خبرگزاری مهر - گروه استانها: عصر زندگی امام صادق (ع) پیشوای ششم شیعیان، عصری پر فراز و نشیب است چه از جهت سیاسی و انقلاب‌هایی مانند انقلاب ابومسلم که در این عصر رخ می‌دهد و چه از لحاظ برخورد عقاید، مکتب‌ها و ایدئولوژی‌هایی که در این عصر شکل می‌گیرد.
این دوره، دوره‌ای است که قدرت از بنی امیه در پی انقلاب‌ها به بنی‌عباس منتقل می‌شود که البته در این بین بنی‌عباس بعدها نشان می‌دهد که چیزی جز ظلم و ستم را برای مردم به ارمغان نیاورده است.
در سایه همین جنگ‌ها و انتقال قدرت‌ها است که توجه به آسیب زدن به اهل‌بیت (ع) کمرنگ‌تر از گذشته دنبال می‌شود و فراغ بالی صورت می‌گیرد تا امام صادق (ع) مجلس درس و بحث خود را برای شاگردانشان به پا کنند.
البته از سوی دیگر با توجه به برخورد مسلمانان با مردم کشورهایی که فتح کرده بودند، روابط با دنیای خارج بیشتر شده و در سایه این مراودات مسلمانان که از دیرباز به آنها علم‌آموزی تأکید شده بود به دنبال علم و پژوهش‌های بیشتر رفته و به مباحث فکری و فلسفی بیش از گذشته توجه می‌کنند.
البته باید گفت با توجه به ظلم و خفقانی که بنی امیه برای اهل‌بیت (ع) ایجاد کرده بود چنانچه امام صادق (ع) در این دوره وارد کارزار رقابت‌های درسی و علمی نمی‌شدند تا اسلام ناب را زنده نگه دارند قطعاً از اسلام تنها نامی باقی می‌ماند و این‌گونه این تلاش‌ها منجر می‌شود تا امام صادق (ع) به‌عنوان رئیس مذهب تشیع مطرح شوند.
حضرت امام صادق (ع) بر اثر توطئه‌های منصور عباسی در سال ۱۴۸ هجری مسموم و در قبرستان بقیع در مدینه به خاک سپرده شدند، عمر شریفشان در این هنگام ۶۵ سال بود. از جهت اینکه عمر بیشتری نصیب ایشان شده است به شیخ الائمه مرسوم است.
دو بال علم و دین در کلام امام صادق
آیت الله العظمی جوادی آملی طی سخنانی به لزوم دو بال علم و دین جهت ایجاد اندیشه و انگیزه در بیانی نورانی از وجود مبارک امام صادق (علیه أفضل صلوات المصلّین) پرداختند و به نقل از آن امام همام فرمودند: علم یک بال است و دین بال دیگر و جامعه باید با این دو بال پرواز بکند چرا که یکی اندیشه خوب و دیگری انگیزه خوب به همراه می‌آورد لذا انسان باید با اندیشه و انگیزه جمعاً حرکت کند تا نه راه کسی را ببندد و نه بیراهه برود.
وی با بیان این مطلب که اگر دین هست باید با عقل و علم همراه باشد و از دینِ بی عقل کاری ساخته نیست، به عملکرد عده‌ای دین‌دار بی عقل و بی علم اشاره کرده و تصریح کرد: شما ببینید عده‌ای دین دار بی عقل و بی علم بودند که دیروز گالیله را تهدید به سوزاندن کردند و امروز قرآن کریم را در کلیسا می‌سوزانند این نتیجه دینِ بی عقل است؛ به راستی چه کسی گالیله را به جُرم اینکه گفت زمین حرکت می‌کند تهدید به سوزاندن کرد؟ قرآن کریم که نور طیّب و طاهر است را چه کسی می‌سوزاند؟ همین کلیسا می‌سوزاند.
این استاد سطوح عالی حوزه افزود: اگر دین باشد ولی خردمداری، عقل، درایت و هوش نباشد این یا تفتیش عقاید تشکیل می‌دهد یا قرآن را می‌سوزاند یا آن دانشمند را تهدید به سوزاندن می‌کند. بنابراین علمِ بی‌عقل و دین یا جنگ جهانی اول را راه اندازی می‌کند یا جنگ جهانی دوم را. فاصله جنگ جهانی اول و دوم تقریباً سی، چهل سال بود که حدود هشتاد میلیون نفر را اینها به قتل رساندند همین غربی‌ها! مسلمان‌ها که چنین کاری نکردند.
