خبرگزاری مهر - گروه استانها: در هفته‌های اخیر با پیشنهاد سازمان محیط زیست مبنی بر حذف عوارض آلایندگی چند شهرستان جنوبی استان بوشهر و پرداخت همین عوارض به بخش‌هایی از استان فارس و هرمزگان، این خبر در صدر رسانه‌های محلی قرار گرفته و با مخالفت شدید مردم و مسئولان استان روبرو شد.
تشکل‌های محیط زیستی به منظور هم گرایی و هم اندیشی بیشتر نشستی را با محوریت آلایندگی‌های جنوب استان و جانمایی شرکت پتروشیمی فاتح کیمیا در حریم شهری بندر دیر برگزار کردند.
رضا پرتوی سنگی دبیر شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان بوشهر، پرداخت عوارض آلایندگی را حق مردم جنوب استان بوشهر دانست و گفت: وضعیت آلودگی شهرستان‌های عسلویه، دیر، کنگان، جم و… به مرز بحران رسیده و جنبه‌های مختلف زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، سلامت و رفاه مردم در این روند کاملاً نادیده گرفته شده است.
احداث پتروشیمی در محدوده شهر دیر
محسن عمرانی مدیرعامل کانون رشد و توسعه نجیرم در خصوص موضوعات مطرح شده اظهار داشت: این روزها در شهرستان دیر میان فعالان محیط زیست و افرادی که به زعم خودشان طرفدار توسعه و اشتغال هستند تقابلی ایجاد شده است. آنها معتقدند فعالان محیط زیست با سرمایه گذاری و توسعه مخالف هستند. ما به ایجاد مانع برای اشتغال و توسعه متهم هستیم.
وی در ادامه افزود: ما مخالف توسعه نیستیم، باید در مقابل این افترا ایستاد و از مفهوم توسعه دفاع کرد. توسعه به معنای واقعی، زمانی ایجاد می‌شود که همه جانبه و متوازن باشد. توسعه‌ای که فقط به یک بعد توجه کند نمی‌تواند اثر بخش باشد.
عمرانی بیان داشت: ما اغلب خیلی دیر به رویداها توجه می‌کنیم. اکنون حدود ۲۰ سال از احداث صنایع در منطقه جنوب می‌گذرد و حالا به بحث آلایندگی آن توجه کرده‌ایم. در دنیا مبحث توسعه پایدار از سال‌های بسیار دور مطرح شده که بخشی از آن حفظ محیط زیست است. تمام تلاش و تقلای ما در دیر تفهیم همین موضوع است.
مدیر عامل کانون رشد و تسعه نجیرم تصریح کرد: در بحث احداث و راه اندازی پتروشیمی فاتح کیمیا در حریم شهر دیر، ما با مشکل عدم درک صحیح از توسعه مواجه هستیم.
سلامت مردم شهر به خطر افتاده است
محسن خیراندیش مسئول انجمن زیست محیطی سوکا دیر گفت: دغدغه اصلی ما در دیر در حال حاضر استقرار پتروشیمی‌ها است. ما در دیر از سال‌ها قبل، درد بزرگی بنام متانول کاوه داشته‌ایم و آثار مخرب زیست محیطی آن تهدیدی جدی برای بندر دیر به شمار می‌رود. با این وجود مسئولان، در اسفندماه ۹۷ با حضور وزیر دادگستری، جهت کلنگ زنی پروژه پتروشیمی فاتح کیمیا در حریم شهر دیر اقدام کردند.
خیراندیش افزود: این پتروشیمی ضمن تخریب کوه‌های اطراف و آسیب رساندن به آثار تاریخی شهر، با وعده اشتغال در حال احداث است. وعده اشتغال و توسعه، سرابی است که صاحبان صنایع برای جلب نظر مردم یک منطقه به کار می‌برند. آیا با راه اندازی پتروشیمی متانول کاوه بندر دیر توسعه یافته است؟ در مقابل چه چیزهایی را از دست داده‌ایم؟
این فعال محیط زیستی اظهار داشت: به علت تراکم پتروشیمی‌ها در دیر سلامت مردم شهر به خطر افتاده و در معرض آسیب‌ها و بیماری‌های فراوان قرار گرفته‌اند. پتروشیمی متانول کاوه در بهترین قسمت ساحل دیر استقرار یافت. صخره‌های مرجانی دیر که در نوع خودش بی نظیر بود به مرز نابودی رسیده است. بعلت عدم نظارت صحیح بر عملکرد پتروشیمی‌ها، ساحل توسط آنها استحصال شده و حتی اجازه ورود به آن قسمت از ساحل، به سازمان‌های مردم نهاد نیز داده نمی‌شود.
