خبرگزاری مهر، گروه استانها – محمد حسین عابدی: در یکی از بنگاه‌های گوشه و کنار شهرمان خانمی تقریباً ۴۰ ساله با گوش چشم نگران خود به همسرش اشاره می‌کند، حضور کودکان در خودرو را بهانه می‌کنند تا لحظه‌ای از بنگاه بیرون بیایند و می‌گوید: گران است وقتی می‌بینی نمی‌شود صبر نکن … بیا بیرون. آقا کلافه است می‌گوید دیدی چقدر گشتیم… توصیف چشمان زن غیر ممکن است، هم غم دارد هم نگران است.
قرار می‌گذارم با آنها تا بنگاه بعد بروم، اسم و فامیل مرد محمدعلی طالبی است دو فرزند دارد، پشت فرمان است همسرش کنار او، من و دو پسر محمد علی و فرزانه خانم روی صندلی عقب می‌نشینیم اهورا و ایلیا، پنج و هشت ساله هستند.
۸۰ میلیون پیش ماهی ۱ میلیون تومان
بنگاه دار به محمد علی می‌گوید چقدر دیگر می‌توانی روی اجاره بگذاری و می‌گوید: نهایتاً ۲۰۰ تومان دیگر، بنگاه دار می‌گوید ۹۰۰ اگر بتوانی بدهی آپارتمان دو خوابه تمیز برایتان سراغ دارم آشپرخانه ام‌دی‌اف، کف سرامیک و پکیج، ۹ سال ساخت محمد علی می‌گوید چقدر پیش؟ ۵۰ تومان اما شما قبول کنی ۸۰ میلیون ماهی ۹۰۰ تا یک تومان هم برات جورش می‌کنم.
بنگاهی می‌گوید: آقا جان، خواهرم ولله همینه امروز وضعیت بازار همین شده مورد دارم برات کمتر بیفته اما پیشش ۶۰ تومانه، داری؟ بیا بریم نگاه کن ۸۰ میلیون پیش بده ۵۵۰ اجاره مورد باب خودته اما پیش می‌خواد اجاره براش مهم نیست. می‌روند سوار پرایدشان می‌شوند. محمد علی صبح فردا باید با اتوبوس کارخانه سیمان سر کار برود تا سر برج که حقوق کارگری اداره کاری در حسابش بیاید.
کسی خانه نمی‌فروشد
روایت آشنای این روزهای بنگاه‌های شهرمان چقدر شبیه به هم شده است گرانی خانه، مردمی که پول کافی ندارند و اجاره‌هایی که سر به فلک می‌کشد. محسن امیری یک بنگاه دار است که در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: امروز در شاهرود اجاره‌ها همین است وقتی خانه متری هفت میلیون باشد اجاره اش قاعدتاً باید ۸۰ میلیون پیش ماهی یک و نیم میلیون باشد.
امیری با بیان اینکه در ۶۰ روز اخیر فقط دو واحد آپارتمانی فروخته است، می‌گوید: وضعیت ما که پایین شهر هستیم خراب است اما فکر نکنید آنانی که در بالا شهر بنگاه دارند وضعیت بهتری دارند خیر همه جای شهر همین است مردم پولشان به خانه نمی‌رسد و قیمت‌ها به اوج رسیده اند. امروز در شهرک البرز و امام که در زمره شهرک‌های حومه شهر محسوب می‌شوند اجاره خانه‌ها ۲۰ میلیون ماهی ۷۰۰ تومان است.
این بنگاه دار شاهرود ضمن بیان اینکه سه سال پیش املاکی‌های معمولی هم در ۱۰۰ روز حداقل ۱۲ خانه معامله می‌کردند اما امروز این میزان به دو خانه کاهش یافته است، ابراز می‌کند: برخی فکر می‌کنند گرانی خانه به نفع املاکی‌ها است در نتیجه ما سود می بریم و خانه را گران می‌کنیم در صورتی که اینگونه نیست وقتی خانه ارزان باشد ما هم بیشتر معامله می‌کنیم امروز زیر نگاه سنگین مردم هستیم که مقصر گرانی را ما می‌دانند در حالی که این گونه نیست.
