آن تولید شده است که از نظریه بسیار کلان و مهمی که امروز محوریت بحث قرار گرفته نشأت می‌گیرد.
وی افزود: یک تئوری این است که علم دینی علمی است که بر پایه مبانی و مبادی هستی شناسی اسلامی استوار باشد، تک روشی نباشد و خودمان را به روش‌های تجربی و محدود منحصر نکنیم و تئوری دیگر آن است که گزاره‌هایی که از طریق تجربه به دست آمده بر حوزه معارف دینی عرضه شود و یا تئوری اینکه گزاره‌های دینی با روش‌های تجربی مورد مطالعه قرار بگیرد که هم گزاره‌های موجود در شریعت و منابع نقلی مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: برخی روش‌های ثانوی هم وجود دارد مثل بررسی جامعه اسلامی با علوم انسانی، کاربرد علم در حوزه دین، یا رویکرد دینی در بررسی‌های علمی که علم اسلامی به معنای ثانوی را دنبال می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه این نظریات همگی بهره‌ای از حقیقت دارند، گفت: ما اگر یک نظر مثل نظر حضرت آیت الله جوادی‌آملی را هم بپذیریم بازهم بی نیاز از نظریات دیگر نیستیم و گزاره‌هایی وجود دارد که بسیار ارزشمند است و مطالبی وجود دارد که باید با معارف دینی سنجیده شود، بنابراین هم نظریات اصلی مهمی که در باب علم اسلامی انسانی مطرح شده مجموعه تئوری‌های مکمل هستند.
آیت الله اعرافی در ادامه عنوان کرد: همه این نظریات قابل دفاع منطقی است که باید در فضای علم انسانی اسلامی به آن توجه کنیم و مجموعه کارهایی که در حوزه و دانشگاه در طول این سال‌ها صورت گرفته علی رغم کاستی‌هایی که وجود دارد، اگر کنار هم قرار بگیرد متوجه می‌شود که در هر بخشی مطالعات بر اساس یکی از این نظریات انجام شده است.
وی ابراز داشت: نتیجه عملی این مدعا این است که مجموعه تولیداتی که با رویکردهای متفاوت که با نظریات اصلی یا ثانوی تولید شده همگی بهره‌ای از حقیقت داشته و قابل استفاده است و به همین جهت همه اینها ارزشمند می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه در باب علومی که امروز دست ما هست مواجه با برخوردهای افراطی و تفریطی هستیم، گفت: ما باید از این نظریات بهره بگیریم و در عین حال کاستی‌های علم را هم باید مورد توجه قرار بدهیم، از جمله اینکه علم با ابزارهای گسترده خودش به همه مصالح عالم دسترسی ندارد به همین جهت هر جایی که علم با یک حکم روشن شرعی تقابل پیدا می‌کند باید با آن با دقت برخورد کنیم به ویژه اینکه سعادت در منطق دینی را فراتر از این عالم می‌دانیم.
وی افزود: از این جهت علی رغم اینکه باید به تجارب علمی ارزش بگذاریم و دین هم ما را به آن ترغیب کرده است ولی در عین حال عبور از یک تحقیق علمی به سمت یک تجویز بسیار باید با دقت و با احتیاط صورت بگیرد.
آیت الله اعرافی خاطرنشان کرد: سند تحول آموزش پرورش آفاق بزرگی دارد ولی باز هم برای آینده ترتیب اسلامی نیازمند کارهای جدی از حوزه و دانشگاه هستیم و آنچه در قلمرو فلسفه تربیتی و گزاره‌های توصیفی معارف دینی و عقلی و نقلی و همین طور مسائلی که از فقه تربیت در پیش روی ما قرار دارد نیازمند کارهای عمیق و جامعی است.