خبرگزاری مهر -گروه استانها: شهر مرزی مهران در ۱۰۰ کیلومتری جنوب مرکز استان ایلام واقع شده است، این شهر در گذشته منصورآباد نام داشت که در سال ۱۳۰۹ به تصویب فرهنگستان زبان فارسی بنام مهران نامگذاری شد.
این شهرستان به خاطر موقعیت جغرافیایی اش درجلگه بین النهرین، در ادوار مختلف تاریخی نبردهای مهمی به خود دیده است و از زمانی که حزب بعث در عراق روی کارآمد بخصوص در سال ۱۳۴۷ مورد طمع آن رژیم بود.
پاره‌ای از درگیری‌های عراق با ایران در دوره پهلوی بر سرتصاحب این دهلیز صورت گرفت و ارتفاعات مهم آن چند بار اشغال شد. هرچند آغاز رسمی جنگ سی و یک شهریور ۵۹ بود ولی مهران قبل از این تاریخ زیر آماج گلوله‌های خمپاره وتوپ بود.
انقلاب نوپا وعدم استقرار بیشتر ادارات، سازمانها و همچنین نیروهای نظامی و انتظامی به ویژه در مناطق محروم و دوردست کشور یکی از علل عدم سازماندهی برای مقابله با حملات پراکنده حکومت عراق بود و همین امر باعث شده بود مردم این منطقه به جای تخلیه شهر، اسلحه ر ابه دست گرفته و به عنوان نیروی مردمی در کنار رودخانه کنجانچم با احداث سنگر وخاکریز در مقابل ارتش عراق ازسرزمین وشهر خودبه دفاع بپردازند.
درخردادسال ۵۹ یکی از روحانیون استان که نقش به سزایی در سازماندهی نیروهای مردمی داشت مرحوم آیت‌الله حیدری ایلامی بود. وی ضمن فراهم کردن امکانات واقلام مورد نیاز جبهه، آخرین اطلاعات مربوط به تحرکات ارتش عراق را به دستگاه‌های ذیربط گزارش می‌کرد.
صدام: مهران مهریه فاو است
بالاخره در آخرین روزهای شهریور ۵۹ ارتش عراق از زمین و هوا مرزهای ایران اسلامی را مورد تجاوز قرار داد و شهرهای مرزی کشور را به اشغال خود در آورد و مهران هم با وجود مقاومت مردم تصرف شد، که بعد از ۳۵ ماه درعملیات والفجر۳ به آغوش میهن بازگشت.
عملیات موفق «والفجر ۸» که به تصرف شبه جزیره فاو و کوتاه کردن دست عراق از شمال خلیج فارس انجامید روحیه ارتش عراق را به کلی تضعیف کرد. رژیم بعث عراق پس از ناکامی در بازپس‌گیری فاو از رزمندگان ایرانی و برای جلوگیری از حملات گسترده ایران، در پی حملات متعدد در غرب کشور، شهر مهران را به تصرف درآورد و با هیاهو آن را به رخ جهانیان کشید.
عراقی‌ها جشن گرفتند و گفتند نیروهای طلایی صدام در عملیات خونخواهی قهرمانانه مهران را تصرف کردند، رادیو بغداد با چنان آب و تابی خبر فتح مهران را اعلام کرد که گویا تهران را فتح کرده‌اند.
صدام اعلام کرد مهران مهریه فاو است و تا زمانی که ایران در فاو است، آنها هم محکم و استوار در مهران خواهند ماند وایران فکر نکند ما ضعیف هستیم و به دوشرط عقب نشینی می‌کنیم اول اینکه ایران و عراق به مرزهای بین‌المللی عقب‌نشینی کرده و در مسائل داخلی یکدیگر دخالت صورت نگیرد و دوم عقب‌نشینی ایران از فاو در مقابل عقب‌نشینی عراق از مهران خواهد بود.
این تبلیغات تا سطحی بود که حضرت امام «ره» به موضوع حساس شدند و شخصاً از فرمانده سپاه پیگیری کردند که تکلیف مهران را روشن کند و بعثی‌ها را وادار به عقب نشینی کند.
با پیگیری‌های حضرت امام «ره» و جلسات متعدد فرماندهان و اقدامات مختلف تیم‌های شناسایی، تصمیم بر انجام عملیات کربلای ۱، گرفته شد. به رغم اینکه اغلب فرماندهان یگان‌های سپاه اعلام کرده بودند که نیرو و تجهیزات کم است اما به دلیل حساسیتی که امام در این موضوع نشان دادند، همه به میدان آمدند. با نزدیک شدن زمان حمله، جابجایی و نقل و انتقالات شروع شد.