مقصر کیست
درباره مقصر گرانی خانه بسیار می‌توان حرف زد دولت، نظام اقتصادی، خانه‌های خالی که قیمت‌های گزاف اجازه نمی‌دهد واگذار شوند و دیگر دلایل همگی از اوضاع بد مسکن خبر می‌دهند اما باید دانست که این امر یک دلیل روانی و فرهنگی هم دارد که در برابر تمام هجمه‌هایی که علیه دولتمردان و مسئولان و عدم توانمندی در کنترل وضعیت بیان می‌شود، باید به آن دقت کرد.
علی رضا معصومی مدرس جامعه شناسی دانشگاه است کسی که پایان نامه دکترایش را بر روی جوامع شهری کار کرده و ارتباطشان را با اقتصاد محلی بررسی کرده است وی معتقد است: نگاه حاکم در برخی شهرهای کوچک کشور مانند سمنان، شاهرود و دامغان متأسفانه نگاه اشتباهی است که برخی ملک را منبع درآمد می‌دانند نه سرمایه آسایش! چه بسیار هستند کسانی که خانه شان را تیغه کرده اند تا بتوانند از آن درآمد به دست آوردند حتی زیرزمین شأن را مسکونی کرده و به دانشجویان می‌دهند این نگاه سبب شده تا یک افزایش کاذب قیمت در استان سمنان پدید آید.
معصومی معتقد است: تا زمانی که مردم به ملکشان نگاه درآمد زایی داشته باشند این مشکل وجود دارد ما در تحقیقات مان به فردی در شاهرود برخوردیم که منزل مسکونی بالای شهر خودش را برای اجاره و کسب درآمد بیشتر به مستأجر داده و خودش در خانه رهنی شهرک انقلاب می‌نشیند! این فاجعه آنقدر وحشتناک بود که شخصاً از نزدیک برای دیدار با این فرد حضور یافتم چرا که باور نمی‌کردم این نگاه مسموم این چنین ریشه در جامعه ما دوانده باشد.
وی درباره مضرات این شیوه نگاه می‌گوید: این نوع نگاه اولاً آسایش خانواده را برای درآمد زایی می‌گیرد یعنی خانه دربست را با کسی شریک شدن برای پول! در وهله بعد تنبل پروری است یعنی فرد بجای اینکه در مغازه خود یا در زیرزمین خود تولیدی راه بیندازد محصولی بفروشد می‌گوید آن را اجاره می‌دهد در خانه می‌نشینم سه برابر آنچه می‌خواستم در بیاورم، از اجاره می‌گیرم. حال دیگر نمی‌گوید آن جوان بیچاره باید چگونه اجاره مطالبه شما را بدهد؟
خانه‌های خالی علت تورم
دیگر مدرس دانشگاه نیز درباره گرانی منزل می‌گوید: در همین استان سمنان خانه‌های خالی فراوانی وجود دارد که روز به روز هم به اجاره بهای آنها افزوده می‌شود و صاحبان آنها معتقد هستند به قیمت کم اجاره نمی‌دهم حتی اگر مستأجر پیدا نشود خانه هم که وجود دارد! روز به روز بر قیمتش افزوده می‌شود! این نوع نگاه سبب شده تا جوانان ما نتوانند خانه دار شوند همچنین قیمت‌ها کذایی شود.
مرتضی باقری بیان می‌کند: وقتی در شهر راه می روید چراغ بسیاری واحدهای مسکونی بالای شهرها را می‌بینید که خاموش هستند چرا که قیمت‌ها بجای اینکه از سوی یک مرجع بیان شوند از سوی بنگاه‌ها، صاحبان خانه و … بیان می‌شود مثلاً فرد می‌گوید خانه من زیر متری پنج میلیون تومان نیست! خواه می‌خواه د مشتری داشته باشد و خواه اینکه نداشته باشد. مشتری داشت می‌فروشم و نداشت می‌گذارم بماند روز به روز بر قیمتش افزوده می‌شود.
وی می‌افزاید: معضل اما آنجا است که بخش‌های دولتی و خصولتی و حتی خصوصی در نبود یک نظارت درست به این امر دامن می‌زنند مثلاً بانک‌ها مجتمع‌هایی می‌سازند، قیمت‌های گزاف بر رویشان می‌گذارند، حاضر به کوتاه آمدن هم نیستند و ده‌ها و صدها منزل مسکونی خالی را به میزان کنونی می‌افزایند و هیچکس هم نمی‌گوید چرا با سرمایه‌های مردم خانه ساخته اید و امروز آنها نمی‌فروشید! چرا سرمایه‌های مردم را به کار و تولید سوق نداده اید! واقعیت این است که امروز مسکن از دست دولت در رفته و هیچ نظارتی بر روی آن ندارد و چون کشتی گرفتار موج به هر سوی می‌رود و هیچکس هم جلودارش نیست.