مسئول انجمن محیط زیستی سوکا با اشاره به ابهامات موجود در ارزیابی‌های محیط زیستی پتروشیمی‌های دیر، خواستار بررسی مجدد ارزیابی‌ها شد و خاطر نشان کرد: مردم دیر همچنان خواستار توقف این پروژه‌ها تا روشن شدن همه زوایای آن هستند.
وضعیت نامناسب زیست محیطی جنوب استان
راضیه اشعثی کارشناس ارشد جغرافیا و عضو انجمن اقلیم پاک بوشهر در خصوص عوارض آلایندگی استان بوشهر گفت: در جنوب استان بوشهر، جمعیت بنادر عسلویه، کنگان، دیر، نخل تقی و بیدخون و چندین و چند روستا، رو به گسترش است، که این خود این سوال را پیش می‌آورد که با وجود آلایندگی بسیار این مناطق این افزایش جمعیت به چه دلیل است؟ از سوی دیگروضعیت سلامت و بهداشت این مناطق مطرح است ما شاهد تولد نوزادان ناقص الخلقه ای هستیم که در محیط آغشته به انواع آلاینده‌های گاز و پتروشیمی چشم می‌گشایند.
اشعثی در ادامه بیان داشت: پیشنهاد سازمان محیط زیست مبنی بر صفر بودن آلایندگی در شهرستان‌های کنگان، دیر و دشتی یک فاجعه است. در قلب آلایندگی‌های صنایع گاز و پتروشیمی زیر سایه دود فلرهای بلند، انبارهای گوگرد روباز، ورود فاضلاب‌های رقیق شده تأسیسات پتروشیمی مردم بومی نادیده انگاشته شده‌اند. این وضعیت امید به زندگی و سلامت ساکنان این مناطق را در معرض تهدید جدی قرار داده است. هر گونه تصمیم و پیشنهاد غیر مسئولانه با وجود این دلایل و شواهد روشن، اقدامی غیراصولی غیر کارشناسانه ست.
وی افزود: موقعیت جغرافیایی شهرستان‌های کنگان و دیر، به علت شرایط طبیعی نوار ساحلی با تابش مستقیم، گرمای طولانی، تبخیر زیاد، رطوبت بالا و گنجایش مولکولی هوا، اقلیم گرم و شرجیی، جهت باد غالب جنوب شرق و شمال غرب در تابستان و زمستان، وقوع پدیده طبیعی این ورژن در بخشی از سال را به همراه دارد. با این شرایط امکان صعود و جابجایی هوا در این مناطق بسیار اندک و درهوای شرجی ساحل غلظت گازهای آلاینده به حد بحرانی می‌رسد و اکثر روزهای سال، برای تمام گروه‌های سنی شرایط هوا ناسالم و بسیار خطرناک می‌شود.
اسماً نورانی مدیرعامل انجمن نبض زمین عسلویه گفت: یک از چالش‌های ما در فعالیت‌های مان، نبود پشتوانه یا امنیت است. این پشتوانه می‌تواند به ما آزادی عمل بیشتری در پیگیری پرونده‌های محیط زیستی بدهد.
