به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب «درآمدی بر سیاست گذاری فرهنگی» عصر روز سه شنبه ۱۲ شهریورماه در محل تالار شهید آوینی پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری برگزار شد. در این مراسم نادر جعفری استاد دانشگاه و مؤلف اصلی کتاب به همراه کیومرث اشتریان از دیگر چهره‌های علمی دانشگاهی به همراه وحید یامین پور و چند چهره علمی دیگر صحبت کردند. همچنین قرار بود بر اساس اعلام قبلی حسام الدین آشنا هم به عنوان چهره‌ای صاحب نظر در زمینه سیاستگذاری فرهنگی در این مراسم حضور پیدا کند که این اتفاق نیفتاد.
در ابتدای این مراسم جعفری با بیان اینکه انگیزه اصلی نگارش کتاب «درآمدی بر سیاست گذاری فرهنگی» به صورت مشترک با مهدی عباسی را تدریس درسی دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد عنوان کرد و گفت: رویکرد در این درس تحلیلی بود و با پشتوانه علمی یک فعالیت ۷ تا ۸ ساله باعث شد تا در قالبی جدید به نگارش این کتاب برسم.
دو رویکرد درباره سیاستگذاری فرهنگی
وی درباره ضرورت نگارش چنین کتابی گفت: اساتید و صاحبنظران رشته مدیریت به موضوع اصول و مبانی مدیریت بهای زیادی می‌دهند اما اساتید حوزه فرهنگ در زمینه سیاستگذاری فرهنگی چنین رویکردی ندارند و لازم هم نیست در این زمینه به این شکل گسترده کتاب نوشته شود.
جعفری سپس افزود: در زمینه سیاستگذاری فرهنگی دو رویکرد وجود دارد. اول رویکرد بالا به پایین که تمایل مدیریتی هم در آن دیده می‌شود و نمونه چنین آثاری زیاد است. رویکرد دوم پایین به بالاست و در میان اساتید رشته مردم شناسی، مطالعات فرهنگی و در کل رشته‌هایی که اساتید آن در میدان واقعی [جامعه] حضور دارند. البته میان این طیف [حد فاصل دو رویکرد] یک رویکرد بینابین هم هست. دریافتم که این اساتید و صاحبنظران دو رویکرد آثارشان زبان مشترکی ندارد و در کتاب‌هایی که نوشته شده است هم ارجاعی به آثار یکدیگر ندارند.
کتاب پیوند دهنده دو سوی طیف صاحبنظران
این استاد دانشگاه ادامه داد: نداشتن زبان مشترک در بین آثار صاحب نظران و چهره‌های آکادمیک (دو رویکرد اشاره شده) در حالی است که در بین مردم و کارگزاران سیاستگذاری فرهنگی هم گفتمانی نیست. اما یکی از ویژگی‌های کتاب حاضر این است که با ۱۶۰ ارجاع می‌خواهد نظرات هر دو سوی طیف فوق را ببیند.
وی با انتقاد از اینکه آثاری که در زمینه سیاستگذاری فرهنگی به رشته تحریر درآمده‌اند مشحون از الگو و مدل است اما در زمینه فضای بومی کشور الگویی ارائه نشده است و آثار از جنس ترجمه هستند، ادامه داد: در بین صاحبنظران هم اگر سوال شود با موضوعات سیاستگذاری فرهنگی آشنا هستند اما این موضوعات متناسب با شرایط و بازیگران سیاست کشور نیست. در این کتاب خواستیم تا به دنبال الگویی بومی باشیم و خیلی مختصر تلاش کردیم الگویی ایرانی- اسلامی ارائه کنیم.
در بخش دیگری جعفری با اشاره‌ای کوتاه به فصل دوم کتابش و نیاز به تسهیل گری در یک چرخه سیاسی گفت: در حوزه سیاستگذاری فرهنگی هرجا نظام حکومت احساس کرده موضوعی مهم است خودش به آن ورود کرده است و این به معنای آن است که در ذهن سیاستگذاران این حوزه موضوع تسهیل گری بیگانه است.