«کربلای ۱» با رمز «یا ابوالفضل العباس ادرکنی»
در این هنگام طوفان نسبتاً شدیدی همراه با گرد و غبار در گرفت و سطح منطقه عملیاتی و عقبه نیروهای خودی را پوشاند بطوری که دشمن امکان دید را از دست داد. بدین ترتیب در ساعت ۲۲:۳۰ دقیقه مورخ نهم تیرماه سال ۱۳۶۵ عملیات آزادسازی مهران تحت عنوان «کربلای ۱» و با رمز «یا ابوالفضل العباس ادرکنی» آغاز شد.
طراحی این عملیات پنج مرحله بود که در همان مرحله اول و دوم قوای اسلام به اهداف مورد نظر دست یافتند و شهر مهران بعد از ۴۵ روز اشغال و همچنین بیش از ۱۷۵ کیلومتر مربع ازاراضی اشغال شده شامل ارتفاعات قلاویزان، کله قندی، روستاهای رضاآباد، پاسگاه مرزی بهرام آباد، جاده مهران_دهلران به تصرف رزمندگان اسلام شهرهای بدره و زرباطیه عراق زیر دید و تیر قوی نیروهای اسلام درآمد.
در این عملیات نظامی ۳۹ گردان از یگان‌های عمل‌کننده رزمی، زرهی و مهندسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دلاورانه با دشمن بعثی پیکار کردند.
نیروهای سپاه اسلام در عملیات آزادسازی مهران در مجموع موفق به انهدام دو تیپ ۴و ۵ گارد ریاست جمهوری عراق، تیپ‌های ۴۳۳ از لشکر ۶۶ ،۵۰۷ ،۱۷ کماندویی، ۷۲ ،۷۱ ،۱۱۳ ،۹۳، ۳۵ از لشکر ۳۵ و دو گروهان پیاده این کشور بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد شدند.
همچنین در این عملیات تیپ ۳ گارد زرهی ریاست جمهوری، یک تیپ کماندویی ویژه، تیپ‌های ۷۰ زرهی، ۹۵ ،۵۰۱ ،۵۹و ۲۴ مکانیزه از لشکر ۱۰و گردان‌های ۴۴۷، ۵۳، ۲۲۸ توپخانه، گردان ۶ زرهی و… به میزان قابل توجهی منهدم شدند.
در عملیات کربلای ۱ همچنین بیش از ۹ هزار نفر از قوای بعثی کشته و زخمی شدند و بیش از هزار و ۲۰۰ نفر نیز به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.
در این عملیات در مجموع هزار و ۱۷۰ دستگاه انواع تانک، نفربر و خودرو دشمن منهدم شد و بیش از ۲۰۰ دستگاه از این ادوات و هزاران قبضه سلاح سبک و نیمه سنگین نیز به غنیمت نیروهای خودی درآمد.
در حالی که دیوارهای شهر مهران به نوشته «مهران آزاد شد، قلب امام شاد شد»، مزین شده بود، مرکز مطالعات استراتژیک لندن در گزارشی اعلام کرد که کارشناسان نظامی در لندن معتقدند عملیات مهران پدیده جدیدی را به وجود آورد. به اسارت درآمدن بسیاری از افسران عالی رتبه ارتش عراق که در میانشان فرمانده تیپ و جانشین لشکر و فرمانده واحدهای مختلف ارتش هم هستند و علت این اسارت‌ها عدم ایمان افسران عالی رتبه و پرسنل و سربازان ارتش عراق به ادامه جنگ و بیهوده انگاشتن ایستادگی در برابر نیروهای ایران است.
سالروز آزادسازی مهران در سطح ملی مطرح شود
امام جمعه مهران در این ارتباط اظهار داشت: سالروز آزادسازی مهران گرچه یک مناسبت ملی است ولی مراسم بزرگداشت آن صرفاً بومی است و ملی نیست که این مسئله جفا در حق هزاران شهیدی است که در این سرزمین مقدس شهید شدند.
حجت الاسلام سید عبدالله امینی تصریح کرد: امروز به برکت خون شهدا مرز مهران میزبان ۷۰ درصد زائران کربلاست، این مرز امن ترین، نزدیک ترین و باصرفه ترین مرز برای صادرات کالای ایرانی به سراسر جهان است.
جای سالروز آزادسازی مهران در تقویم رسمی کشور خالی است
استاندار ایلام گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند به‌پاسداشت کار بزرگ رزمندگان اسلام در عملیات غرورآفرین کربلای ۱ که منجر به آزادسازی مهران شد روز ۱۰ تیرماه را به همین مناسبت در تقویم رسمی کشور جای دهد.
قاسم سلیمانی دشتکی ضمن گرامی‌داشت حماسه ۱۰ تیرماه سالروز آزادسازی مهران، نقش ایلامی‌ها در ۸ سال دفاع را بی‌بدیل خواند و گفت: ایلام به‌معنای واقعی کلمه نماد ایثار و مقاومت در کشور است.
وی افزود: امروز بیش از ۳۰۰۰ شهید و ۱۲۰۰۰ جانباز سند ایثار و مقاومت و ازخودگذشتکی ایلامیان در ۸ سال دفاع مقدس است.