درصد بالای آلایندگی در کنگان
علی فخاری عضو مؤسسه مهراندیش کنگان در خصوص حذف عوارض آلایندگی شهرستان‌های جنوبی استان گفت: طبق دستورالعمل اجرایی تبصره یک قانون مالیات بر ارزش افزوده (ماده ۳۸) شهرستان کنگان دارای صنایع آلاینده و درصد بالایی آلایندگی است. همچنین طبق آخرین فهرست ابلاغ شده به محیط زیست استان از سوی سازمان کل محیط زیست، شهرستان کنگان دارای پنج واحد صنعتی آلاینده می‌باشد. حال سوال ما این است که با تمامی این مدارک و مستندات چگونه عوارض آلایندگی این شهرستان حذف شده است؟
رضا گرامی مطلق کارشناس ارشد اقلیم شناسی و عضو کانون رشد و توسعه نجیرم دیر اظهار داشت: با توجه به شرایط جوی، موقعیت توپوگرافی مناطق کنگان و دیر و جهت وزش باد، بیشتر آلایندگی‌ها به سمت این دو شهرستان حرکت می‌کند.
وی افزود: همچنین بعلت وجود کوه‌های اطراف، این آلایندگی‌ها در میانه و در محدوده شهری باقی می‌ماند و اغلب وضعیت بسیار خطرناکی را به وجود می‌آورد در تابستان‌ها شرجی و صعود هوایی وجود ندارد و در زمستان‌ها بعلت وجود آلایندگی‌های فراوان موجود در هوا با پدیده باران اسیدی روبرو هستیم. این دو منطقه به صورت نشست‌گاهی در میانه توده‌های پرفشار جنب حاره ایی و کوه‌های اطراف قرار گرفته و حرکت و جابه جایی هوا صفر شده و آلایندگی‌ها بر روی زندگی ساکنان این شهرستان‌ها متمرکز می‌شوند، من نام این وضعیت را جلگه مرگ نامیده‌ام.
گرامی مطلق تصریح کرد: حال با این شرایط چطور حرف از حذف عوارض آلایندگی این شهرستان‌ها می‌زنند؟ یا با چه شاخصی میزان آلایندگی این مناطق را کم یا صفر حساب کرده‌اند؟ ما در وضعیت بسیار سختی به سر می بریم، که یا باید از سرزمین آّبا و اجدادی خود خود مهاجرت کنیم یا باید در همین وضعیت خطرناک سلامت روح و جسم خود را از دست بدهیم.
وی بیان داشت: این مناطق بیشتر از ظرفیت خود پذیرای صنایع نفت و گاز و پترو شیمی بوده‌اند، در حال حاضر نیز پروژه دیگری به نام پتروشیمی فاتح کیمیا در حریم شهر دیر در دست احداث است. این اقدام نادیده گرفتن حقوق انسانی ساکنان بندر دیر است.
نادیده گرفتن انسان و محیط
ستاره تناور عضو انجمن اقلیم پاک بوشهر ضمن ابراز خرسندی از تشکیل این جلسه و حضور حداکثری تشکل‌های فعال محیط زیستی استان، به بحران یا فاجعه عسلویه و شهرستان‌های جنوب استان بوشهر اشاره کرد و گفت: با رشد بی رویه صنایع و نادیده گرفتن انسان و محیط هم اکنون ما در وضعیت وخیم انسانی و محیطی قرار گرفته‌ایم. نتیجه توسعه نامتوازن و تک بعدی وضعیت پیچیده‌ای ست که هم اکنون با آن روبرو هستیم و باید شاهد دفن شدن هم استانی‌های خود در زیر خروارها آلایندگی باشیم. با مطرح شدن موضوع "عوارض آلایندگی این سوال که «این حق آلایندگی‌ها تا کنون به چه صورت هزینه شده است؟» برای من پیش آمد و همچنین مگر نه اینکه دریافت عوارض، باید ماهیتی بازدارنده داشته باشد پس چرا این اتفاق نیافتاده است؟
وی همچنین افزود: علاوه بر حذف عوارض آلایندگی این مناطق، کلنگ پتروشیمی دیگری نیز در حریم شهر دیر زده شده است. این منطقه دیگر توان و ظرفیت پذیرش صنعت آلاینده دیگری را ندارد. ما تشکل‌ها برای ممانعت از آن در کنار هم قرار گرفته‌ایم و بسیار به ادامه این مسیر امیدواریم.
در پایان این نشست تشکل‌ها و فعالان مدنی شرکت کننده، تصمیم بر صدور بیانیه و طرح مطالبات خود گرفتند.