به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان خدابنده یکی از شهرستانهای استان زنجان است که با غار کتله خور و بقعه قیدار نبی آن را می شناسند. شهرستانی که زمین های کشاورزی زیادی دارد و هنرمندانش مانند هنرمندان شهرستانهای دیگر زنجان چاقوسازی را خوب بلد هستند. این شهرستان در فاصله یک ساعته با شهر زنجان قرار دارد و می تواند یکی از مقاصد گردشگری در کنار جاذبه های دیگر زنجان مانند شهر سلطانیه و طارم و ... قرار گیرد.
یکی از جاذبه های گردشگری و مذهبی آن مربوط به بنای بقعه منسوب به آرامگاه قیدار بن اسماعیل ابن ابراهیم از پیامبران بنی اسرائیل و سی امین جد پیامبر اسلام است که به دست بلغار خاتون دختر ارغون شاه احداث و در تاریخ 1319 هجری قمری به دست جهانشاه خان امیر افشار حاکم منطقه با بهترین وضع آن زمان تعمیر شده است. دور تا دور مقبره حجره های فراوانی قرار دارد که حوزه علمیه آن زمان برای اجتماع طلاب و روحانیان بوده است. این بنا به شماره ثبت 321 در فهرست آثار ملی قرار گر فته است.
در نزدیکی این بقعه که اکنون در حال تعمیر است، مسجد جامع قیدار نبی با زیربنایی در حدود 450 متر مربع از آثار اواخر دوره قاجار قرار دارد که به دستور جهانشاهخان افشار ساخته شده است این مسجد با طرح شبستانی و با طاق نماهای آجری و ستون های سنگی استوانه ای شکل و سرستون های چهارگوش قرار گرفته است. طاق های این شبستان با تیرهای چوبی به یکدیگر متصل شده و نیروی رانش آنها کنترل شده است. نمای بیرونی بنا آجری و ستون های سنگی استوانه ای شکل و سرستون های چهارگوش قرار گرفته است. طاق های این شبستان با تیرهای چوبی به یکدیگر متصل شده و نیروی رانش آنها کنترل شده است. این مسجد دارای سردر ورودی و دو مناره به سبک قاجار است.
غار کتله خور یکی از مشهورترین جاذبه های گردشگری شهرستان خدابنده و استان زنجان است. این غار هفته طبقه و سی میلیون ساله در شهر گرماب قرار گرفته و با غار علیصدر 105 کیلومتر فاصله دارد و به احتمال زیاد با هم در ارتباط هستند.
وجود کنده کاری های حاصل دست مادر طبیعت در طول میلیون ها سال که به شکل های زیبای چکیده و چکنده در دالان ها و دهلیزهای این غار خودنمایی می کند بر زیبایی آن افزوده است. در برخی از دهلیزهای آن اسکلت حیواناتی کشف شده که شباهتی با حیوانات امروزی نداشته و احتملا از نسل های منقرض شده در اعصار گذشته است.
شکل قندیل ها در برخی از نقاط غار به فرم های نادری مانند شیر خوابیده پنجه شیر و لباس عروس و سک شکاری و نخل سوخته و سفره عقد دیده می شود. اکنون دو کیلومتر از فضای غار برای عموم قابل بازدید است.
از بناهای تاریخی دیگر شهرستان خدابنده می توان به مسجد جامع سجاس در 12 کیلومتری شمال غرب خدابنده اشاره کرد این اثر تاریخی متعلق به دوره سلجوقیان است که در دوره مغول تعمیر و تزئین شده است این مسجد یکی از آثار برجسته منطقه است که به سبک مسجد بستانی ساخته شده است.
در همین شهر سجاس و در 500 متری مسجد جامع قبرستان تاریخی سجاس به قبرستان رفیعی ها مشهور است. این نام از قوم بزرگ رفیعی ها گرفته شده و بسیاری از اهالی این شهر با فامیلی رفیعی مشهور هستند. تعدادی از سنگ قبور به فرم صندوقی مزین به نقوش اسلیمی هندسی و اسما الهی آیات قرآن و اشعاری از فردوسی و سعدی به خط کوفی و نسخ و ثلث است. قدیمی ترین سنگ کشف شده این مکان مربوط به دوره تیموری است. قدمت مابقی سنگ ها به دوره صفویه مربوط است.
خدابنده شهرهای مختلفی دارد که یکی از معروف ترین های آن شهر سهرود است که با نام شیخ شهید معروف شد . در این شهر شیخ شهاب الدین یحیی ابن حبش ملقب به شیخ اشراق و شیخ شهید مشهور زندگی می کرده است. از آثار به جا مانده از شیخ اشراق می توان به صفیر سیمرغ، آواز پر جبرئیل، رسال العشق، روزی با جماعت صوفیان ، پرتونامه، عقل سرخ و ... اشاره کرد.
در شهر سهرود کتیبه سنگی به نام یازیلی داش هم وجود دارد که در کنار باغ های جنگلی واقع شده است. این کتیبه شامل نقوش انسانی و خطوط دوران اسلامی است که نقوش انسانی آن شباهت زیادی به نقوش دوران پیش از تاریخی دارند که بر روی بعضی از سفال های پیش از تاریخی دیده می شود.
در شهر کرسف هم یک حسینیه تاریخی وجود دارد که از زمان امیر جهانشاه خان افشار فرزند سردار فاتح حاکم منطقه و به دستور او ساخته شده است این حسینیه از معدود حسینیه های شمال غرب کشور است که با نقشه روباز و به صورت چهارایوانی ساخته شده است که تمام اضلاح آن در قرینه هم قرار گرفته اند.
سد تاریخی کرسف هم به بند امیر معروف است و تنها سد باستانی استان زنجان است که البته بررسی دقیقی روی این سد انجام نگرفته اما معماری ان به دوره ساسانی شباهت دارد و به نظر می رسد در دوره جهانشاهخان امیر افشار مرمت و بازسازی شده است. زرین غار یکی دیگر از غارهای شهرستان خدابنده در نزدیکی زرین رود است که در سال 84 بعد از وقوع یک زلزله توسط مردم روستا شناسایی و به کارشناسان گزارش داده شد. ارتفاع این غار در بخش های مختلف ، متفاوت است و در قسمت های پایین تر می توان چشم هایی را مشاهده کرد که رابط بین طبقات فوقانی و تحتانی غار هستند این غار دارای چندین طبقه است که دو طبقه از آن شناسایی شده است.
یک سنگ انسان نما نیز در شهر نوربهار واقع شده که در طول میلیون ها سال فرسایش های زیست محیطی به گونه ای شگفت انگیز لایه های سنگی این منطقه را فرسایش داده و به شکل نیم تنه انسان درآورده است و حالا به یکی از جاذبه های شهر تبدیل شده است.
این جاذبه های به همراه صنایع دستی و جاذبه های طبیعی این شهرستان و شهرستانهای اطرافش می تواند یک سفر چهار روزه را برای گردشگران در استان زنجان رقم بزند. اتفاقی که می تواند اقتصاد این استان را نیز به واسطه حضور گردشگران استانهای همجوارش متحول کند از سوی دیگر رفتن به شهرستان خدابنده از جاده تهران قزوین تنها حدود چهار ساعت زمان می برد. کوتاهی مسیر یکی از دلایلی است که گردشگران تهرانی را برای دیدن جاذبه های آن تشویق خواهد کرد اگر روی جاذبه های این شهرستان و استان زنجان تبلیغ شود.