به گزارش خبرنگار مهر، انرژی خورشیدی منحصر به فردترین منبع انرژی تجدید پذیر در جهان است و منبع اصلی تمامی انرژی‌های موجود در زمین به شمار می‌آید. این انرژی به صورت مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند به اشکال دیگر انرژی تبدیل شود. با توجه به محدود بودن منابع سوخت‌های فسیلی و مشکلات ناشی از احتراق این سوخت‌ها مانند آلودگی روز افزون هوا، استفاده از فناوری‌های خورشیدی مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و در حال حاضر کشورهای زیادی وجود دارند که به دنبال استفاده از نور خورشید برای تأمین انرژی خود هستند.
سرمایه گذاران در کشورهای مختلف برای تولید و ذخیره سازی انرژی راهکارهای مختلفی را دنبال می‌کنند و هدف تمامی آنها کاهش دادن انتشار دی اکسید کربن، دست کشیدن از وابستگی به سوخت‌های فسیلی و ایجاد زمینه‌های تولید انرژی پایدارتر است.
سرمایه گذاران در بازار رقابتی برای تولید و ذخیره سازی انرژی سازگار با محیط زیست ممکن است استراتژی‌های مختلفی را اتخاذ کنند اما آنها سه هدف مشابه را دنبال می‌کنند. کاهش دادن انتشار دی اکسید کربن، دست کشیدن از وابستگی به سوخت‌های فسیلی و ایجاد زمینه‌های تولید انرژی پایدارتر از جمله این اهداف است.
امروزه استفاده از فناوری‌های جدید نیروگاههای پر بازده از قبیل نیروگاههای گاز و بخار، نیروگاههای زغال سوز با کاهش انتشار دی اکسید کربن و دستگاه‌های تولید ترکیبی که ترکیبی از گرما و انرژی تولید می‌کنند. استفاده از فناوری‌هایی جدید به منظور کاهش انتشار آلاینده‌های هوا در طی تولید انرژی از قبیل دستگاه‌های تصفیه کننده دود، استفاده از انرژی‌های تجدید شونده از قبیل انرژی آب، انرژی گرمایی خورشید، فتوولتائیک، انرژی بادی، انرژی زمین گرمایی و دستگاه‌هایی با سوخت بیوگاز و بیومس، استفاده از فناوری‌های ذخیره انرژی از قبیل هوای فشرده شده، مغناطیس، زمین گرمایی و سیستم‌های ذخیره کننده هیدروژن و استفاده از فناوری‌های هیدروژنی و کاربردهای پیل سوختی مورد توجه قرار گرفته است.
علیرضا جوانمردی، معاون برق و نیرو ستاد توسعه فناوری حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در همین زمینه به مهر گفت: ایران ظرفیت خوبی در زمینه انرژی خورشیدی دارد و جز ۳ یا ۴ کشوری در دنیاست که بهترین شرایط جذب انرژی خورشیدی را به خود اختصاص داده است؛ یعنی کشور ما از نظر زاویه تابش و نصف النهار مبدا، شرایط خوبی برای جذب انرژی خورشیدی دارد.
استان‌های دارای بهترین شرایط برای جذب انرژی خورشیدی
معاون برق و نیروی ستاد توسعه فناوری حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری با تاکید بر اینکه استان‌های حوزه مرکزی و جنوب ایران بهترین شرایط را برای جذب انرژی خورشیدی دارند، بیان کرد: استان‌های کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، قشم و کیش جز استان‌هایی هستند که میزان جذب تابش خوبی را به خود اختصاص داده‌اند.
وی افزود: علی رغم بهترین وضعیت، متأسفانه از این ظرفیت به خوبی استفاده نشده و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری مناسبی نیز نشده است.
سهم انرژی خورشیدی از تولید برق
جوانمردی با اشاره به میزان تولید برق در کشور گفت: ایران حدود ۷۶ هزار مگاوات برق تولید و مصرف می‌کند؛ این میزان مصرف و تولید با هم برابرند؛ و گاهی در زمستان‌ها تولید بیش از مصرف است ولی متوسط تولید و مصرف برابر ۷۶ هزار مگاوات است. متأسفانه در این تولیدات برقی کمتر از شش الی هفت دهم درصد انرژی خورشیدی هستند.
وی با بیان اینکه در کشورهای اروپایی مخصوصاً آلمان سی الی ۴٠ درصد ظرفیت تولید برقشان از انرژی خورشیدی و تجدیدپذیر تأمین می‌شود، بیان کرد: ولی در کشور ما از بیش از ۹۹ درصد از انرژی‌های فسیلی و نیروگاههای حرارتی استفاده می‌شود؛ استفاده از انرژی‌های فسیلی برای تولید برق، بحث آلایندگی را به همراه دارد؛ کشور ما از نظر آلایندگی هم زیر سوال است چون بدین واسطه گازهای گلخانه‌ای و co۲ نوع نیز تولید می‌شوند.
معاون برق و نیرو ستاد توسعه فناوری حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: ما در برنامه ششم توسعه اقتصادی کشور و سند چشم انداز موظف هستیم که میزان تولید برق از انرژی‌های خورشیدی را به هزار مگاوات برسانیم و حتی این هم فاصله زیادی با کشورهای اروپایی دارد.
