حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی در حالی امروز اعضای هیات رده‌بندی سنی آثار سینمایی را معرفی کرده است که سازوکار اعمال این رده‌بندی در سینمای ایران هنوز با ابهامات و ملاحظات جدی مواجه است.

به گزارش خبرنگار مهر، چندی پیش حسین انتظامی رییس سازمان سینمایی آئین‌نامه «درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی» را ابلاغ و بر لزوم اجرای آن تاکید کرد. هرچند در همان زمان بسیاری از سینماگران و سینماداران عنوان کردند که به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم اعمال «درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی» شدنی نیست و ابتدا نیاز به فرهنگ سازی دارد اما رییس سازمان سینمایی همچنان آن را لازم‌الاجرا می‌دانست.

آنچه که باعث می‌شد سینماگران نسبت به عملی شدن «درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی» تردید پیدا کنند این بود که اساسا نمی‌شود از ورود افراد به سینماها جلوگیری کرد ضمن اینکه بسیاری از بلیت‌ها به صورت مکانیزه و اینترنتی به فروش می‌رسند.

حسین انتظامی هم در نشستی که با اهالی رسانه داشت، به دفاع از نظام «درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی» پرداخت و آن را موضوعی برای افزایش سواد رسانه‌ای مردم خواند و عنوان کرد: «این نظام می‌خواهد کمک کند سواد رسانه‌ای بالا برود و مردم با توجه بیشتری فیلم‌ها را انتخاب کنند. طبعاً این نظام محدودیت‌هایی هم خواهد داشت و آثاری که به نحوی گروه‌های آسیب‌پذیر را تهدید می‌کند، محدود می‌شوند اما رویکرد کلی این نظام فرهنگی است.»

معرفی یک هیات سینمایی

امروز اما رییس سازمان سینمایی اعضای هیات رده‌بندی سنی آثار سینمایی را معرفی کرد که به نظر می‌رسد وی در تحقق این طرح عزمی جدی دارد؛ موضوعی که می‌توان آن را گام دوم اعمال درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی دانست.

انتظامی در معرفی این اعضا اعلام کرده است که: «نظام رده‌بندی سنی فیلم‌ها، معیار مناسبی برای خوب یا بد بودن محتوای آثار نبوده و صرفا هدایتگر مخاطبان در تشخیص مطابقت آثار با موازین تربیتی و روحی روانی است.»

و البته زوایایی تازه از اجرایی شدن آن را روشن کرده است. برای مثال هرچند تصور می‌شد ممکن است این هیات با شورای پروانه نمایش دچار موازی کاری شوند اما در بخشی از این دستورالعمل آمده است: «هیات رده‌بندی سنی، آثاری را که هیات پروانه نمایش یا معاون ارزشیابی و نظارت ارجاع می‌دهد، بازبینی کرده و براساس موارد مطروحه در ماده ۱، دلایل انتخاب گروه سنی را با ذکر مصادیق در صورت جلسات خود درج و در پاسخ به درخواست‌های احتمالی صاحبان آثار و یا به تشخیص خود، برای اطلاع عموم منتشر می‌کند.»

در پی این موضوع به گفتگو با غلامرضا موسوی و مرتضی شایسته از تهیه‌کنندگان سینما پرداختیم تا ببینیم با وجود رونمایی از ابعاد دیگر این طرح آیا امکان تحقق آن وجود دارد یا نه و اساسا این هیات تازه تاسیس چه روندی را باید در پیش بگیرند.

رده‌بندی یک امر تخصصی است

غلامرضا موسوی تهیه‌کننده باسابقه سینما درباره معرفی هیات رده‌بندی سنی فیلم‌ها به خبرنگار مهر گفت: اعلام اسامی هیاتی که قرار است رده‌بندی سنی فیلم‌ها را انجام دهد اقدام مبارکی است و بعد از سال‌ها رده‌بندی سنی فیلم‌ها و سریال‌ها به طور عملی اجرایی می‌شود.

