به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از گمرک ایران، مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی و امور گمرکی درباره دلایل ماندگاری کالا در بنادر کشور گفت: در ابتدا باید به تعریف مشخصی از رسوب کالا در گمرکات دست یابیم. برخی اعتقاد دارند که هر کالایی که در بنادر، مناطق آزاد، ویژه و اماکن گمرکی وجود دارد رسوب کالا محسوب می‌شود، بدین ترتیب هر کالایی که وارد گمرک می‌شود دراین بخش قرار می‌گیرد. درحالی که این بخش از کالاها، موجودی گمرکات است.
وی افزود: در مقابل برخی نیز معتقدند که تنها کالاهایی که به هر دلیلی امکان اظهار به گمرک و ترخیص از گمرک پیدا نکرده اند جزو کالاهای رسوبی قرار می‌گیرند. مهرداد جمال ارونقی ادامه داد: از نظر گمرک تعریف دوم یعنی کالاهای اظهارنشده را می‌توان به عنوان دپو یا رسوب تلقی کرد.
آخرین وضعیت موجودی کالا در بنادر و مناطق ویژه اقتصادی
وی گفت: براساس اطلاعات به دست آمده هم اکنون موجودی کالاهای کانتینری در بنادر کشور به بیش از ۸۷ هزار تی ای یو می‌رسد که از این رقم ۶۵ هزار کانتینر متعلق به بندر شهید رجایی بندرعباس است. همچنین موجودی کالاهای غیرکانتینری در بنادر نیز به بیش از ۷.۲ میلیون تن می‌رسد که نیمی از آن معادل ۳.۵ میلیون تن در بندر امام خمینی (ره) قرار دارد. درعین حال کالاهای اساسی موجود در بنادر کشور هم به بیش از ۳.۲ میلیون تن می‌رسید که بیش از ۲ میلیون تن آن مربوط به بندر امام خمینی (ره) است. همچنین در بنادر کشور بیش از ۱۸ هزار تن گوشت منجمد وجود دارد. گفتنی است از این حجم از کالا بخش عمده‌ای هنوز به گمرکات اظهار نشده است ولی اقلامی که به گمرک اظهار شده درحال طی تشریفات قانونی است.
چقدر کالا در بنادر رسوب شده است؟
جمال ارونقی درباره رقم دقیق رسوب کالا در گمرکات افزود: از ۸۷ هزار کانتینری که در گمرکات موجود است ۶۴ هزار کانتینر تنها مربوط به گمرک شهید رجایی است. با محاسبه کالاهایی که دراین بخش به گمرک اظهار نشده به نظر می‌رسد حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار تی ای یو کانتینر درگمرکات رسوب کالا داشته باشیم.
چرا کالا رسوب می‌کند؟
به گفته وی ماندگاری و دپوی کالا در گمرکات کشور دلایل متفاوتی دارد. یکی از این دلایل این است که واردکننده بدون توجه به مصوبات دولت اقدام به ورود کالایی کرده که جزو کالاهای ممنوعه دولتی است. برهمین اساس طبق مصوبات دولت نباید کالاهای مشمول گروه ۴ برای اظهار و ترخیص قطعی از گمرک، وارد بنادر و مناطق ویژه و آزاد کشور می‌شد اما براساس عرف تجاری ایجاد شده در این زمینه، این اتفاق افتاده است. البته این توضیح به این معنی نیست که تمامی اقلامی که وارد این اماکن شده اند مشمول گروه ۴ کالائی و ممنوع الورود هستند؛ در این خصوص هم باید قائل به تفکیک شد.
وی ادامه داد: مابقی دلایل ماندگاری کالا به عدم توانایی صاحب کالا در پرداخت حقوق ورودی و کامل نبودن اسناد و مدارک مربوط می‌شود. این درحالی است که طبق قانون برای ترخیص کالا تمام تشریفات گمرکی باید انجام شود.
وی گفت: از سوی دیگر تا زمانی که کالایی به گمرک اظهار نشده باشد، هیچ اقدامی از سوی گمرک نمی‌تواند صورت گیرد و قانوناً، گمرک هیچ مسئولیتی درباره آن ندارد. با این حال تأخیر در ورود به کشورِ این بخش از کالاهایی که هنوز به گمرکات کشور اظهار نشده به اسم گمرک تمام می‌شود. باید توجه داشت تأخیر بعد از اظهار کالا به گمرک قابل بررسی توسط این سازمان می‌باشد که آن هم ممکن است علل متعدد برون سازمانی یا درون سازمانی داشته باشد.
با این حال حتی کالاهای اظهار شده به گمرک نیز در برخی از موارد مشمول تأخیر در ترخیص می‌شود. معاون فنی گمرک درباره علت ماندگاری کالاهای اظهار شده گفت: برخی از کالاهای وارداتی برای ترخیص نیازمند دریافت مجوزهای قانونی از سازمان‌های همجوار گمرک مانند استاندارد، بهداشت، قرنطینه و … است که زمانبر است. دراین زمینه باید از کالاهای وارداتی نمونه برداری و تشریفات مربوطه طی شود.
به گفته جمال ارونقی، دلیل دیگری که موجب تأخیر در ترخیص پس از اظهار کالا می‌شود به عدم توانایی صاحب کالا در پرداخت حقوق ورودی مربوط می‌شود.
کالاهایی که یکساعته ترخیص می‌شود
معاون گمرک ایران با اشاره به این که گمرک و سازمان صمت درصدد تهیه و اعلام فراخوانی به تمام صاحبان کالا که در ثبت سفارش مشکل دارند می‌باشند تا صاحبان کالا بتوانند مسائل و مشکلات مبتلابه در این زمینه را به گمرک و وزارت صمت اعلام کنند، گفت: برای جلوگیری از رسوب کالا در گمرکات با دستور مستقیم رئیس جمهوری تسهیلات ویژه ای درنظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: برای کالاهای ضروری مانند گوشت ظرف یکساعت تشریفات سیستمی انجام و کالا به درب خروج هدایت می‌شود. این نوع کالاها بدون ارزیابی به مسیر سبز که ساده‌ترین فرایندهای قانونی را دارد ارجاع می‌شود. برهمین اساس طبق دستور رئیس جمهور تمام سازمان‌های همجوار موظفند که همزمان با تخلیه و حمل کالا و قبل از اظهار اقدام به نمونه برداری کالا و ارائه مجوزهای قانونی کنند تا کالا بدون هیچ گونه تأخیری ترخیص شود.
ترخیص روان کاغذ
وی همچنین درپاسخ به این سوال که پس از دستور معاون اول رئیس جمهور درباره ترخیص تمام کاغذ باقی مانده در گمرکات ظرف دو هفته چه اقداماتی صورت گرفت توضیح داد: هم اکنون کاغذهای وارد شده به گمرک به صورت طبیعی در حال ترخیص است و مشکلی دراین زمینه وجود ندارد. به گفته وی کاغذ در مسیر زرد گمرکی قرار گرفته که در آن تنها اظهارنامه‌ها از نظر اسنادی رسیدگی می‌شود و درصورت وجود سابقه تعیین ماهیت آزمایشگاه از همان نوع کاغذ، بدون نیاز به نمونه برداری و تعیین ماهیت مجدد کالای اظهاری، ترخیص انجام می‌شود.
وی تاکید کرد: طبق دستور رئیس جمهور درصورت نیاز و درخواست واحدهای تولیدی، فعالان مجاز اقتصادی و واردکنندگان کالاهای اساسی، گمرکات به صورت شبانه روزی فعال هستند و ترخیص کالا را انجام می‌دهند.