خبرگزاری مهر، گروه استانها – محمدحسن مقدم نیا: این روزها موضوع ازدواج آسان بسیار مطرح است به‌خصوص در ایام سالروز پیوند آسمانی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) نهادهای فرهنگی نیز سعی دارند با ترویج سهل‌گیری در رسوم و آداب عروسی‌ها و دوری از تجمل، سبک زندگی اسلامی را ترویج دهند.
نکته‌ای که باید دراین‌بین به آن توجه داشت این است که ازدواج آسان به معنای انتخاب سهل و آسان همسر نیست اتفاقاً ازدواج مهم‌ترین رخداد زندگی یک انسان در طول حیاتش محسوب می‌شود و باید در انتخاب آن کمال دقت را داشت. پس درنتیجه ازدواج آسان به معنای انتخاب سریع و بدون فکر نیست بلکه انتخابی آگاهانه است که در آن کاهش توقعات مادی در شرایطی که وضعیت اقتصادی در سراسر کشور وضعیتی نابسامان است، محوریت قرار می‌گیرد این امر امروز موردتوجه مسئولان و به‌خصوص نهادهای فرهنگی است.
از سوی دیگر امروز ازدواج با معضلات و پدیده‌ای عجیب‌وغریب دیگری نیز روبرو است، ازدواج‌های صوری، سپید، مهاجرتی، تجارت با مهریه و ... همگی مشکلاتی هستند که دامن‌گیر جامعه امروزی محسوب می‌شوند. پدیده‌های شومی که شاید در وهله اول آن‌ها را متعلق به شهرهای بزرگ بدانیم اما متأسفانه در همین استان سمنان نیز دیده شده است.
ازدواج یک سنت الهی
حجت‌الاسلام سید علی موسوی کارشناس مسائل فرهنگی و اجتماعی در گفتگو با خبرنگار مهر، بابیان اینکه ازدواج یک سنت الهی است، گفت: از رسول‌الله(ص) نقل است که ایشان می‌فرمایند «بهترین زنان امت من، زنانی هستند که مهریه کمتر و سیمای نیکوتری داشته باشند» این سفارش گره‌گشا از رسول‌الله(ص) می‌تواند بسیاری مشکلات جوانان امروز ما را رفع کند.
این کارشناس مسائل دینی بابیان اینکه دغدغه جوانان امروز اگر بجای ازدواج و انتخاب همسر، به مسائل مادی محدود شود، قطعاً بر روی انتخابشان هم تأثیر منفی می‌گذارد درنتیجه سخت‌گیری در شرایط ازدواج متأسفانه ضربه زننده نیز محسوب می‌شود.
موسوی بابیان اینکه مهریه کم به معنای ارزش ذاتی زن است و هر چه مهریه بیشتر و سنگین‌تر باشد معادله برعکس می‌شود، می‌گوید: مهریه به‌هیچ‌وجه کسی را خوشبخت نکرده است درنتیجه نباید به آن تأکید کرد.
ازدواج بدون گناه آغاز شود
امام‌جمعه آردان نیز درباره ازدواج ساده می‌گوید: درگذشته ازدواج‌ها آسان‌تر بود و غالباً جشن عروسی در خانه‌ها برگزار و در همان خانه هم مراسم ولیمه اجرا می‌شد اما امروز متأسفانه عروسی‌ها به سالن‌های بیرون از خانه، غذاهای نیمه خورده اسراف شده، اختلاط زن و مرد، معصیت و ... محدودشده که اصلاً در ماهیت و هویت ازدواج نمی‌گنجد.
حجت‌الاسلام جلیل شریفی‌نیا بابیان اینکه ازدواج بنیانی مقدس است و لذا اگر با گناه شروع شود، نگه‌داشتنش دشوار می‌شود، بیان می‌کند: درست است که مشکلات زیاد است اما می‌توان ازدواج را آسان گرفت و ما نیز باید برای تسهیل آن تلاش کنیم.
