خبرگزاری مهر- گروه هنر- پریسا ساسانی: خبر برگزاری هفتمین دوره جشنواره فیلم شهر آخر هفته گذشته در شهر تهران پیچید و همه دانستند که قرار است در کلان شهری چون تهران جشنواره‌ای با موضوع «شهرنشینی» برگزار شود. با نگاهی به فیلم‌های منتخب در بخش‌های مختلف سینمای مستند، فیلم کوتاه، انیمیشن و مسابقه سینمای ایران و بخش بین‌الملل می‌توان حدس زد این جشنواره در طی ۵ روز چه مسیری را طی خواهد کرد.
پرواضح است با نگاهی گذرا به جدول نمایش فیلم‌ها در بخش‌های مختلف در روزهای برگزاری این جشنواره به خوبی می‌توان دریافت که مخاطب سینمای ایران، نه حتی سینماروهای حرفه‌ای بلکه کسانی که سینما را تنها به‌عنوان سرگرمی نگاه می‌کنند از جشنواره ای که به نام شهر رقم خورده است دست پر برنمی‌گردند و بار دیگر به تماشای فیلم‌های دسته چندمی می‌نشیند که بارها در جشنواره‌ها و رویدادهای رسمی و غیررسمی بی‌بهانه و یا با بهانه نمایش داده شده‌اند.
معیار انتخاب فیلم‌ها چیست؟
در بخش بین‌الملل ردپایی از اثری تازه و یا فیلمی سرحال، به خصوص در میان فیلم‌های ایرانی که بتواند به‌درستی شهرنشینی و زندگی روزمره را در شهر تداعی کند، دیده نمی‌شود و این پرسش به وجود می‌آید فیلم‌هایی که از کشورهای دیگر به این جشنواره راه یافته‌اند بر اساس چه معیاری انتخاب شده‌اند و آیا با زندگی شهرنشینی در ایران همخوانی دارند؟ و مهمتر از آن ضرورت برگزاری بخش بین‌الملل در جشنواره فیلم شهر که انتظار می‌رود نگاهی انتقادی به زندگی روزمره در جامعه شهری و فرهنگ شهرنشینی در کلان شهری چون تهران که معرف یک جامعه مدرن است داشته باشد، چیست؟ اساساً براساس چه نوع نیازسنجی آثار این بخش انتخاب شده‌اند؟
جدا از جدول نمایش فیلم‌ها، طبق آنچه در جدول جشنواره آمده است تنها دو نشست تخصصی با عنوان «اخلاق در مستندسازی» و «تاثیر سینما بر معماری» در جشنواره فیلم شهر برگزار می‌شود. نشست‌هایی که با داشتن پسوند تخصصی احتمالاً قرار بوده بار مسئولیت حرفه‌ای و آکادمیک جشنواره را بالاتر ببرد؛ مسئولیتی که اساساً شعار جشنواره در آن دیده می‌شود.
اساساً در جشنواره‌ای که می‌تواند ویترینی برای بررسی انتقادی زندگی روزمره شهری باشد چه نقطه نظرهایی در نظر گرفته شده است؟ سهم پژوهش و پایان‌نامه‌هایی که با موضوع شهرنشینی نوشته شده، کجاست؟ در پیامی که پیروز حناچی شهردار تهران به مناسبت برگزاری این رویداد سینمایی منتشر کرد، از تیتر «شهروند مسئول، شهر سالم» به عنوان شعار جشنواره یاد کرده بود. شعاری که کلمات را به خوبی کنار هم چیده اما آیا واقعاً در مأموریت، اهداف و چشم‌اندازی که برای برگزاری این جشنواره ترسیم شده اثری از احتمال دستیابی به این شعار دیده می‌شود؟
واقعاً در فیلم‌های منتخب این دوره تا چه اندازه مفهوم «شهروند مسئول» یا مقوله آموزش مسئولیت فردی و اجتماعی دیده می‌شود؟ گذشته از فیلم‌ها، تا چه اندازه در نشست‌های تخصصی به مقوله شهروند مسئول اهمیت داده شده و اساساً مفهوم مسئولیت اجتماعی در حالی که کمترین منبع درباره این مهم وجود دارد، چگونه در نشست‌های تخصصی تعریف می‌شود؟
از دانش اساتید و متخصصان امر در حوزه جامعه‌شناسی، مطالعات فرهنگی و شهری به چه میزان استفاده شده است؟ و یا اینکه جای خالی سرفصل‌های پژوهشی مانند «تاثیر فرهنگ مدرن در روانشناسی اجتماعی شهرنشینی» در شهری مثل تهران با چه عنوان و عبارت دیگری پر می‌شود و اساساً در جشنواره‌ای که می‌تواند ویترینی برای بررسی انتقادی زندگی روزمره شهری باشد چه نقطه نظرهایی در نظر گرفته شده است؟ سهم پژوهش و پایان‌نامه‌هایی که با موضوع شهرنشینی نوشته شده، کجاست؟ طرح پرسش‌هایی از این دست برای پاسخ‌گویی به برخی بایدها در عرصه هنر به خصوص جشنواره‌های سینمایی که تاثیر دوچندان بر کیفیت زندگی دارند، است.
هنر و پاسخ به ناکامی‌های زندگی مدرن
هانری لوفور نظریه‌پرداز فرانسوی از جمله نظریه‌پردازانی است که در مبحث بررسی «زندگی مدرن در جامعه صنعتی»، وارد مقوله زیبایی‌شناسی شده و معتقد است با ابزارهای هنری می‌توان به ناکامی‌های زندگی در مدرنیته پاسخ داد و اساساً مبحث زندگی به مثابه یک اثر هنری را باز می‌کند و بررسی می‌کند که چگونه می‌توان از هنرهای شهری در راستای رهایی از فرآیند از خود بیگانگی بهره برد.
بر اساس این رویکرد جشنواره فیلم شهر می‌تواند نقشی مهم و تاثیرگذاری در رشد مستمر زندگی شهرنشینی داشته باشد و حالا که هفتمین دوره این رویداد سینمایی در حال برگزاری است، آیا نکاتی مهم از این دست را در دستور کار خود قرار داده است؟ آیا پس از پایان ۵ روز جشنواره، مسئولان می‌توانند در یک پارگراف تاثیر فعالیت‌های انجام شده در راستای شعار جشنواره را شرح دهند؟
پرواضح است که پاسخ به این سئوالات منوط به این دوره از جشنواره نیست و نکات مطرح شده پرسش‌هایی است که باید در ماموریت و چشم‌انداز جامع‌تر این جشنواره از دوره اول تا امروز تبیین شده باشد. اما انتظار این است با بودجه‌هایی که در اختیار نهادهایی مانند شهرداری قرار دارد در قالب جشنواره‌های مختلف در جهت ارتقا سطح کیفی زندگی فردی و اجتماعی شهروندان برنامه ریزی شود تا شعار «شهروند مسئول، شهر سالم» در یک برنامه‌ریزی بلند مدت محقق شود.