به گزارش خبرنگار مهر، اولین نشست خبری موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در راستای تبیین رویکردهای جدید پژوهشی و فرهنگی این موسسه صبح امروز در محل این موسسه برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، احمد نادری، رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی گفت: مصوبه تأسیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران اسفندماه ۱۳۳۶ تأیید شد و موسسه از سال ۱۳۳۷ کار خودش را آغاز کرد. مرحوم صدیقی و احسان نراقی از پایه گذاران این موسسه بودند. به بیان دیگر این موسسه، مادر نهاد علوم اجتماعی کشور است. موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران تا سال ۱۳۵۱ هم فعالیت آموزشی داشت و هم پژوهشی، اما از سال ۱۳۵۱ که دانشگاه تهران تأسیس شد، این موسسه فقط به عنوان یک نهاد پژوهشی فعالیت کرد. در سالهای قبل انقلاب نقدها و یادداشت های خیلی مهمی توسط اساتید دانشگاه و پژوهشگران در این موسسه نگاشته می شد مثل نقد سیاست اصلاحات ارضی. بنابراین مشخص می شود که موسسه در نهاد سیاستگذاری بسیار تأثیرگذار بوده است. اما بعد از انقلاب آنچنان که باید و شاید موسسه فعالیت نداشت که دلیلش هم شاید تمرکز بر روی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بود. اما الان ما در تلاشیم که موسسه دوباره به زمان اوج خودش برگردد. تلاش داریم که موسسه در فضای عمومی کشور یک برند شود و دانش تولیدشده در آن در اختیار فضای عمومی قرار گیرد.
پس از نادری، غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: وقتی به تاریخچه موسسه نگاه می کنیم می بینیم که اولین سمینار مسائل اجتماعی و شهری تهران در سال ۱۳۴۲ در اینجا برگزار شده و گزارش این سمینار را وقتی امروز هم نگاه می کنیم می بینیم که آنقدر دقیق به مسائل پرداخته شده که بسیاری از آنها امروز هم کاربرد دارد. امروزه با توان و قدرتی که موسسه دارد به ویژه با مدیریت جوانش، می توان تأثیرات خوبی در مسائل پژوهشی کشور داشته باشد.
وی افزود: دانشگاه ها و آموزش عالی امروزه به عنوان میدان هایی هستند که ما کمتر آنها را مورد مطالعه قرار می دهیم. در حالی که لازم است درباره آنها مطالعه جدی صورت بگیرد. امروزه همچنان کنکور، مسئله اصلی خانواده ها است. به همین دلیل می توان گفت که دانشگاه میدان خوبی برای پژوهش و مطالعه است و موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران از این بابت می تواند خیلی کمک کند.
غفاری در پایان گفت: مسئله فضای مجازی مورد دیگری است که باید در مورد آن پژوهش شود و مورد مطالعه قرار گیرد. اینکه چگونه می توان از این فضا بهترین بهره برداری را داشت.
محمدعلی زارع مدیرکل فرهنگی دانشگاه تهران دیگر سخنران این نشست بود.
وی گفت: لازم است تمام برنامه هایی که قرار است در موسسه برگزار شود، مبتنی بر پیوست ها و نیازهای پژوهشی باشد. ما پیش از هر چیزی باید نیازها را مشخص کنیم و بر اساس آن پایان نامه ها و رساله ها را به دانشجویان سفارش دهیم که بتوانیم از آنها استفاده کنیم. به بیان دیگر، لازم است ما متناسب با نیاز دانشگاه ها، رساله ها را هدفمند کنیم. به همین منظور قرار است سقف حمایت ها ۳ تا ۱۰ برابر شود.
وی افزود: یکی دیگر از برنامه هایی که در حوزه پژوهش انجام شده، تشکیل خوشه های اجتماعی و کارگروه های مختلف در آن مثل کارگروه حجاب و عفاف است که با برنامه ریزی های انجام شده قرار است فعالیت هایی در این خوشه های اجتماعی انجام شود. ما اعتقاد داریم که در حوزه فرهنگی و اجتماعی در صورتی موفقیم که برنامه ها متناسب با نیازها باشد.
زارع در پایان ادامه داد: افزایش نقش آفرینی اعضای هیئت علمی در تربیت دانشجویان از دیگر برنامه های ما است. علاوه بر این، ما دبیرخانه ای با عنوان دبیرخانه ترویج اخلاق حرفه ای تشکیل دادیم که در آن نظام نامه های مختلفی هم تدوین شده است.
