به گزارش خبرنگار مهر به نقل از فارن‌پالیسی، شرکت آرامکوی سعودی به دنبال این است که بخشی از سهام شرکت پالایشگاهی رلاینس اینداستریز هند را خریداری کند. به این ترتیب این غول نفتی به دنبال محکم کردن جای پای خود و دائمی آن در این کشور آسیای جنوبی است.
برای درک بهتر استراتژی جدید ریاض در ارتباط با نیودهلی، تنها کافی است تصمیم آرامکوی سعودی برای خرید ۲۵ درصد از سهام بزرگترین پالایشگاه هند، که در واقع بزرگترین پالایشگاه جهان است، را در نظر بگیریم.
هند و عربستان بیشتر اوقات دهه اخیر را مشغول حل کردن مسائل تفرقه برانگیز، شامل پشتیبانی تاریخی عربستان سعودی از پاکستان در افغانستان و کشمیر بودند، تا به این ترتیب همکاری تاکتیکی جدیدی برای مدیریت مؤثر سرمایه‌گذاری‌های در حال رشد و تجارت دوجانبه، بین مؤثرترین کشور شورای همکاری خلیج فارس و کشوری که به زودی سومین اقتصاد بزرگ جهان خواهد شد، به وجود بیاورند.
تجارت دوجانبه بین عربستان و هند در حال حاضر به ۲۸ میلیارد دلار رسیده است که بخش عمده‌ای از آن مربوط به واردات روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام عربستان توسط هند، می‌باشد.
در حال حاضر هند دومین خریدار بزرگ نفت از ایران است، اما با توجه به اینکه تحت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، صادرات نفت این کشور به هند با مشکل روبرو شده است، عربستان فرصت می‌یابد تا صادرات خود به هند را از این هم بیشتر کند. هرچه باشد سعودی‌ها هیچ چیز را بیشتر از به دست آوردن سهم بازار رقیب دیرینه خود دوست ندارند.
بنابراین کاملاً منطقی به نظر می‌رسد که آرامکوی سعودی با سرمایه‌گذاری‌های سنگین در صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی هند به دنبال محکم کردن پایگاه دائمی خود در این کشور باشد. به هرحال در سال‌های آینده، نیازهای انرژی هند فقط رشد خواهند کرد و هم‌زمان ظرفیت این کشور برای پروژه‌هایی در مقیاس صنعتی، برای تأمین این نیازها، هم افزایش خواهد یافت.
این اقدام آرامکو در هند نشان می‌دهد که این شرکت دیگر تنها محدود به ایفای نقش خود برای تأمین نیازهای انرژی عربستان باقی نمی‌ماند، بلکه این شرکت به دنبال پیشتازی در صنعت پالایشگاهی و صادرات محصولات آن می‌باشد. به این منظور، آرامکو درحال حاضر کنترل بزرگترین پالایشگاه ایالات متحده را در بندر آرتور تگزاس، به دست گرفته است. همچنین در ماه فوریه، آرامکو قراردادی ۱۰ میلیارد دلاری با شرکت چندمنظوره دفاعی نورینکو چین منعقد کرد تا به طور مشترک در شرق چین یک مجتمع پالایشگاهی و پتروشیمی تأسیس کنند. سرمایه‌گذاری این شرکت در بخش انرژی هند، کاملاً با هدف افزایش مشارکت شرکت در بازارهای آسیایی مطابقت دارد.
اما از نظر نیودهلی، وارد کردن آرامکوی سعودی به هند به عنوان یک شریک در صنعت انرژی، تنها بخشی از یک پازل بزرگ‌تر است. هندی‌ها بزرگترین جمعیت مهاجر را در عربستان سعودی به خود اختصاص داده‌اند. این شامل کارگران متخصصی است که ستون فقرات صنعت ساخت‌وساز عربستان را تشکیل داده‌اند و سالانه ۱۱ میلیارد دلار به هند پول می‌فرستند. در سال ۲۰۱۴، به عنوان نشانه‌ای از بلوغ روابط دو کشور، نیودهلی و ریاض، توافقی برای مدیریت استخدام و رفع نیازهای اجتماعی بیش از ۲ میلیون کارگر هندی ساکن عربستان، امضا کردند.