موضوعی که حسینی شاهرودی نماینده شاهرود و میامی نیز آن را تائید کرده و در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: بنگاه داری بانک‌ها سبب شده تا با پول مردم خانه بسازند این خانه‌ها امروز با قیمت‌های گزاف ارائه شده اند و مردم پول ندارند در آنها ساکن شوند در نتیجه همگی خالی هستند که نمونه آن در شهرهای بزرگ به وفور دیده می‌شود.
ساز و کار نظارتی وجود ندارد
کارشناس مسکن و شهرسازی و بازنشسته این ارگان در استان سمنان، ضمن بیان اینکه در موضوع مسکن همه چیز از دست مسئولان و دولتی‌ها خارج شده است، گفت: اصلاً توان و عزمی برای نظارت بر مسکن وجود ندارد چرا که هیچ چیز دست دولتمردان و مسئولان نیست که بخواهند وضعیت را تغییر دهند یا ندهد! تورم و گرانی خانه و مسکن تا یک اندازه‌ای دارای سقف است که می‌توان بر آن نظارت کرد اما وقتی تورم فشار آورد، سقف شکست و قیمت‌ها نجومی افزایش یافت دیگر کار از دست همه در می‌رود و هیچکس نمی‌تواند جلویش را بگیرد.
محمد علی محمدی معتقد است: مسئولان جز اینکه به نظاره بنشینند هیچ راهی ندارند امروز خانه در شاهرود متری هفت میلیون تومان در سمنان متری شش میلیون تومان و در دامغان متری چهار میلیون تومان معامله می‌شود هم اکنون خانه‌هایی در شاهرود وجود دارند که متری هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان نیز قیمت گذاری شده اند و مطمئناً سه سال دیگر هم خالی خواهند ماند چرا که کسی آنها را نخواهد خرید.
وی درباره چاره کار می‌گوید: چاره‌ای در کار نیست نه می‌توان فرد را مجبور کرد که خانه متری شش میلیون تومانی اش را متری سه میلیون تومان بدهد و نه می‌توان خانه اش را با بولدیزر خراب کرد! یک راهش این بود که دولت خانه بسازد و ارزان به دست مردم بدهد که مسکن مهر کاری کرد که این تجربه هم ناکام باشد در نتیجه اگر از بنده بپرسید می گویم هیچ راه عملی ندارد و فقط باید دعا کرد. البته راه غیر عملی وجود دارد که البته به خیالات شبیه است و آن هم اینکه فرهنگ ما یک شنبه عوض شود معجزه‌ای رخ دهد و مردم خانه‌ای که می‌سازند را با ۱۱ درصد سود بفروشند تا قیمت‌ها کاهش یابد که البته چنین چیزی ممکن نیست چرا که خودخواهی امروز سبب شده ساختمانی که متری دو و نیم میلیون تومان تمام شده متری هفت و نیم میلیون تومان فروخته شود.
مسکن مهر یا مسکن بی مهری
تحقیقات نشان می‌دهد تا سال ۹۷، بیش از ۲۷ هزار و ۶۰۰ مسکن مهر در استان سمنان ساخته شده بود که هدف آنها تهیه مسکن ارزان قیمت، رفع مشکل مستأجران و آن‌هایی بود که توان خرید خانه را نداشتند اما چرا مسکن مهر استان سمنان به خصوص در شاهرود به بناهایی هشت، ۱۰ و ۱۲ ساله بدل شده اند و اما هنوز در بسیاری خانه‌هایش کسی زندگی نمی‌کند.
یکی از دلایلی که مسکن مهر این چنین خود به معضلی در شاهرود و شهرهای دیگر استان بدل شد، فساد درون بدنه مسکن و شهرسازی بود که به دستگیری مدیرکل سابق این نهاد نیز انجامید همچنین پیمانکاران با عدم پرداخت‌ها کار را زمین گذاشتند، مصالح گران شد، آسانسور، لوله و آهن آلات با تورم روبرو شدند در نتیجه کار ادامه پیدا نکرد تا مسکن مهر برای مردم استان سمنان دردی اضافه بر دردهایشان باشد. طرحی که نه مشکلی را حل کرد و نه توانست کسی را صاحب خانه مناسب (از لحاظ ساخت) در نقاط مناسب شهر کند.