وی معتقد است: تهاجم فرهنگی، کمرنگ شدن باورهای مذهبی و اخلاقی، ضعیف شدن پیوندهای خانوادگی، سنت‌های غلط ازدواج، هزینه‌های کمرشکن اقتصادی، تنوع‌طلبی جوانان، قوانین و شرایط دشوار و زائد عقد و طلاق و ... آفت‌های ازدواج هستند.
ازدواج چندباره برای مهریه
یک مشاور خانواده در شاهرود نیز به خبرنگار مهر، می‌گوید: با ازدواج‌هایی روبه‌رو هستیم که بیش از یک پیوند زناشویی به یک نوع معامله شبیه هستند، همه‌چیز در کشور ما در حال مجازی شدن است ازدواج‌ها نیز به این سمت می‌روند، ازدواج‌های صوری که برای گرفتن وام هستند و یا انگیزه‌هایی دیگری دارند که برخی‌شان وحشتناک محسوب می‌شوند مثلاً برای این هستند که دختر از خانه برود و مستقل زندگی کند!
مریم جعفر آقایی معتقد است: مهاجرت دیگر عامل ازدواج‌های صوری است که ضربات کاری را به روحیات انسان‌ها می‌زند از سوی دیگر هیچ تضمینی نیست که در آن زوجین ضربه نخورند. درباره انحرافات بحث مهریه نیز در زمره مشکلات دیگر امروز جامعه هستند که راه درستی را پیش پای جوانان نمی‌گذارند.
وی می‌گوید: برای مثال یک مورد از مشاورانی که در شاهرود با آن روبرو بودم موضوع خانمی بود که با مهریه به‌گونه‌ای مغازه بازکرده بود و با ازدواج‌های مکرر نوعی کلاه‌برداری می‌کرد، این خانم در شاهرود سه نفر را درگیر ساخته بود و در تهران نیز با دو نفر ازدواج‌کرده بود. متأسفانه جوان شاهرودی ۲۷ سالهای به نام «م.ب» در این ماجرا چنان ضربه‌ای خورد که کار و درس موفق خودش را در تهران رها کرد و به شاهرود بازگشت درحالی‌که می‌توانست فوق‌لیسانس خود را گرفته و در شرکت معتبری که کار می‌کرد ارتقا بگیرد اما امروز در مغازه پدرش در کمربندی شاهرود کار می‌کند.
تلاش برای گفتگو با «م.ب» بی‌نتیجه ماند، وی دچار نوعی افسردگی است که اضافه‌وزن، گوشه‌گیری و مشکلات آن متأسفانه گریبان گیر وی شده است، نکته قابل‌توجه اما درباره این جوان آن است که بعد از دو سال هنوز حلقه ازدواج خود را از دست بیرون نیاورده است.
دکانی به نام مهریه
از او درباره موضوع ازدواج صوری این جوان شاهرودی می‌پرسم و می‌گوید: جوان عاشق دختری شده و با او ازدواج می‌کند فردای روز عقد زن مهریه‌اش را که ۱۱۴ سکه بوده به اجرا می‌گذارد یعنی کمتر از ۲۴ ساعت! مرد که متوجه شده علتش را می‌پرسد و زن می‌گوید من از خانه می‌روم تا مهریه‌ام را بدهید.
این مشاور همچنین می‌افزاید: وقتی مرد درباره آن جستجو می‌کند متوجه می‌شود که این چهارمین بار است که این خانم چنین کاری را کرده است.
وی می‌گوید: پژوهش‌ها نشان می‌دهند در کشورهای درحال‌توسعه و ازجمله ایران، متوسط سن برای ازدواج جوانان در دهه‌های اخیر افزایش‌یافته و یکی از دلایل آن دشوار شدن ازدواج است اما باید در نظر داشت که یک دلیل آن نیز عدم اطمینان و ترس از ازدواج محسوب می‌شود.
