خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-آذر مهدوان: بیش از هفت دهه است که ایالت کشمیر بستر تنش مناقشات هند و پاکستان است. با گذشت زمان نه تنها این مساله حل نشده است بلکه بر لاینحل ماندنش پافشاری می شود.
در روزهای اخیر تنش میان هند و پاکستان که هر دو ادعای مالکیت بر سر این ایالت دارند به اوج خود رسیده است. تنشی که هر از چندگاهی میان دو کشور رخ می دهد و همچون آتش زیر خاکستر شعله ور می شود و با توافق های ناپایدار اوضاع آرام می شود.
اخیراً دولت هند با لغو خود مختاری کشمیر شرایط این منطقه بحران زده را حادتر کرد. به طوری که انتظار می رود شاهد دور گسترده ای از اختلافات میان دو کشور باشیم.
در خصوص بحران کشمیر، رویدادهای اخیر میان دو کشور و راه حل های این بحران خبرنگار مهر گفت و گویی با «دویغو چاغلا بایرام» کارشناس مسایل سیاسی هندوستان و عضو مرکز تحقیقاتی استراتژی آسیای جنوبی انجام داده که در ادامه می خوانید.
*چرا با گذشت سال ها همچنان مساله کشمیر لاینحل مانده است؟
هیچ کشوری نسبت به سرزمینی که بر آن حاکمیت دارد، بی تفاوت نیست. حل نشدن مساله کشمیر هم از همین موضوع سرچشمه می گیرد. اراضی کشمیر 222 هزار و200 کیلومتر است که حوزه آبگیری «اندوس» در این خاک قرار دارد که برای هند با ارزش است. وجود خاک حاصل خیز و پتانسیل تولید برق از بستر این روخانه از جمله دلایلی است که هند برای حاکمیت تمام آن پافشاری کرده که نتیجه آن تداوم این بحران است.
*بحران کشمیر چگونه کشورهای همسایه را می تواند تحت تاثیر قرار دهد؟
بحران کشمیر مهم ترین تهدید برای ثبات و امنیت منطقه ای است. در اصل مانع بزرگی در حل بحران مشکلات منطقه است. هردو کشور هند و پاکستان صاحب جنگ افزار هسته ای هستند و اگر بحران کشمیر موجب جنگ میان دو کشور شود نه تنها امنیت منطقه بلکه امنیت جهانی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
*ترکیه ، آمریکا و سازمان ملل متحد خواستار میانجیگری در خصوص این موضوع شده بودند اما هند و پاکستان به خصوص هند این خواسته را رد کرده است. به نظر شما دلیل این امر چیست؟
در اصل این هندوستان است که موافق میانجیگری دیگر کشورها نیست. زیرا هندوستان معتقد است بحران کشمیر یک موضوع داخلی است. هندوستان می خواهد اینگونه کشمیر را از شرایط قرار گرفتن یک موضوع بین المللی دور کند.
در حقیقت دولت هند می خواهد با مانع شدن از دخالت دیگر کشورها برای حل مساله کشمیر از شرایطی باب میل خودش در کشمیر برقرار است حفاظت کند.
*در روزهای اخیر شاهد تیره تر شدن روابط هند و پاکستان هستیم اما لغو خودمختاری کشمیر این وضعیت را تشدید کرد. چرا هند در چنین وضعیتی اینگونه اقدامی کرد؟
اقدام هند کاری غیر منتظره نبوده است. زیرا در سرانجام رسیدن این تصمیم از گذشته تا به امروزاقدامات گام به گامی دیده می شود. یعنی هند از قبل در پی عملی شدن چنین تصمیمی بود.
هرچند دولت هند دلیل این امر را ایجاد امنیت در خارج از مرزها اعلام کرد اما واقعیت این است که هدف هند پیوستن کامل کشمیر به هند و به موازات یکپارچه کردن خاک این کشور و ترغیب برای سرمایه گذاری در کشمیر و در نتیجه کسب سود از این راه بود. این ها جز اهداف پایه ای هند محسوب می شود.
*در مقاله ای عنوان کرده اید که با لغو خودمختاری کشمیر از این پس شرایط برای حضور شهروندان هندی غیر ساکن کشمیر در این ایالت مهیا خواهد شد وهندوها می توانند خاک این ایالت را خریداری کرده وهمچنین از بورس تحصیلی و دیگر مزایای این ایالت نیز بهره مند خواهند شد. در این خصوص بیشتر توضیح دهید.
جامو کشمیر یکی از 29 ایالت هند است که تفاوت آن این بود که این ایالت قانون اساسی و پرچم خودش را داشت. همچنین کشمیردرصد بالای مسلمانان را در خودجای داده است. در کشمیر یک استقلال نسبی در جریان بود. اما با لغو خود مختاری دیگر همه چیز تحت نظارت حکومت مرکزی قرار گرفت یعنی وابستگی کامل این ایالت به حکومت مرکزی که موجب خواهد شد از این پس درهای این ایالت به روی هندوها و شهروندان غیر کشمیری باز شود.
*در شرایط موجود نقش کشمیر در پروژه های سیاسی مودی را چگونه ارزیابی می کنید؟
به قدرت رسیدن «نارندرا مودی» در سال 2014 نکته عطفی در تاریخ سیاسی این کشور است. زیرا تا به حال دولتی که بتواند سیاستی فعال و اینگونه علی رغم افراد و اقوام مختلف بدون ایجاد شرایط افراطی سیاست خود را به آنها نزدیک کند، وجود نداشت.
اقدام اخیر مودی در کشمیر را اگر از بعد دینی ارزیابی کنیم در می یابیم که او می خواهد بدین طریق بیشتر از حمایت هندوها بهره ببرد تا پایه های سیاستش مستحکم تر شود.
از سویی دیگر کندتر شدن سرعت پیشرفت اقتصادی کشور و روابط نزدیک چین و پاکستان همچنین مذاکرات افغانستان موجب شد دولت هند چنین تصمیم استراتژیکی در چنین شرایط زمانی در مورد کشمیر بگیرد.
*به نظر شما این مساله راه حل دارد؟
از نظر من حل بحران کشمیر غیر ممکن است. نمی خواهم نگاهی بدبینانه داشته باشم. اما حداقل برای حل این مشکل یک پروسه زمانی طولانی مدت لازم است و در کوتاه مدت این غیر ممکن است. بحران کشمیر همانند گذشته ادامه خواهد داشت. از نظر من حل این مشکل باید با تصمیم مردم کشمیر باشد. عملی کردن هر نوع تصمیم برای باز کردن این گره باید با هماهنگی چین و پاکستان و زیر نظر سازمان ملل متحد به صورت بی طرفانه باشد. در یک جمله یک رفراندوم عادلانه راه حل این مشکل است.