وی ادامه داد: در سال‌های گذشته رده‌بندی سنی فیلم‌ها مطرح شده بود و این کار را شورای بازبینی انجام می‌داد در حالی که باید آدم‌هایی از جنس روانشناس، جامعه شناس، سینماگر، معلم، استاد دانشگاه و... ابتدا فیلم‌ها را ببینند و بعد درباره رده‌بندی سنی آنها نظر دهند. این کار امری تخصصی است که با انتشار نام اعضای هیاتی که از سوی سازمان سینمایی اعلام شد، شکل اجرایی می‌گیرد.

غلامرضا موسوی: فعالیت هیات رده‌بندی سنی باید بتواند بخشی از مسئولیت‌های شورای بازبینی را کم کند و آن شورا فقط به خط قرمزهایی که مشخص شده است، توجه کند و وارد مسائل سنی نشود 

تهیه‌کننده «خشکسالی و دروغ» یادآور شد: این هیات باید بعد از دیدن فیلم با سینماگرها ارتباط مستقیم درباره آثارشان داشته باشد و نکات ابهام آمیز را به کارگردان‌ها اعلام کند. در این صورت مذاکره دوطرفه صورت می‌گیرد و در درازمدت به نتایج مطلوب تری می‌رسیم.

موسوی ادامه داد: فعالیت هیات رده‌بندی سنی باید بتواند بخشی از مسئولیت‌های شورای بازبینی را کم کند و آن شورا فقط به خط قرمزهایی که مشخص شده است، توجه کند و وارد مسائل سنی نشود زیرا شورای بازبینی به دلیل اینکه ممکن بود در فیلم کودک صحنه‌هایی را ببیند که مناسبش نباشد، اقدام به حذف آن سکانس‌ها کند تا فیلم بتواند پروانه نمایش بگیرد اما با این روش دست شورای پروانه نمایش بازتر خواهد بود و طبیعتا این گروه مسئولیت بیشتری خواهد داشت زیرا با دقت بیشتری باید رده‌بندی سنی را مشخص کند.

این تهیه‌کننده عنوان کرد: با توجه به شروع کار این هیات به نظر می‌رسد که مطبوعات، تلویزیون و همه امکانات برای اطلاع رسانی به خانواده‌ها باید فعال شوند و به آنها توضیح داده شود که این کار برای حفظ کیان خانواده انجام می‌شود و اجرایی شدن یا نشدن از طرف آنها نفعی برای صادر کننده فیلم و سینما ندارد و این نفع و ضرر تنها به آنها می‌رسد تا متوجه شوند چه فیلم‌هایی برای کودکان و نوجوانان آنها مناسب‌تر است بنابراین اتفاق بزرگ و مهم آگاه‌سازی خانواده‌ها است.

فرهنگسازی از سالن سینما آغاز شود

تهیه‌کننده «چهارشنبه خون به پا می‌شود» گفت: خوب است درباره این موضوع تیزر یک یا دو دقیقه‌ای ساخته و قبل از نمایش فیلم‌ها در سینماها نمایش داده شود یعنی از خود سالن‌های سینما شروع کنیم و به مخاطب بگوییم رده‌بندی سنی که توسط جماعتی کارشناس صورت می‌گیرد به خاطر سلامت روانی خانواده است و مسئولیت انتخاب باید با خود خانواده باشد. همانطور هم که تاکید شده خانواده‌ها باید بدانند که اگر اجرا نکنند آسیب متوجه خود آنها می‌شود و این  موضوع اهمیت زیادی دارد.

غلامرضا موسوی: هیات رده‌بندی باید بداند که وظیفه سنگینی بر عهده دارد به دلیل اینکه اگر اشتباهی داشته باشد درحقیقت اعتماد مردم را از دست خواهد داد. یکی از وظایف مهم و اصلی هیات رده‌بندی این است که اعتماد مردم را کسب کند 

موسوی با بیان اینکه واجب است، خانواده‌ها قبل از اقدام به تهیه بلیت، رده‌بندی سنی را بدانند، توضیح داد: هیات رده‌بندی باید بداند که وظیفه سنگینی بر عهده دارد به دلیل اینکه اگر اشتباهی داشته باشد درحقیقت اعتماد مردم را از دست خواهد داد. یکی از وظایف مهم و اصلی هیات رده‌بندی این است که اعتماد مردم را کسب کند و مردم بدانند که گروهی حرفه‌ای و کارشناس می‌خواهند به خانواده‌ها کمک کنند بنابراین هرچقدر ضریب اطمینان بیشتر باشد نتیجه حاصله بهتر خواهد بود.