امام صادق (ع) رئیس مذهب جعفری است
کارشناس گروه سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه امام صادق (ع) رئیس مذهب جعفری است، اظهار داشت: برخی مطرح می‌کنند ایشان مؤسس فقه جعفری بوده و به نظر بنده این نادرست است زیرا مکتب اهل بیت (ع) و تشیع برخواسته از آموزه‌های پیامبر اسلام (ص) است که از طریق ایشان به سایر ائمه رسیده است و ما همه شیعیان رسول خدا هستیم.
تشیع چیزی جدا از اسلام نیست و امام صادق (ع) توانستند در دوران خود تشیع را تقویت کنند
حجت الاسلام محمد غفوری ادامه داد: تشیع چیزی جدا از اسلام نیست و امام صادق (ع) توانستند در دوران خود تشیع را تقویت کنند؛ مباحث مربوط به مکتب را زنده نگه دارند و به همین دلیل ایشان رئیس مذهب هستند نه بنیان‌گذار و یا مؤسس.
وی بیان کرد: قرن اول، دوران این مطلب بود که چه کسی باید خلیفه باشد و البته در این بین عده‌ای همین خلفا را قبول داشتند و عده‌ای دیگر خلافت را متعلق به خاندان اهل بیت (ع) می‌دانستند؛ در واقع مباحث پیرامون این مسائل بود و هنوز مذاهب از یکدیگر جدا نشده بودند.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه اضافه کرد: اما در قرن دوم مذاهبی مانند حنفی و حنبلی و … شکل می‌گیرند و مرز مکتب‌ها از یکدیگر جدا می‌شود، در این زمان امام صادق (ع) که امامت شیعیان را بر عهده داشتند مباحث شیعی را مطرح می‌کنند.
وی تصریح کرد: قدرت در دوره‌های قبل در دست بنی امیه بود و برای از بین بردن اهل بیت (ع) فجایعی همچون کربلا را ایجاد کرده بودند؛ تقریباً کسی جرئت نزدیک شدن به اهل بیت (ع) را نداشت و امامانی که در آن عصر زندگی می‌کردند، می‌دانستند که تنها راه باقی ماندن اسلام واقعی انجام اقدامات فکری و فرهنگی است.
امام صادق (ع) و جوانان
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: امام صادق (ع) در خصوص جوانان فرمودند، دوست دارم وقتی جوانی از خواب بیدار می‌شود یا عالم باشد و یا دنبال علم برود و یا علم را دوست داشته باشد و یا اینکه شنونده علم باشد.
حجت الاسلام ناصر رفیعی با بیان اینکه امروز دشمنان تلاش می‌کنند تا با استفاده از شبهات جوانان را منحرف کنند ادامه داد: متأسفانه این روزها جوانان وقت خود را در سایت‌ها و فضاهای مجازی هدر می‌دهند که البته این مسئله هم جنبه خوب دارد و هم جنبه بد؛ ممکن است تحت تأثیر برخی از شبهات قرار گیرند.
من به جوانان می‌گویم دستتان در دست یک عالم باشد و اگر شبهه‌ای پیش آمد یا مشکلی از آنها بپرسید
وی با اشاره به اینکه امام صادق (ع) بر این نکته تأکید دارند که جوانان باید وقت و عمرشان را هدر ندهند، گفت: من به جوانان می‌گویم دستتان در دست یک عالم باشد، به هر طریق که می‌توانید، اگر شبهه‌ای پیش آمد یا مشکلی از آنها بپرسید.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: جوانی آمد پیش امام صادق (ع) و گفت که من منکر خدا هستم، امام نگفتند وای تو کافر هستی نه، خب سوال است، امام به او فرمودند چرا؟ خب دلیلت چیست؟ جوان گفت برای اینکه من خدا را نمی‌بینم، آقا فرمودند یک سوال مرا جواب بده این عالم را که قبول داری، گفت بله قبول دارم، بعد گفتند خب اینها که از اول نبودند اینها را کسی درست کرده است یا خودش درست شده است، شخص گفت که نه خودش درست شده است هزاران سال پیش، بعد امام فرمودند خب تو که هزار سال پیش را ندیده‌ای پس چرا می‌گویی خودش درست شده است، بعد امام به او توضیح دادند که قرار نیست همه چیز را با چشم ببینیم و به شخص توضیح دادند که آن جوان شهادتین خود را گفت.
حجت الاسلام رفیعی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه امام صادق (ع) در آخرین لحظات عمر خود به اهمیت توجه به نماز تأکید کردند، تصریح کرد: ایشان فرمودند شفاعت ما به کسانی که نماز را سبک می‌شمارند نمی‌رسد.
عضو هیأت علمی جامعه المصطفی العالمیه عنوان کرد: امام صادق (ع) در دوران زندگی‌شان مطالب بسیاری فرمودند اما اینکه در آخرین لحظات عمر خود بر موضوع توجه به نماز تأکید کردند، نشان‌دهنده اهمیت نماز و جایگاه آن است.