مهدی پورفتح، مدیرکل پژوهشی دانشگاه تهران در ادامه این مراسم سخنرانی کرد و گفت: دانشگاه تهران بیش از ۵۰ هزار دانشجو دارد که بیش از ۲۰ هزار مورد آنها در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا تحصیل می کنند. با یک حساب سرانگشتی متوجه می شوید که ما چقدر دانشجوی تحصیلکرده در مقاطع عالی داریم و حالا اگر بتوانیم از این توانمندی در راستای حل مشکلات کشور استفاده کنیم، تاثیر خوبی خواهیم دید.
وی افزود: تاریخچه این موسسه نشان می دهد که موسسه چه سابقه علمی خوبی داشته است. بنابراین امیدواریم بتوانیم تحقیقات میان رشته ای را در دوره جدید کاری موسسه تقویت کنیم. مسائل مربوط به فضای دیجیتال و فضای مجازی امرزه خیلی مهم و تأثیرگذار است که لازم است درباره آن مطالعه شود. علاوه بر این، در کنار کارهای فنی، باید مطالعات اجتماعی هم صورت بگیرد.
سید مهدی اعتمادی‌فر، رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به عنوان دیگر سخنران این مراسم گفت: تاریخچه موسسه بر همه آشکار است و به نوعی می توان گفت دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران مولود این موسسه و فعالیت پژوهشگران آن است. پژوهشگاه کاربردی برای ما خیلی اهمیت دارد به طوری که در برنامه جامع سوم پنج ساله دانشگاه تهران هم مطرح شده که دانشگاه باید مسئولیت اجتماعی داشته باشد. اما دغدغه ما این است که پژوهش ها حتماً پیوست داشته باشند. امیدواریم موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران به تنوع بخشی نهادها و سازمان هایی که با آنها کار کرده و ارتباط هم دارد توجه داشته باشد. از قدیم در این موسسه موضوع پژوهش مورد توجه بوده است. لازم است امروز دوباره حلقه اتصال پژوهشی-آموزشی دوباره فعال شود و به صورت دغدغه مندانه به امر پژوهش بپردازد.
احمد نادری در پایان این جلسه به تشریح برنامه های موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران پرداخت و گفت: در دوره جدید موسسه ما در دو بخش تحول خواهیم داشت؛ یک، تحول در رویکردها. دو، تحول در اقدامات و فعالیت ها.
وی در ادامه به توضیح هر کدام از این رویکردها اشاره کرد و گفت: نیاز محوری و اثرگذاری عینی و کاربردی، تلاش برای برون رفت موسسه از موقعیت حاشیه و پیرامونی و رفتن به متن، توسعه همکاری با نهادها و دانشگاه ها، یاری رساندن به قوای سه گانه، انسجام طرح های مشترک با مراکز فرهنگی و فکری مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی، تمرکز جدی بر دو حوزه آسیب های اجتماعی و اختلالات جمعیتی، کمک به نگارش سیاست های فرهنگی-اجتماعی دانشگاه تهران از جمله محورهای تحول در رویکردهای مان است. ضمن اینکه در این بخش ما همواره تأکید داریم که نگاهمان فراجناحی و فرابخشی است و فقط نگاه و رویکرد علمی برای مان اولویت دارد.
این استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: در بخش تحول در اقدامات و فعالیت ها، قرار است کارهای زیر را انجام دهیم:
ـ راه اندازی واحد پژوهش های راهبردی و تشکیل باشگاه پژوهشگران، راه اندازی مرکز اسناد و گنجینه پژوهشی و ساماندهی به میراث عظیم موسسه، راه اندازی سامانه شفافیت طرح های پژوهشی، راه اندازی و احیای نشر و طبع موسسه (از قدیم تاکنون موسسه حدود ۲۵۰ اثر منتشر کرده است ولی در حال حاضر فعالیتی در حوزه نشر و طبع نداشته است)، راه اندازی گروه های پژوهشی متناسب با وضعیت فعلی و نیازهای روز کشور، راه اندازی سامانه نمایه سازی و آرشیو الکترونیک موسسه و راه اندازی دوره های آموزشی ویژه تربیت پژوهشگران اجتماعی.
این نشست خبری با پرسش و پاسخ میان خبرنگاران و اساتید حاضر در جلسه به پایان رسید.