جغرافیای سیاستگذاری فرهنگی هنوز نامعلوم
در ادامه این مراسم کیومرث اشتریان، دانشیار گروه آموزشی علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه بسیاری از رشته‌های علوم انسانی همچون روابط بین الملل، روانشناسی و علوم اجتماعی عمری ۱۰۰ تا ۱۵۰ ساله دارد و ادبیات [تولید کتاب] در آنها مشخص است، گفت: رشته سیاستگذاری فرهنگی در ایران و دنیا جوان است و متون اندکی در آن تولید شده است. دانشجویان این رشته هم جغرافیای این رشته را نمی‌شناسند. بنابراین لازم ات جغرافیای این حوزه به خوبی درک شود.
وی با اشاره به اینکه کار سختی است که چنین جغرافیایی را شناسایی کنیم، چرا که هنوز در حال انجام کارهای اولیه هستیم و باید چارچوب را بشناسیم، گفت: در حوزه سیاستگذاری فرهنگی باید کتاب‌های غیر ترجمه‌ای کار کنیم و کتاب‌های مقدمه (Introductions) بنویسیم.
اشتریان سپس به کتاب «درآمدی بر سیاستگذاری فرهنگی» پرداخت و گفت: شبکه‌های سیاستی مه هستند و آثاری که درباره آنها نوشته می‌شوند چند نوع هستند. دسته اول نگاهی رسمی و قانونی دارد همچون کتاب‌های سیاست- حکومت آمریکا، آفریقا و.... دسته دوم سطح پیچیده‌تری را دنبال می‌کنند که کتاب دکتر جعفری هم در این دسته قرار دارد.
افشاگری مفاسد اقتصادی خوب؛ اما ناقص
وی افزود: اینکه امروز در جامعه افشاگری می‌شود اتفاق خوبی است و قابل تقدیر؛ اما نقص دارد. علت هم در این است که نگاه شبکه اجتماعی و سطح پیچیده‌تر تحلیل دنبال نمی‌شود. باید شبکه‌های غیر رسمی در تبادلات تجاری همچون تجارت فولاد شناخته شود، باید مکانیسم‌ها شناسایی شود چرا که اگر نشناسیم باز تکرار می‌شوند.
در بخش دیگری اشتریان با اشاره به اینکه در میانه انقلاب چهارم صنعتی هستیم که در آن ۱۰ تکنولوژی مختلف در کنار هم یک گسست تاریخی را ایجاد کرده است، گفت: این گسست نحوه اداره (کشورها) را تغییر داده است و نقش شبکه‌ها در این شرایط خیلی اهمیت دارد. به عنوان مثال بیت کوین که بانک‌های مرکزی با آن مخالفت می‌کنند بوجود آمده است. به عبارتی اداره شبکه ای جایگزین دولت‌های متمرکزشده است. می‌توان گفت در دوره‌ای هستیم که «پست مردنیسم تجسد پیدا می‌کند و مرکزیت‌ها دارد از بین می‌رود.»
شبکه‌های غیر رسمی؛ زمین گیر کننده فعالان صنعت چاپ
در ادامه مراسم رونمایی از کتاب «درآمدی بر سیاستگذاری فرهنگی»، وحید یامین پور از چهره‌های سیاسی و مدیر پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری در سخنانی کوتاه با اشاره به صحبت‌های اشتریان درباره نقش شبکه‌های غیررسمی در فعالیت‌های اقتصادی گفت: این شبکه‌های در حوزه‌های نشر، کاغذ و چاپ تشکیل شده و بسیاری از فعالان این حوزه‌ها را زمین گیر کرده است.
وی با اشاره به اینکه پژوهشگران، ناشران و مؤلفان زیادی در حال حاضر بابت تشکیل چنین شبکه‌های غی رسمی آسیب دیده‌اند، از اشتریان خواست تا به عنوان یک استاد دانشگاه و متخصص در زمینه سیاستگذاری فرهنگی دانشجویان محققی را ترغیب کند تا شبکه‌های غیر رسمی در حوزه چاپ و نشر را شناسایی و برای مقابله با آنها راه حل ارائه کنند.
در پایان هم این فعال سیاسی با ابراز امیدواری مبنی بر اینکه پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی گروه سیاستگذاری فرهنگی را ایجاد کرده است، خواستار ایجاد گروه‌هایی متشکل از صاحبنظران و اساتید به همراه جوانانی شد که می‌توانند در موضوع سیاستگذاری فرهنگی فعالیت کنند.
گفتنی است کتاب «درآمدی بر سیاستگذاری فرهنگی» از سوی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری با همکاری مؤسسه مسیر چاپ شده است.