وی ادامه داد: هیات رده‌بندی سنی فیلم‌ها باید بداند که اگر با دقت عمل نکند تبدیل به هیات سانسور فیلم‌ها می‌شود زیرا این هیات قرار است بگوید فیلمی که پروانه نمایش گرفته، چه رده سنی می‌توانند ببینند. متاسفانه در مواردی دیده شده که فرد حس کرده که می‌تواند به سانسور فیلم هم بپردازد و این احساس که خیلی هم کارشناسی نیست نتایج منفی برای تهیه‌کنندگان به همراه خواهد داشت.

لزوم تعیین هیات بالادستی برای بررسی شکایات

تهیه‌کننده «بغض» در پایان گفت: ممکن است تهیه‌کنندگان نسبت به رده‌بندی فیلمشان به هر دلیلی اعتراض داشته باشند در این صورت باید هیاتی بالادستی و یا جمعی از همین هیات مشخص شده باشند تا به اعتراض تهیه‌کننده یا پخش کننده رسیدگی و قضاوت کنند که اعتراض او به حق هست یا نه که اگر باشد در رده‌بندی سنی تغییراتی ایجاد کنند.

مرتضی شایسته مدیر شرکت پخش هدایت فیلم نیز با تاکید بر اینکه اصل طرح رتبه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی حرکتی خوب و  قابل دفاع است، به خبرنگار مهر گفت: امیدوارم اعضای این هیات با دقت و وسواس کارشان را انجام دهند و فقط در حوزه وظایف و ماموریت محول شده، فکر و برنامه ریزی کنند و الزاما راجع به مسائل دیگر در حوزه سینما ورود پیدا نکنند.

جای خالی رده‌بندی با پشتوانه علمی در سینمای ایران

وی افزود: این شورا کاملا تخصصی است و اگر اعضای آن به خوبی بتوانند در چارچوب وظایف مشخص شده تصمیم‌گیری کنند اتفاق بسیار خجسته‌ای برای سینمای ایران می‌افتد چراکه رتبه بندی فیلم‌های سینمایی با پشتوانه تصمیم گیری علمی در سینمای ایران غایب بود.

مرتضی شایسته: از نظر بنده روشن است این شورا حالت ممیزی نخواهد داشت و پروانه نمایش صادره برای فیلم‌های سینمایی فصل‌الخطاب برای اکران فیلم‌ها خواهد بود

این تهیه‌کننده سینما بیا کرد: ضمن تایید مکانیسم اجرایی این شورا لازم است هیاتی هم برای رسیدگی به اعتراض احتمالی تهیه‌کنندگان پیش‌بینی شود که اگر اعتراضی صورت گرفت چگونه و با چه تدبیری در  سریع ترین حالت ممکن پاسخگو باشد.

وی ادامه داد: امیدوارم اعضای هیات رده‌بندی سنی به دور از هیاهوی رسانه‌ای و فضای مجازی با آگاهی از شرایط روز مخاطبان سینمای ایران و دنیا بهترین تصمیم گیری‌ها را داشته باشند تا تاثیر مثبتی بر حیات سینمای ایران بگذارند.

تهیه‌کننده فیلم «روز واقعه» عنوان کرد: از نظر بنده روشن است این شورا حالت ممیزی نخواهد داشت و پروانه نمایش صادره برای فیلم‌های سینمایی فصل‌الخطاب برای اکران فیلم‌ها خواهد بود.

شایسته در پایان بیان کرد: رتبه بندی فیلم‌های سینمایی در سینمای ایران غایب بود و اهتمام وزیر ارشاد و رییس سازمان سینمایی در انجام این امر جای قدردانی فراوان دارد.