آغاز گام استفاده از انرژی‌های خورشیدی در ۲۱ استان
جوانمردی با بیان اینکه در سال ۹۷ درصدد برآمدیم که ببینیم وضعیت استان‌ها از لحاظ توسعه نیروگاههای خورشیدی به چه صورت است، بیان کرد: در برخی استان‌ها کارهای خوبی انجام شده و از سویی هر استان یک پتانسیلی دارد از این رو از آنها درخواست کردیم که گزارشی در این خصوص به معاونت علمی ارائه دهند تا بدانیم در چه حدی اقدامات مطالعاتی و اجرایی برای راه اندازی نیروگاههای خورشیدی یا حتی شهرک نیروگاههای خورشیدی به انجام رسیده است.
وی بیان کرد: این موضوع نوید می‌دهد که حرکت‌هایی در کشور آغاز شده است؛ ما در ۲۱ استان موضوع استفاده از انرژی‌های خورشیدی را شروع کرده‌ایم تا بر اساس سند چشم انداز به هدف برسیم.
فارس، کرمان، خوزستان، هرمزگان، چهار محال و بختیاری، البرز، قم، سمنان، کردستان، بوشهر، کهگیلویه و بویر احمر، اصفهان، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، ایلام، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، همدان، زنجان، قزوین از جمله استان‌هایی هستند که به جهت تابش مناسب خورشید شرایط خوبی برای بهره برداری انرژی خورشیدی دارند وی با اشاره به استان‌های غربی، شرقی و جنوبی کشور گفت: فارس، کرمان، خوزستان، هرمزگان، چهار محال و بختیاری، البرز، قم، سمنان، کردستان، بوشهر، کهگیلویه و بویر احمر، اصفهان، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، ایلام، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، همدان، زنجان، قزوین از جمله استان‌هایی هستند که به جهت تابش مناسب خورشید شرایط خوبی برای بهره برداری انرژی خورشیدی دارند.
راه اندازی شهرک نیروگاه خورشیدی
وی اضافه کرد: در برخی استان‌ها جسته گریخته اقداماتی صورت گرفته است؛ به عنوان مثال در البرز سایت انرژی خورشیدی طراحی شده؛ اصفهان، شیراز و کرمان نیز گام‌هایی در این زمینه برداشته‌اند.
جوانمردی با بیان اینکه برخی از این استان‌ها، بخش‌های مطالعاتی خود را آغاز کرده‌اند و برخی در فازهای زیرساختی و اجرایی هستند، بیان کرد: برخی از این ۲۱ استان هم به راه اندازی شهرک نیروگاه خورشیدی فکر می‌کنند.
برگشت سرمایه و توجیه پذیری در نیروگاههای خورشیدی
جوانمردی افزود: صفحات خورشیدی از جمله کالاهایی هستند که ارز دولتی شامل حال آن نشده است از این رو سرمایه گذاری روی مبحث بهره برداری از انرژی خورشیدی گران تمام می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه چرا از توانایی محققان برای ساخت صفحات خورشیدی استفاده نمی‌شود، بیان کرد: این صفحات خورشیدی یا پنل ها، صفحات سیلیکونی هستند که با تکنولوژی پیچیده خالص سازی شده‌اند؛ ما در طبیعت اکسید سیلیکون داریم که باید با سنگ تراش داده شود و خود سیلیکون خالص سازی شود؛ این خالص سازی هنوز در کشور ما اتفاق نیافتاده است؛ در حال حاضر ۴ الی ۵ کارخانه در کشور برای تولید پنل داریم اما این کارخانه‌ها سلول‌های خورشیدی را به شکل ویفر، وارد می‌کنند که در کشور در قالب پنل ها اسمبل می‌شود. البته اینورتر ها هم که جزئی از پنل‌های خورشیدی هستند وارداتی محسوب می‌شوند.
حمایت معاونت علمی از پروژه‌های ایرانی ساخت اینورتر و پنل
جوانمردی با بیان اینکه به معاونت علمی و فناوری طرح‌هایی در خصوص تولید اجزای پنل‌های خورشیدی و اینورتر ها ارائه می‌شود، بیان کرد: ما در معاونت علمی نزدیک ۲۰ پروژه داشتیم که در راستای راه اندازی نیروگاههای خورشیدی بوده‌اند.
وی با بیان اینکه حوزه معاونت علمی و فناوری پشتیبانی است، تاکید داشت: با توجه به اینکه صفحات خورشیدی و اینورتر ها وارداتی هستند، اگر محققان کشور در این زمینه پروژه داشته باشند و یا در راستای راه اندازی خط تولید این محصولات اقدامی کرده باشند ما می‌توانیم به واسطه صندوق نوآوری و شکوفایی از آنها حمایت کنیم؛ حتی می‌توانیم از صندوق توسعه ملی برای آنها تسهیلات بگیریم.
جوانمردی با بیان اینکه موضوع نیروگاه‌ها و سلول‌های خورشیدی از سالهای پیش در معاونت علمی مورد توجه قرار گرفته است، گفت: در همین راستا معاونت علمی با همکاری دانشکده برق دانشگاه تهران از سال ۱۳۹۱ آزمایشگاه مرجع را ایجاد کرد و یک میلیارد و پانصد تومان هزینه تمام تجهیزات مربوط به نیروگاههای خورشیدی را اختصاص داد؛ اکنون آزمایشگاه به عنوان یک آزمایشگاه مرجع می‌تواند روی استانداردها اظهار نظر کند.
وی افزود: سلول‌های خورشیدی تولیدی و وارداتی باید تست میزان بهره وری شوند و بازدهی آن مشخص و بر اساس استاندارد باشد که در این آزمایشگاه همه این موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها دو سال پیش روی این موضوع کار کردند و پروژه‌های خود را به معاونت علمی ارسال کردند.