تا چندین دهه، عربستان سعودی در تلاش‌های ژئوپولیتیکی خود در شبه‌قاره، پاکستان را به هند ترجیح می‌داد و روابط این کشور با هند تنها تجاری به نظر می‌رسید و ریشه در هیچ ارزش مشترکی نداشت. هرچند ریاض اصلاً قرار نیست به متحد دیرینه خود پشت کند. عربستان به تازگی قراردادی ۱۰ میلیارد دلاری برای توسعه یک پالایشگاه در بندر گوادر پاکستان امضا کرده است. اما ریاض خواهان متوازن کردن روابط خارجی خود، با همکاری قوی با هند است. اقتصاد هند ۷ برابر اقتصاد پاکستان است و فرصت‌های موجود در آن بسیار سودآورتر هستند. ریاض معتقد است هیچ محدودیتی برای داشتن روابط اقتصادی قوی توأمان، با دهلی‌نو و اسلام آباد، وجود ندارد.
برای دولت هند، که جمعیت مسلمان تحت حاکمیت آن، بالغ بر ۲۰۰ میلیون نفر می‌شود (سومین جمعیت مسلمان بزرگ جهان) دوستی با عربستان سعودی، مشروعیت بیشتری به همراه می‌آورد. برای اطمینان بخشی بیشتر، هند هم به نوبه خود به دنبال برقراری توازن است. هند از لحاظ تاریخی به ایران نزدیکتر بوده و هم‌اکنون هم در حال توسعه بندر چابهار در جنوب این کشور است. هرچند فشارهای واشنگتن باعث شده است که نیودهلی از تهران فاصله بگیرد و به دنبال جایگزینی برای تأمین نیازهای انرژی و سرمایه‌گذاری باشد.
اما ممکن است آینده روابط با ایران پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا تغییر کند و هند دوباره روابط خود را متوازن سازد. به هر حال پیش‌بینی اینکه ایران درحال حاضر یا در آینده نزدیک، بتواند سرمایه‌گذاری زیادی در بخش انرژی هند انجام دهد (مانند آن‌چه عربستان سعودی انجام می‌دهد) مشکل است. تا زمانی که ایران از محدودیت‌های تحریمی خارج شود، عربستان سعودی با استفاده از امتیاز اقدام کردن زودتر از رقبا، جای پای خود را در اقتصاد انرژی شبه‌قاره هند و جنوب آسیا، محکم کرده است.
در سال‌های پیش‌رو، عربستان سعودی با رقابت تنگاتنگی در حوزه‌هایی روبرو خواهد شد که قبلاً بدون رقیب در آنها فعالیت می‌کرده است، چراکه ایالات متحده و روسیه، جنگ قدرت خود را به بخش انرژی هم بسط داده‌اند. آرامکوی سعودی باید مشتریان موجود خود را حفظ کرده و بتواند محصولاتی بیش از نفت خام ارائه کند. حرکت این شرکت به سوی بازار پالایشگاهی و پتروشیمی هند، نشان می‌دهد که آرامکو این اقدام خود را آغاز کرده است.
رقابت بزرگ قدرت که قرن ۲۱ را شکل می‌دهد، تا به حال به نفع هند تمام شده است. رشد اقتصاد این کشور و افزایش طبقه متوسط، هند را به مصرف‌کننده بسیار باارزشی تبدیل کرده است که نه تنها برای رقیبان استراتژیکی مانند ایران و عربستان اهمیت دارد، بلکه توجه ایالات متحده و روسیه را هم به خود جلب کرده است. این خبر خوبی برای آینده نیودهلی می‌باشد.