رشد کلیدواژه ازدواج است
در کتاب بررسی آسیب‌های اجتماعی زنان به قلم زهرا محمدی و به همت شورای فرهنگی، اجتماعی زنان، می‌خوانیم: «پژوهشی در این خصوص حاکی از آن است که میانگین سن ازدواج در ایران برای پسران در سالهای ۱۳۵۴، ۲۵ سال بوده است، درحالی‌که بعدازآن (به‌جز در سال ۱۳۶۵) این روند افزایش داشته است. این تحقیق نشان داده سن ازدواج دختران از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۸۰ به‌طور مداوم سیری صعودی داشته است»
نظری دیگر مشاور روانشناس بابیان اینکه رشد کلیدواژه ازدواج است، به خبرنگار مهر، می‌گوید: باید تدابیری از سوی مربیان، مسئولان فرهنگی و دولت در نظر گرفته شود که جوانان و نوجوانان در ابعاد گوناگون جسمی، جنسی، عقلی، اجتماعی، عاطفی و اقتصادی به‌طور هماهنگ و متناسب رشد کنند.
وی می‌افزاید: رشد مقدمه‌ای برای ازدواج و ورود به مرحله‌ای جدید محسوب می‌شود. آنچه در حال حاضر مشاهده می‌شود ناهم ترازی رشد و بلوغ جنسی و جسمی با دیگر ابعاد رشد یعنی رشد عقلی، اجتماعی، اقتصادی و عاطفی جوانان و نوجوانان است.
این کارشناس معتقد است که اگر روند ازدواج بالا برود، طلاق کاهش یابد، سن ازدواج معقول شود و دوام زندگی‌ها افزایش یابد می‌توانیم دریابیم که جامعه به سمت توسعه اجتماعی و روانی در زمینهٔ پدیده ازدواج حرکت می‌کند که امروز شاهد این امر نیستیم.
قانون چه می‌گوید
عجم وکیل پایه‌یک دادگستری نیز درباره ازدواج صوری می‌گوید: ازنظر حقوقی نیز، طبق ماده ۲۳۳ قانون مدنی شرط خلاف مقتضای عقد، موجب بطلان عقد است، مقصود از شرط خلاف مقتضای عقد شرطی است که با آنچه ذات و طبیعت عقد اقتضا می‌کند منافات داشته باشد، پس اگر طبق آنچه در ازدواج‌های صوری رایج است در نکاح شرط شود که شوهر یا زن وظایف زوجیت را انجام ندهد یا رابطهٔ زوجیت بین آنان پدید نیاید، عقد باطل است.
شیرین عجم معتقد است: ازدواج صوری به مقاصد مختلف صورت می‌پذیرد که از عمده اهداف آن مهاجرت و اخذ ویزا است، در این حالت فرد با پرداخت پول و غیره، یک مقیم یا تبعه از کشور مقصد را متقاعد به ازدواج می‌کند تا از طریق ازدواج با او ویزا بگیرد.
وی می‌افزاید: از دیگر موارد ازدواج صوری، ازدواج زن سه طلاقِ با مرد محلل است که درصورتی‌که این ازدواج بدون ارادهٔ واقعی نکاح باشد ازلحاظ شرعی و قانونی صحیح نیست، البته ما در اینجا به ذکر این دو دلیل بسنده می‌کنیم لیکن قاعدتاً ازدواج صوری به‌منظور فرار از قانون صورت می‌گیرد، در توضیح غیرشرعی بودن ازدواج صوری می‌توان گفت آنچه در عقد مهم است قصد باطنی است و لفظ کاشف از آن است، پس با توجه به اینکه در ازدواج صوری قصد باطنی طرفین بر ازدواج نیست این ازدواج غیرشرعی است.
ازدواج برای وام
افزایش میزان وام ازدواج خود به عاملی برای ترویج ازدواج صوری بدل شده است تا جایی که تند گویان معاون وزیر ورزش و جوانان هفته گذشته در نشست خبری هفته ازدواج بیان کرد: افزایش وام ازدواج بیش از این مقدار منجر به مشکلاتی نظیر ازدواج صوری به دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی خواهد شد.
یافتن مواردی که ازدواج صوری برای مهاجرت، استقلال زندگی و درآمدزایی و ... برای مصاحبه در شهرهای کوچک استان سمنان کمی دشوار است اگر هم مواردی یافت شوند غالباً مصاحبه با آن‌ها دشوار به نظر می‌رسد اما می‌توان مشاوران و کارشناسانی را یافت که با این دست افراد مواجه شده باشند.